Tijdens de Europese Raad van 17/18 juni 2004 hebben de Europese regeringsleiders een akkoord bereikt over het nieuwe Europese constitutioneel verdrag. De laatste aanpassingen overeengekomen op deze Europese Raad zijn weergegeven in CIG 84/04. De volledige tekst van het verdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa vindt u in document CIG 87/04 met de bijbehorende documenten CIG 87/04 ADD 1 en CIG 87/04 ADD 2.

Op een ceremoniële bijeenkomst op 29 oktober 2004 te Rome werd het nieuwe Europese Verdrag ondertekend door de Europese regeringsleiders.

Voor meer informatie over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa verwijzen wij u naar de speciale themapagina hierover.

De Intergouvernementele Conferentie 2003, die op 4 oktober 2003 van start ging, heeft als doel het realiseren van een constitutioneel verdrag voor de Europese Unie. Het basisdocument voor de onderhandelingen is het resultaat van de Conventie over de toekomst van de Europese Unie, dat op 18 juli 2003 door de voorzitter van de Europese Conventie, Giscard d'Estaing, werd gepresenteerd aan het Italiaanse voorzitterschap van de Europese Unie.

Het Italiaanse voorzitterschap (juli-december 2003) had acht bijeenkomsten gepland en beoogde afronding van de IGC tijdens de Europese Raad van 12-13 december te Brussel.

Het debat tijdens de IGC werd gesplitst naar acht onderwerpen:

• - 

  de wetgevende Raad;
• - 

  het roulerende raadsvoorzitterschap (zowel Europese President als voorzitterschap van de vakraden);
• - 

  de Europese minister van Buitenlandse Zaken;
• - 

  defensie;
• - 

  samenstelling van de Europese Commissie;
• - 

  gekwalificeerde meerderheidsbesluitvorming;
• - 

  ratificatieprocedures;
• - 

  overige vraagstukken;

De onderhandelingen geschiedden in de bijeenkomsten van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (RAZEB). De belangrijkste van deze bijeenkomsten vond plaats op 28-29 november 2003 in Napels.

Voor eventueel "lastige kwesties" werden drie bijeenkomsten van de Europese Raad voorzien: de opening van de IGC op 4 oktober 2003, de herfstraad van 16-17 oktober 2003 en de afsluitende Raad van 12-13 december 2003.

Tijdens de IGC-bijeenkomst van 12-13 december 2003 werd echter geen akkoord bereikt. In document CIG 60/03 addendum 2 waren de grootste politieke hangpunten op genomen. Daarbij bleek de stemverhouding tussen de lidstaten het grootste struikelblok. Spanje en Polen hielden vast aan hun relatief sterke stemgewicht zoals vastgelegd in het Verdrag van Nice en Frankrijk en Duitsland blokkeerden compromisvoorstellen en wensten de uitkomst van de Europese Conventie op dit punt te handhaven (besluitvorming bij "dubbele meerderheid": tenminste de helft van de lidstaten die tenminste 60% van de EU-bevolking vertegenwoordigen).

Uit persberichten blijkt dat het Ierse voorzitterschap de komende maanden ( januari-maart 2004) bilaterale consultaties zal houden en daarover in het voorjaar zal rapporteren. Onder het Nederlandse voorzitterschap zal de IGC weer worden opgepakt.

Tijdens de Europese Voorjaarsraad ( 25-26 maart '04) besloten de regeringsleiders dat een akkoord ten aanzien van het Europees constitutioneel verdrag diende bereikt te worden op de Europese Raad van 17 juni 2004.

In de aanloop naar deze Europese Raad worden middels bilaterale consultaties en bijeenkomsten van de RAZEB reeds zoveel mogelijk nog openstaande "knelpunten" besproken teneinde een oplossing met Europees draagvlak te vinden. Op 29 april 2004 heeft het Ierse voorzitterschap een werkdocument (CIG 73/04) gepresenteerd met voorgestelde wijzigingen. De institutionele hangijzers zullen hoogstwaarschijnlijk pas op de Europese Raad besproken worden.

Tijdens de Europese Raad van 17/18 juni 2004 is een akkoord bereikt. Zie document CIG 84/04

De Tweede Kamer heeft op 2 oktober 2003 gedebatteerd met de regering over de Nederlandse onderhandelingsinzet.

