Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

Nationaal

De fracties van PVV, D66 en PvdD hebben op 3 november 2011 een brief gestuurd aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu (I&M) met onder andere vragen over de verduurzaming van de internationale handelsketen, voedselproductie en het verlies aan biodiversiteit en milieuonvriendelijke subsidies. De leden van de fractie van de ChristenUnie hebben zich bij de vragen van de leden van de D66-fractie aangesloten. De staatssecretaris van I&M heeft op 12 december 2011 gereageerd. Op 20 december 2011 heeft de commissie EL&I deze reactie voor kennisgeving aangenomen.

Europees

De Milieuraad van 19 december 2011 heeft raadsconclusies aangenomen over de routekaart voor een hulpbronnenefficïent Europa.

document Europese Commissie

COM(2011)571, d.d. 20 september 2011

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

De commissie EL&I heeft de brief van de staatssecretaris van I&M op 20 december 2011 voor kennisgeving aangenomen.

De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu heeft op 12 december 2011 gereageerd op de vragen van de fracties van de PVV, PvdD, D66 en de ChristenUnie. De staatssecretaris verwijst, naar aanleiding van een vraag van de fractie van D66 waar de ChristenUnie zich bij heeft aangesloten, in zijn brief naar een brief die hij op 18 november 2011 aan de Tweede Kamer (Kamerstuk 30.196 nr. 151, zie Tweede Kamer) heeft gestuurd over het rapport 'Ranking the Stars' van de Stichting Natuur en Milieu (zie voor het rapport Achtergrondartikelen ). In dit rapport wordt uiteengezet dat Nederland op koers ligt voor wat betreft de Europese doelstellingen voor milieu.

In een brief van 3 november 2011 stellen de genoemde fracties onder andere vragen over de verduurzaming van de internationale handelsketen, voedselproductie en het verlies aan biodiversiteit en milieuonvriendelijke subsidies. De leden van de ChristenUnie hebben zich aangesloten bij de vragen van D66.

Naar aanleiding van het BNC-fiche over de mededeling over een stappenplan naar een hulpbronnenefficiënt Europa dat de Eerste Kamer op 31 oktober 2011 heeft ontvangen heeft de commissie EL&I op 1 november 2011 tijdens de rondvraag besloten de conceptbrief aan de regering nogmaals te bekijken, teneinde eventueel gestelde vragen te herzien.

Op 4 oktober 2011 heeft de commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) over de procedure gesproken van onderhavig voorstel en 25 oktober 2011 vastgesteld als inbrengdatum. Inbreng voor een brief aan de regering is geleverd door de fracties van PVV, D66 en PvdD. De brief is in bewerking.

De voormalige commissie voor Economische Zaken heeft dit voorstel geselecteerd uit het Wetgevings- en Werkprogramma van de Europese Commissie 2011.

De commissie Infrastructuur en Milieu, waarbij het voorstel in behandeling is, heeft tijdens de procedurevergadering van 29 september 2011 besloten om het voorstel te: 

• - 

  Agenderen voor een gesprek met de Eurocommissaris voor Milieu;
• - 

  Agenderen voor een gesprek met Europarlementariër Gerbrandy (ALDE);
• - 

  Agenderen voor het algemeen overleg Afval en verpakkingen d.d. 30 november 2011;
• - 

  Agenderen voor algemeen overleg Milieuraad d.d. 14 december 2011.

De Tweede Kamer heeft dit voorstel als prioritair dossier geselecteerd uit het WWP 2011.

Uit het BNC-fiche dat de Eerste Kamer op 31 oktober 2011 heeft ontvangen blijkt dat Nederland de analyse in het stappenplan steunt dat het slim, duurzaam en efficiënt omgaan met de natuurlijke hulpbronnen een noodzaak is voor welvaart op lange termijn. Naast noodzaak en bedreigingen ziet Nederland vooral ook kansen voor de transformatie naar een groene economie met een markt voor duurzame producten. Efficiënt gebruik van grondstoffen wordt een concurrentiefactor. Bedrijven die efficiënt met grondstoffen omgaan versterken bij stijgende grondstofprijzen hun concurrentiepositie. Bedrijven zoeken naar synergie-effecten van leveringszekerheid van grondstoffen met afspraken over verduurzaming. Het bedrijfsleven in Nederland neemt ook heel duidelijk de leiding met deze trends (bijvoorbeeld de Nederlandse voedselsector die binnen 10 jaar alleen duurzame grondstoffen wil gebruiken).

Het streven naar een groene economie met actieve en innoverende rol van het bedrijfsleven heeft het kabinet o.a. tot uitdrukking gebracht in de Grondstoffennotitie, de Bedrijfslevenbrief, de Duurzaamheidsagenda en zal aan de orde komen in de praktische agenda voor prioritaire internationale publieke goederen die binnenkort zal verschijnen. Nederland vraagt daarom in Europees kader ook aandacht voor een actieve rol van het bedrijfsleven.

Nederland onderschrijft dat barrières moeten worden overwonnen om dit te bereiken en dat stimulansen voor de juiste keuzes moeten worden ingezet, zowel voor producenten als consumenten. Daarvoor is het noodzakelijk dat de prijzen ook de milieukosten van hulpbrongebruik reflecteren. Verder wil Nederland samen met het bedrijfsleven onderzoek bevorderen om de leemten in kennis over duurzame alternatieven op te vullen. Nederland wil dit op een zodanige manier vormgeven dat het ten goede komt aan de concurrentiekracht van Nederland in Europa en de wereld, en van de EU als geheel. 

