E150016
  ruit icoon
Laatste revisie: 06-09-2016

E150016 - Gezamenlijke mededeling over de aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa: de rol van het externe optreden van de EU



De externe dimensie is een belangrijk onderdeel van de pogingen deze crisis op te lossen. De Commissie zet opnieuw in op steun aan diplomatieke initiatieven en het vinden van politieke oplossingen voor de conflicten in Syrië, Irak en Libië. De EU verleent bijstand aan de bevolking in Syrië, in het bijzonder aan ontheemde personen. Ook geeft zij financiële steun aan de buurlanden die het hoogste aantal vluchtelingen uit Syrië opvangen, zoals Jordanië, Libanon en Turkije.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 11 december 2015 stuurde de staatssecretaris een brief met beantwoording van de vragen van de commissie I&A/JBZ inzake de vluchtelingencrisis. Op 22 december 2015 besprak de commissie deze brief en besloot in nader schriftelijk overleg te zullen gaan over de aanpak van de vluchtelingencrisis, zie E150010 voor de verdere behandeling.

Europees

Tijdens de Europese Raad van 15-16 oktober 2015 werden er raadsconclusies aangenomen over migratie. Op 9 november 2015 is er een extra JBZ-Raad ingelast waarin ministers voorstellen inzake de vluchtelingencrisis bespreken en raadsconclusies hebben aangenomen.


Kerngegevens

document Europese Commissie

JOIN(2015)40PDF-document, d.d. 9 september 2015

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

verwante dossiers


Behandeling Eerste Kamer

Op 11 december 2015 stuurde de staatssecretaris een brief met beantwoording van de vragen van de commissie I&A/JBZ inzake de vluchtelingencrisis. Op 22 december 2015 besprak de commissie deze brief en besloot in nader schriftelijk overleg te zullen gaan. , zie E150010 voor de verdere behandeling.

Op 27 november 2015 is de brief inzake nader schriftelijk overleg aanpak vluchtelingen aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie gestuurd, waarin ook vragen worden gesteld over de activiteiten van de EU buiten Europa inzake de vluchtelingencrisis.

Op 24 november 2015 besprak de commissie I&A/JBZ de conceptbrief aan de regering met inbreng van de fracties van VVD, D66, PvdA en GroenLinks over de aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa. De fractie van D66 gaf aan aanvullende inbreng te willen leveren. Een aangepaste versie van de conceptbrief zal per e-mail aan de leden van de commissie worden voorgelegd zodat fracties zich desgewenst kunnen aansluiten.

Op 17 november 2015 besloot de commissie I&A/JBZ naar aanleiding van een aantal brieven van de regering over de aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa in schriftelijk overleg te treden met de regering. De conceptbrief wordt op 24 november 2015 ter vaststelling geagendeerd.

Op 27 oktober 2015 besprak de commissie I&A/JBZ enkele brieven van de regering inzake de aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa, en besluit na ontvangst van het verslag van de JBZ-Raad van 8-9 oktober 2015 over het voortzetten van het schriftelijk overleg met het kabinet.

Op 12 oktober 2015 stuurde de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie een brief met beantwoording op de vragen van de commissie I&A/JBZ van 2 oktober 2015 inzake aanpak vluchtelingencrisis. De commissie I&A/JBZ zou de brief op 27 oktober 2015 bespreken.

Op 6 oktober 2015 besprak de commissie I&A/JBZ de kabinetsappreciatie bij het pakket migratiemaatregelen van september 2015 en besloot om op 27 oktober 2015 te inventariseren over er behoefte is aan (nader) schriftelijk overleg. Fracties konden de kabinetsappreciatie desgewenst tevens betrekken bij de Algemene Politieke Beschouwingen op 13 oktober 2015.

Op 2 oktober 2015 stuurde de commissie I&A/JBZ een brief naar de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie met vragen over de Europese aanpak van de vluchtelingencrisis in reactie op de brief van de staatssecretaris van 29 september 2015. De commissie ziet de beantwoording van deze vragen graag tegemoet vóór de Algemene Politieke Beschouwingen, die op 13 oktober 2015 in de Eerste Kamer zullen plaatsvinden.

Op 30 september 2015 stuurde de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie een brief naar de Eerste Kamer met de melding dat de kabinetsappreciatie voor de recente voorstellen die voortbouwen op de Europese migratieagenda niet binnen de daarvoor geldende drie-weken termijn naar de Kamer verzonden kon worden. Deze nadere appreciatie, welke in plaats van het gebruikelijke BNC-fiche komt, zal de Kamer op zo kort mogelijke termijn alsnog worden toegezonden.