De vaste commissies voor Buitenlandse Zaken en voor Europese Zaken hebben op 13 november 2003 overleg gevoerd met de minister van Buitenlandse Zaken en de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken over de IGC.

Op 18 december 2003 is een plenair debat gewijd aan de Europese Raad van 12/13 december 2003.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

De Eerste Kamer heeft dinsdag 4 november 2003 een debat met de regering gehouden over de Nederlandse onderhandelingsinzet.

Naar aanleiding van dit debat hebben de woordvoerders Europese Zaken besloten schriftelijke vragen te stellen aan de staatssecretaris Buitenlandse Zaken over de ECOFIN-voorstellen, de inbreng van vakraden in de IGC en de informatieverschaffing aan de Eerste en Tweede Kamer.

Vrijdag 14 november 2003 werden de antwoorden van de staatssecretaris aan de Kamer gezonden.

Tevens hebben de Eerste Kamerleden Kohnstamm (D'66), Jurgens (PvdA), Platvoet (Groenlinks), Kox (SP) en Ten Hoeve (OSF) schriftelijke vragen gesteld aan de Minister-President over zijn uitspraken tijdens het debat en de daadwerkelijke regeringsinzet betreffende de opname van de joods-christelijke traditie/waarden in de Europese Grondwet.

Maandag 17 november 2003 werden de antwoorden van de Minister-President aan de Kamer gezonden.

Op basis van de antwoorden van de bewindspersonen is besloten tot een heropening van de beraadslagingen over de IGC. Heropening van het debat vond plaats op dinsdag 2 december 2003 met zowel de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken als de Minister-President.

De Eerste Kamer heeft het gewijzigde voorstel van wet voor een raadplegend referendum over de Europese Grondwet (voorstel van wet van de leden Karimi, Dubbelboer en Van der Ham) op 25 november 2003 ontvangen (zie 28885). De behandeling is op 8 juni 2004 opgeschort totdat de door de initiatiefnemers ingezonden novelle Wet raadplegend referendum Europese Grondwet (zie 29608) door de Tweede Kamer is afgehandeld.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

Op 16 september 2003 werd de Nederlandse inzet in de komende IGC over een grondwettelijk verdrag van de Europese Unie naar de Eerste en Tweede Kamer gezonden.

Algemene uitgangspunten zijn dat Nederland het communautaire karakter van het ontwerp-verdrag wenst te waarborgen en ontrafeling van in de Conventie bereikte compromissen wenst te voorkomen. De Nederlandse regering wil grotendeels vasthouden aan de ontwerptekst van de Conventie en geeft de voorkeur aan een beknopte IGC-agenda.

Desalniettemin worden in de notitie vier prioriteiten aangegeven:

• - 

  een gelijke toegang tot het ambt van de Voorzitter van de Europese Raad
• - 

  het schrappen van de Wetgevende Raad
• - 

  handhaving van het unanimiteitsvereiste bij de besluitvorming over de Financiële Perspectieven
• - 

  vergroten van de betrokkenheid van het Europees Parlement bij de verkiezing van de Commissievoorzitter

Het Italiaanse voorzitterschap onderscheidt drie categorieën voor de IGC agenda:

• - 

  Onderwerpen die een nadere invulling behoeven en in de RAZEB zullen worden besproken (o.a. de rol van de Europese Minister van Buitenlandse Zaken; het voorzitterschap van de vakraden; in het EVDB de gestructureerde samenwerking en de solidariteitsclausule);
• - 

  Juridische en taalkundige verbeteringen (zal geschieden door de Juridische dienst van de Raad);
• - 

  Gevoelige onderwerpen die enkel op het niveau van de regeringsleiders opgebracht kunnen worden (o.a. opname van de Christelijke waarden in de preambule; reikwijdte van besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid; aantal zetels per lidstaat in het Europees Parlement; de dubbele stemmenweging in de Raad).

Omdat echter is gebleken dat meerdere lidstaten en toetredende lidstaten (die op voet van gelijkheid zullen deelnemen aan de IGC) wensen voor verbetering hebben, heeft het voorzitterschap aangegeven in overweging te nemen additionele onderwerpen toe te voegen aan de agenda, te weten de wetgevende raad, de samenstelling van de Europese Commissie en de procedure voor toekomstige verdragswijzigingen.