De Europese Commissie heeft een mededeling uitgebracht inzake een Stappenplan naar een hulpbronnenefficiënt Europa met als doel om de Europese economie tegen 2050 om te vormen tot een duurzame economie. De Commissie presenteert hiertoe onder meer de volgende maatregelen en voornemens (beknopte selectie uit een groot aantal) op verschillende terreinen:

• - 

  Verplichting voor lidstaten om samen met de Commissie een beoordeling op te stellen van onder meer de opties om de marktvoordelen voor echt milieuvriendelijke producten te verbeteren en van maatregelen om de verantwoordelijkheid van producenten uit te breiden tot de volledige levenscyclus van de producten die zij vervaardigen;
• - 

  De Commissie zal de bestaande doelstellingen met betrekking tot preventie, hergebruik, recycling, terugwinning en het voorkomen van afvalstromen naar de stortplaats herzien, om te komen tot een economie die is gebaseerd op hergebruik en recycling, met zo weinig mogelijk restafval (in 2014);
• - 

  De Commissie zal de introductie van minimumtarieven voor hergebruikt materiaal, criteria voor duurzaamheid en herbruikbaarheid, en de uitbreiding van producentenaansprakelijkheid voor belangrijke producten beoordelen (2012);
• - 

  Verplichting voor lidstaten om stimulansen te gebruiken die een grote meerderheid van bedrijven aanmoedigen om hun efficiënte gebruik van hulpbronnen systematisch te meten, te vergelijken en te verbeteren;
• - 

  De Commissie zal ervoor zorgen dat publieke financiering uit de EU-begroting voorrang geeft aan activiteiten hoger op de afvalhiërarchie, zoals gedefinieerd in de kaderrichtlijn afvalstoffen;
• - 

  Lidstaten dienen naar het oordeel van de commissie een verschuiving van belastingen op arbeid naar belastingen op milieueffecten teweeg te brengen.

De Milieuraad van 19 december 2011 heeft raadsconclusies aangenomen over de routekaart voor een hulpbronnenefficïent Europa.

Uit de geannoteerde agenda van 30 november 2011 blijkt dat de discussie in de Raad met name zal gaan over het ambitieniveau van de raadsconclusies. De Raad zal in zijn conclusies de Routekaart een sleutelrol toekennen in het 'Kerninitiatief (Flagship ) hulpbronnen efficiënt Europa' (zie dossier E110003) dat op 28 januari 2011 werd gepubliceerd.

Nederland is van mening dat het voorzitterschap een goede richting is ingeslagen met de voorgestelde tekst, omdat die een oplossing biedt voor de discussie rondom mijlpalen en acties. Nederland benadrukt dat er niet alleen naar het duurzaam beheren van niet-hernieuwbare bronnen wordt gekeken, maar dat het ook van belang is om biotische bronnen in beschouwing te nemen, aangezien daar de grootste milieueffecten optreden. 

Tijdens de Milieuraad van 10 oktober 2011 heeft de Europese Commissie het voorstel gepresenteerd.

Bij de presentatie heeft de Commissie twee belangrijke elementen van de routekaart uitgelicht: verschuiving van belasting van arbeid naar milieudruk en uitbouwen van de ecodesign richtlijn. Voor de rapportage over de routekaart "Resource efficient Europe" heeft de Commissie een voorstel voor een voorlopige indicator gedaan: gebruik van hulpbronnen per eenheid GDP.

Uit de geannoteerde agenda voor de Milieuraad van 10 oktober 2011 die de Eerste Kamer op 21 september 2011 heeft ontvangen blijkt dat het voor Nederland met name van belang is dat beleid gericht op een lange termijntransitie naar een groene economie flinke investeringen vraagt en omschakelingen vergt in de landbouw, industrie, transport, energievoorziening en andere sectoren. Hiervoor zijn of worden aparte Europese beleidstrajecten ingezet. Nederland hecht hierbij zeer aan consistentie tussen de verschillende trajecten en op de verschillende schaalniveaus.

Om te komen tot duurzame productie- en consumptiepatronen acht Nederland het gebruik van (eco)innovatie, R&D en een mix van verschillende typen instrumenten, waaronder marktconforme instrumenten (zoals milieubelastingen en subsidies genoemd in het Groenboek over marktconforme instrumenten), noodzakelijk. Ook zijn bronmaatregelen, die grotendeels op EU-niveau moeten worden genomen, noodzakelijk. Tevens is het van belang dat lidstaten zelf  maatregelen kunnen nemen. Bovendien dient de uitvoeringspraktijk (op alle niveaus) voldoende flexibiliteit te bieden om ecologische en economische doelen in de praktijk goed op elkaar af te stemmen.

Tenslotte benadrukt Nederland het belang van een duidelijke rol en verantwoordelijkheid voor het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen. Een goed voorbeeld van de wijze waarop het bedrijfsleven initiatieven kan ontplooien voor de transitie naar een hulpbronefficiënt Europa is het Initiatief Duurzame Handel, waarbij internationale handelsketens worden verduurzaamd.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In oktober 2011 heeft de Stichting Natuur en Milieu het rapport 'Ranking the stars' gepubliceerd waarin zij Nederland vergelijken met andere Europese lidstaten op het gebied van milieu, natuur en klimaat. De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu verwijst naar dit rapport in zijn brief aan de Eerste Kamer van 12 december 2011.