Op 29 september 2015 besprak de commissie I&A/JBZ de brief van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie van 25 september 2015 inzake de Europese migratieagenda, de verslagen van de JBZ-Raad van 22 september 2015 en van de informele Europese Raad van 23 september 2015, alsmede de Commissiemededelingen en -voorstellen van 9 september en 23 september 2015 die betrekking hebben op de aanpak van de vluchtelingencrisis. De fracties van de PVV (lid Van Weerdenburg) en van GroenLinks (lid Strik) gaven aan inbreng te zullen leveren voor schriftelijk overleg. De conceptbrief zou worden rondgestuurd in de commissie zodat fracties zich desgewenst zouden kunnen aansluiten.

Op 22 september 2015 besloot de commissie voor I&A/JBZ om op 29 september 2015 inbreng te leveren voor een schriftelijk overleg over het nieuwe pakket van Commissiemededelingen en -voorstellen voor de aanpak van de migratieproblematiek.

Op 18 september 2015 stuurde de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie een brief met de ontwikkelingen asiel en migratie in de Europese Raden en de ontwikkelingen binnen Nederland inzake de vluchtelingencrisis.


Behandeling Tweede Kamer

Op 5 november 2015 ging de Tweede Kamer in debat met de minister-president en de minister van Veiligheid en Justitie over de resultaten van de Europese top van 15-16 oktober 2015 en over de JBZ-Raad van 9 november 2015 en de inzet van de migratietop van 11-12 november 2015. Na het debat zijn er een aantal moties aangenomen, waaronder een verzoek tot snelle totstandkoming van een permanent verdelingsmechanisme voor vluchtelingen over EU-lidstaten en verregaande harmonisatie van asielprocedures binnen de EU.

Op 14 oktober 2015 ging de Tweede Kamer in debat over de (Europese) aanpak van het vluchtelingenprobleem met de minister-president, de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, met als aanleiding de Europese top van 15-16 oktober 2015.

Op 7 oktober 2015 vond een algemeen overleg plaats over de JBZ-Raad van 8-9 oktober 2015, met aansluitend een VAO, waarbij een aantal moties zijn ingediend.

Op 30 september 2015 behandelde de commissie Veiligheid en Justitie tijdens een procedurevergadering deze mededeling samen met de andere nieuwe Europese voorstellen over de vluchtelingencrisis.

Op 23 september 2015 ging de Tweede Kamer in debat met de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over zijn brief van 18 september 2015 inzake de ontwikkelingen asiel en migratie in de Europese Raden en de ontwikkelingen binnen Nederland wat betreft de vluchtelingencrisis.


Standpunt Nederlandse regering

Op 5 oktober 2015 stuurde de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie een kabinetsappreciatie ten aanzien van het EU-migratiepakket van september 2015 naar de Eerste Kamer, waaronder van deze mededeling.

Uit de kabinetsappreciatie blijkt onder andere dat de grondhouding van het kabinet ten aanzien van de subsidiariteit positief is: extern beleid ten aanzien van migratie naar de EU is bij uitstek beleid dat op het niveau van de EU kan worden gevoerd. De EU als geheel heeft een grotere slagkracht en een breder instrumentarium ter beschikking dan de lidstaten afzonderlijk. Bovendien is het externe migratiebeleid van de Unie deels gericht op beleidsterreinen waar de EU een exclusieve of gedeelde bevoegdheid heeft, zoals visumbeleid en ontwikkelingssamenwerking.

De grondhouding ten aanzien van de proportionaliteit is eveneens positief. De middelen die worden uitgetrokken voor onder andere humanitaire hulp en opvang in de regio zijn omvangrijk, in lijn met de ernst van de problematiek en het Nederlands beleid.

Het kabinet waardeert het als positief dat de Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid (HV) de externe dimensie van de EU inzet op migratie nader weergeven. Het kabinet steunt de voorgestelde inzet voor opvang, grensbewaking en bestrijding criminele netwerken in de Westelijke Balkan. Concrete uitwerking hiervan is urgent. Daarnaast waardeert het kabinet de voorgestelde intensivering van samenwerking met Turkije. De voorgestelde maatregelen, waaronder steun voor vluchtelingen in Turkije, grensbeheer en strijd mensensmokkel, sluiten aan bij de Nederlandse inzet.

De voorgestelde intensiveringen op een aantal andere terreinen behoeven volgens het kabinet uitwerking, waaronder (1) hoe en waar de EU delegaties versterkt worden, (2) hoe en waar activiteiten op het gebied van grensbewaking op te zetten en (3) aan welke missies in het kader van het Gemeenschappelijk Buitenlands- en Veiligheidsbeleid (GBVB)-missies wordt gedacht. Ook andere vormen van steun aan opvangende landen (aan bv. Jordanië, Libanon) zou in dit kader passen.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

Deze gezamenlijke mededeling over de aanpak van de vluchtelingencrisis in Europa en de rol van het externe optreden van de EU, maakt onderdeel uit van de uitvoeringsmaatregelen van de Europese migratieagenda (Edossier E150010). De externe dimensie is een belangrijk onderdeel van de pogingen deze crisis op te lossen. De Commissie zet opnieuw in op steun aan diplomatieke initiatieven en het vinden van politieke oplossingen voor de conflicten in Syrië, Irak en Libië.

