Behandelfase Eerste Kamer: implementatietraject gestart.

nationaal

De minister van Financiën heeft op 24 juni 2013 per brief gereageerd op de vraag van de fractie van de PVV van eind mei. Deze reactie werd tijdens de commissievergadering van 2 juli 2013 voor kennisgeving aangenomen.

Europees

De Raad heeft het de tekst van de richtlijn op 23 juli 2014 goedgekeurd.

volledige titel

Voorstel voor een richtlijn betreffende de vergelijkbaarheid van kosten in verband met betaalrekeningen, overstappen van betaalrekening en toegang tot betaalrekeningen met basisfuncties

document Europese Commissie

COM(2013)266, d.d. 8 mei 2013

rechtsgrondslag

Artikel 114 van het VWEU

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

Richtlijn 2014/92/EU werd op 28 augustus 2014 gepubliceerd in Pb EU L257. Lidstaten dienen uiterlijk 18 september 2016 aan de richtlijn te voldoen. De stand van zaken implementatie richtlijnen tweede kwartaal 2017 van juli 2017 geeft aan dat de richtlijn geïmplementeerd is.

De richtlijn heeft tot doel de vergelijkbaarheid van tarieven met betrekking tot betaaldiensten voor consumenten te verbeteren, het voor consumenten gemakkelijker te maken om over te stappen naar een andere betaalrekening en de toegankelijkheid van betaaldiensten voor consumenten te verbeteren. De implementatie van de richtlijn vindt plaats door aanpassing van de Wet op het financieel toezicht voor wat betreft de wettelijke verankering van het in de richtlijn vastgelegde recht op toegang tot een basisbetaalrekening en de regeling van de beschikbaarheid van een vergelijkingswebsite, waarop de belangrijkste diensten verbonden aan een betaalrekening bij verschillende aanbieders kunnen worden vergeleken. De Implementatiewet toegang basisbetaalrekening is op 11 november 2016 in werking getreden. Daarmee is de implementatie van de hierin geregelde onderdelen van de richtlijn gerealiseerd.

Daarnaast vindt implementatie plaats door aanpassing van het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft in verband met de in de richtlijn voorgeschreven informatieverplichtingen voor financiële ondernemingen ten behoeve van consumenten over de (tarieven van de) aan een betaalrekening verbonden diensten en in verband met de verplichting betreffende een overstapdienst. Verder wordt het Besluit bestuurlijke boetes financiële sector aangepast. Beide algemene maatregelen van bestuur worden aangepast in het Implementatiebesluit betaalrekeningenrichtlijn.

Bron: Stand van zaken implementatie richtlijnen tweede kwartaal 2017

De reactie van de minister werd op 2 juli 2013 voor kennisgeving aangenomen.

De minister van Financiën reageerde op 24 juni 2013 per brief op de vraag van de fractie van de PVV. Hij liet onder andere weten dat het voorstel beoogt het consumenten makkelijker te maken om een rekening te openen in een andere lidstaat. Dat betekent volgens hem echter niet zonder meer dat uitkerings-, belasting- en bankfraude ook zal toenemen. Het hebben van een bankrekening is weliswaar (in Nederland althans) voorwaardelijk voor het plegen van dergelijke fraude, met betrekking tot uitkeringen e.d. omdat deze altijd giraal worden uitgekeerd, maar daarmee is nog niet gezegd dat de fraude als direct gevolg van deze richtlijn zal toenemen.

De fractie van de PVV binnen de commissie Financiën heeft op 28 mei 2013 inbreng geleverd voor schriftelijk overleg met de regering. De leden van de fractie vragen zich af of door dit voorstel niet tal van nieuwe fraudemogelijkheden ontstaan en zien graag een uitgebreide reactie van de minister tegemoet. De brief werd diezelfde dag nog verzonden.

De commissie Financiën heeft op 14 mei 2013 besloten dat zij mogelijk op 28 mei 2013 inbreng zal leveren voor schriftelijk overleg met de regering en/of Europese instellingen.

De commissie Financiën heeft uit het Werkprogramma 2013 van de Europese Commissie dit voorstel als prioritair geselecteerd.

De Tweede Kamercommissie voor Financiën zal het BNC-fiche naar verwachting bespreken in een komende procedurevergadering.