Procedureel is overeengekomen dat de IGC uiterlijk januari 2004 afgerond moet worden.

Indien een delegatie in de IGC additionele kwesties op de agenda wenste te plaatsen, diende een schriftelijke inbreng voor 20 oktober 2003 te worden geleverd. In memo 186 is terug te vinden welke punten de Nederlandse regering nog nader wenst te bespreken in de IGC.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

De IGC is op 4 oktober 2003 van start gegaan.

Het vergaderschema van de IGC is te vinden in document cg00005 nl 03. Overige documenten van de IGC zijn te herkennen aan een nummer beginnend met cg.

In de documenten CIG 50/03 en addendum 1 is de door juristen herziene verdragstekst te vinden. In document CIG 60/03 addendum 1 zijn tekstvoorstellen opgenomen die het Italiaanse voorzitterschap heeft opgesteld na de bijeenkomst van eind november in Napels. In CIG 60/03 addendum 2 zijn de laatste resterende politieke hangpunten opgenomen met een oplossingsrichting gesuggereerd door het Italiaanse voorzitterschap.

In memo 181 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 17 oktober 2003.

In memo 185 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 24 oktober 2003.

In memo 187 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 31 oktober 2003.

In memo 194 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 5 december 2003.

In memo 196 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 15 december 2003.

In memo 206 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 6 februari 2004.

In memo 218 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 7 mei 2004.

In memo 222 wordt verslag gedaan van de stand van zaken in de IGC d.d. 25 mei 2004.

In de vergaderladder op de homepage (alle voorgaande vergaderingen) zijn de geagendeerde onderwerpen en bijbehorende documenten per bijeenkomst gesorteerd.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

Het Europees Parlement was op 10 juli 2003 gevraagd een advies uit te brengen over het ontwerpverdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa. In de eerste vergadering van het EP (maandag 25 augustus 2003) bood de commissie Constitutionele Zaken dan ook het ontwerpverslag aan. De commissie adviseert de Europese regeringsleiders geen substantiële wijzigingen aan te brengen in de Europese Grondwet.

In het ontwerpverslag wordt de algehele waardering uitgesproken voor het resultaat van de Conventie, worden enige onderwerpen aangestipt waarvan de commissie adviseert deze de komende maanden goed te volgen (o.a. vaste voorzitter Europese Raad en toerbeurtensysteem bij de vakraden).

Tevens worden enkele tekortkomingen genoemd, zoals het gebrek aan een parlementaire dimensie binnen het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid en de mogelijk nadelige gevolgen van twee categorieën Eurocommissarissen. Er wordt echter voor gewaarschuwd deze tekortkomingen teveel aandacht te schenken, aangezien dat kan leiden tot argumenten het eindresultaat van de Conventie inderdaad "open te breken".

Aangaande de IGC wordt geadviseerd deze in december 2003 af te ronden opdat de 25 lidstaten van de EU de Europese Grondwet op 9 mei 2004 kunnen ondertekenen. De Commissie van het EP is geen tegenstander van nationale referenda en stelt voor deze te houden op dezelfde dag als de verkiezingen van het EP.

Op 10 september 2003 is het definitieve verslag over het ontwerpverdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa en houdende advies van het Europees Parlement inzake de bijeenroeping van de Intergouvernementele Conferentie (IGC) van de Commissie Constitutionele Zaken aangenomen en vastgesteld. Naar aanleiding van dit verslag nam het Europees Parlement op 24 september 2003 een resolutie terzake aan.

Op 18 december 2003 nam het Europees Parlement een resolutie aan ten aanzien van het behaalde resultaat van de Intergouvernementele Conferentie.

Naar aanleiding van het Verdrag tot vaststelling van een Europese Grondwet heeft de commissie Constitutionele Zaken van het EP op 9 december 2004 een verslag y) vastgesteld. Naar aanleiding hiervan heeft het EP op 12 januari 2005 een resolutie aangenomen waarin het met grote meerderheid haar steun geeft aan het Verdrag tot vaststelling van een Europese Grondwet.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

Op 17 september 2003 presenteerde de Europese Commissie haar standpunt inzake de IGC in COM(2003)548.

De Commissie is van mening dat het resultaat van de Conventie niet moet worden opengebroken, maar er is verbetering en verduidelijking mogelijk.