In het BNC-fiche laat het kabinet onder andere weten dat zij de doelstellingen van de Commissie steunt: ter voorkoming van sociale en financiële uitsluiting is het belangrijk dat consumenten voldoende toegang hebben tot girale betaaldiensten, in het bijzonder in landen waar contante betalingen steeds meer plaatsmaken voor giraal betalingsverkeer. Verder is het van belang dat er voldoende (grensoverschrijdende) concurrentie is op de markt voor betaaldiensten en dat consumenten daartoe inzicht hebben in de kosten van het gebruik van een betalingrekening. De beschikbaarheid van een goed functionerende overstapservice kan de concurrentie daarbij verder bevorderen.

Nederland is echter kritisch over de subsidiariteits- en proportionaliteitsaspecten van het voorstel. Op voorhand is niet duidelijk of het probleem dat de Commissie wil oplossen een grensoverschrijdend karakter heeft, dan wel van een dusdanige omvang is dat ingrijpen op Europees niveau noodzakelijk is.

Voor de Nederlandse markt voor bankrekeningen voor consumenten voegt het voorstel ook weinig toe: de Nederlandse banken hebben onderling afgesproken dat in beginsel iedereen een basisbankrekening kan openen die voldoet aan de aspecten zoals de Commissie die benoemt in haar voorstel. Weliswaar bevat de Nederlandse wetgeving geen specifieke eis dat bij het openen van een bankrekening niet mag worden gediscrimineerd naar nationaliteit, maar dat is wel verboden op grond van de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Bovendien is het recht op een betaalrekening in iedere lidstaat niet in lijn met de gedachte van de Europese betalingsruimte (SEPA), waarbij de gebruiker juist slechts één enkele bankrekening nodig heeft om in de hele Europese betalingsruimte (in euro's) te kunnen bankieren.

Ook kent Nederland al een overstapservice om de overstap van de ene bank naar de andere te faciliteren, die bovendien verder gaat dan de eisen die de Commissie stelt aan een dergelijke service. Wel nieuw voor de Nederlandse markt zou het standaardiseren van de presentatie van tarieven voor betaalrekeningen zijn. Er bestaan weliswaar websites waarop tarieven kunnen worden vergeleken, maar iedere bank is vrij om zelf te bepalen hoe zij haar tarieven opbouwt. Desondanks zijn de belangrijkste tarieven voor consumenten op dezelfde wijze samengesteld.

Alles bijeengenomen biedt het voorstel weinig kansen voor Nederland, maar is ook de impact ervan te overzien, aldus de Nederlandse regering in het BNC-fiche.

Met het voorliggende richtlijnvoorstel beoogt de Europese Commissie toegang tot en het gebruik van betaalrekeningen in de EU te vereenvoudigen. Het voorstel bevat maatregelen die voor consumenten kostenverlagend en keuzeverhogend zouden moeten werken en die voor banken de markttoegang in andere lidstaten zou moeten verbeteren. De voorgestelde maatregelen vallen uiteen in de volgende drie categoriën.

Allereerst strekt het voorstel tot het beter inzichtelijk maken van de kosten die banken in rekening voor het gebruik van betaalrekeningen en andere betalingsverkeerdiensten.

Voorts stelt de Commissie voor om het wisselen van bank te vereenvoudigen. Daartoe dient een simpele en snelle procedure ingericht te worden die het voor consumenten gemakkelijker maakt om over te stappen naar een andere aanbieder van betalingsverkeerdiensten.

Ten slotte stelt de Europese Commissie voor om de toegang tot betaalrekeningen te verbeteren. Enerzijds stelt zij hiertoe voor om het voor EU-burgers mogelijk te maken om een betaalrekening te openen in een lidstaat waarin zij zelf niet woonachtig zijn. Anderzijds bevat het richtlijnvoorstel maatregelen om alle consumenten toegang te bieden tot een basisbetaalrekening waarmee essentiële handelingen kunnen worden verricht, zoals het ontvangen van salaris- en pensioenbetalingen en het betalen van rekeningen van nutsbedrijven.

Het comité van Permanent Vertegenwoordigers heeft op 4 april 2014 namens de Raad een akkoord met het Europees Parlement goedgekeurd. De weg is nu vrij voor het Europees Parlement de tekst goed te keuren voor het einde van de zittingsperiode. Hierna zal de Raad het voorstel zonder verdere beraadslaging goedkeuren.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.