Aangaande de Conventievoorstellen voor de hervorming van de Europese Commissie (Eurocommissarissen met en zonder stemrecht)komt de Commissie zelf met een alternatief. Uitgaande van het gelijkheidsbeginsel van de lidstaten moet elke lidstaat één commissaris leveren met dezelfde rechten en plichten. De besluitvorming dient meer gedecentraliseerd te geschieden. Groepen van zeven Eurocommissarissen moeten de besluiten nemen over de eigen beleidsterreinen. Het voltallige college beslist enkel over kwesties van strategisch en politiek belang.

In de toekomst moet onderscheid worden aangebracht tussen het wijzigen van het beleidsdeel en de overige delen van het constitutioneel verdrag. De overige delen met unanimiteit en het beleidsdeel met een 5/6 meerderheid (na goedkeuring van het Europees Parlement en de Commissie). De wijzigingen dienen voorbereid te worden door een Conventie.

Om meer besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid te realiseren moeten landen die het vetorecht niet wensen op te geven worden gerustgesteld met een duidelijker beschrijving van de exacte reikwijdte van Europese maatregelen. Als laatste in het oog springend element stelt de Commissie voor de ratificatie van het nieuwe verdrag simultaan te laten plaatsvinden in alle lidstaten teneinde de publieke aandacht voor de EU te vergroten.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

Notitie van de regering van Finland betreffende de IGC ( 29 augustus 2003)

Notitie van de regering van het Verenigd Koninkrijk betreffende de IGC ( 9 september 2003). Over het algemeen is de regering van het VK positief gestemd over het resultaat van de Conventie.

Enkele punten die in de notitie worden aangestipt zijn: -akkoord gaan met de integrale opname van het Handvest van de grondrechten is afhankelijk van Er wo de 'overall picture' op de IGC; -akkoord met één verdragstekst en rechtspersoonlijkheid mits speciale bepalingen voor het GBVB en delen van JBZ intact blijven; -aangaande de institutionele voorstellen moeten nog belangrijke details worden uitgewerkt (o.a. verantwoordelijkheden en invulling Europese Minister van buitenlandse zaken); -het EVDB moet inclusief aan de NAVO functioneren: de veiligheidsgarantie van de NAVO blijft de primaire doelstelling; -VK wenst het vetorecht te behouden ten aanzien van o.a. het EU-budget, belastingen, verdragswijzigingen, defensie, sociale zekerheid, delen van het crimineel recht.

De Duitse bondskanselier Schröder pleit voor overname van deze Grondwet zonder enige wijzigingen.

In oktober 2003 werd de tweede editie van de "Convention Watch" uitgebracht met daarin de visies van 12 (kandidaat)lidstaten op het resultaat van de Conventie en de inbreng in de IGC.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

De website van het Italiaanse voorzitterschap van de Europese Unie geeft actualiteiten met betrekking tot de IGC 2003(www.ueitalia2003.it/EN/ConferenzaIntergovernativa/)

Op de Europapoort is onder de naam "Toekomst Europese Unie" het elektronische dossier m.b.t. de Europese Conventie te raadplegen, waar met name de Nederlandse parlementaire betrokkenheid bij de Conventie is ondergebracht.

De website van de Robert Schuman Foundation biedt actuele informatie over o.a. de tekst van de Europese Grondwet en de ratificatieprocedures in de Europese Unie. De site wordt regelmatig geactualiseerd.

Op 22 september 2003 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) zijn advies inzake de IGC gepresenteerd. De ontwerp-Grondwet wordt door de ECB als een belangrijke stap in de voorbereiding op de toekomst van de Europese Unie gezien.

Desalniettemin wordt ter verbetering voorgesteld een verwijzing naar de alom erkende term "Eurosysteem"; het strikter vastleggen van de erkenning dat de nationale centrale banken onafhankelijk zijn en zullen blijven; tenslotte een verduidelijking dat de ECB deel uitmaakt van het Europese institutionele kader alhoewel het niet opgenomen is in de lijst van Europese instellingen.

Op 24 september 2003 presenteerde het Economisch en Sociaal Comité het advies ter attentie van de Intergouvernementele Conferentie.

Op 9 oktober 2003 presenteerde het Comité van de Regio's de voorstellen voor de Intergouvernementele Conferentie.

Er zijn (nog) geen documenten aanwezig.

• Overzicht op datum gesorteerd