De EU verleent bijstand aan de bevolking in Syrië, in het bijzonder aan ontheemde personen. Ook geeft zij financiële steun aan de buurlanden die het hoogste aantal vluchtelingen uit Syrië opvangen, zoals Jordanië, Libanon en Turkije. Tot nu toe is hiervoor 3,9 miljard euro vrijgemaakt. De strijd tegen georganiseerde mensensmokkel is nog een prioriteit, met name via de operatie op zee, EUNAVFOR MED. In het kader van de samenwerking met derde landen zijn er ook al 17 overnameovereenkomsten en 7 mobiliteitspartnerschappen getekend. De EU zal ook de bestaande dialogen op hoog niveau over migratie met belangrijke partners verdiepen. Dit betreft o.a. de processen van Rabat en Khartoum met Afrikaanse landen en het proces van Boedapest met Oost- en Centraal-Azië, alsook de aanstaande conferentie begin oktober en de top op 11 en 12 november in Valletta.


Behandeling Raad

JBZ-Raad 3-4 december 2015 (agendapunt I.1)

Tijdens de Raad bespraken de ministers de stand van zaken van de migratieproblematiek, waaronder de externe dimensie. De Commissie werkt aan de follow-up van de EU-Turkije Top.

Raad Buitenlandse Zaken 16 november 2015

Tijdens de Raad werd onder andere over migratie gesproken, als vervolg op de Raad Buitenlandse Zaken van 12 oktober 2015. De nadruk van de bespreking in de Raad lag op de uitvoering van de gemaakte afspraken op het gebied van de migratie-gerelateerde elementen van extern beleid.

Informele Europese Raad 12 november 2015

Voorzitter Tusk heeft een informele bijeenkomst van staatshoofden en regeringsleiders bijeengeroepen om de jongste ontwikkelingen inzake de migratiecrisis te bespreken en om de implementatie van de beslissingen te versenellen. Belangrijke onderwerpen waren de samenwerking met derde landen, met name Turkije, implementatie van besluiten over herplaatsing, hot spots en versterking van de opvangcapaciteit, alsmede de bewaking van de buitengrenzen.

Valletta Top 11-12 november 2015

Tijdens deze internationale top wordt de migratieproblematiek besproken met Afrikaanse en andere betrokken landen. De Valletta-top moet de basis leggen voor een gezamenlijke aanpak ten aanzien van migratie, via gelijkwaardige partnerschappen met Afrikaanse landen vanuit het oogpunt dat migratie zowel een gezamenlijke als gedeelde verantwoordelijkheid is. Het is de bedoeling dat tijdens de Valletta Top zowel een politieke verklaring als een concreet actieplan wordt overeengekomen. Daarnaast zal in Valletta het EU Trustfund voor Afrika als financieringsinstrument worden opgericht. Tijdens deze top is er een politieke verklaring en een actieplan aangenomen.

JBZ-Raad 9 november 2015

Tijdens deze extra ingelaste Raad, bij wijze van uitzondering in aanwezigheid van de geassocieerde staten, zijn de stand van zaken besproken van de uitvoering van maatregelen waartoe is besloten en toekomstige acties inzake de vluchtelingencrisis. De ministers hebben ook besloten over een aantal verdere maatregelen om de vluchtelingen- en migratiecrisis te beheersen, zoals uiteengezet in een reeks raadsconclusies. Deze conclusies zijn in het bijzonder gericht op het versnellen van het lopende hervestigingsproces; versterken van de buitengrenzen van de EU; bestrijding van mensenhandel en -smokkel; en terugkeer en wedertoelating.

Bijeenkomst 11 regeringsleiders inzake vluchtelingenstromen langs westelijke Balkan route 25 oktober 2015

Tijdens deze bijeenkomst van regeringsleiders uit landen in de westelijke Balkan route en leiders van Europese instituties, zijn er afspraken gemaakt over operationele acties die drie belangrijke problemen in deze regio inzake de vluchtelingenstromen behandelen: 1. Het leveren van onderdak, 2. Het gezamenlijke beheer van migratiestromen, 3. Grensbeheer. In de Verklaring van de leiders worden deze punten uitgebreid beschreven en wordt er verklaard dat deze maatregelen vanaf de volgende dag al geïmplementeerd kunnen worden.

Europese Raad 15-16 oktober 2015

Tijdens de Raad zijn er conclusies aangenomen over migratie. Deze conclusies gaan voornamelijk in op de samenwerking met derde landen om de vluchtelingenstromen in te dammen (onder andere met Turkije), betere bescherming van de buitengrenzen van de EU (voortbouwend op het Schengenacquis), en de reactie op de instroom van vluchtelingen in Europa en terugkeer.

Raad Buitenlandse Zaken 12 oktober 2015

De Raad heeft een aantal conclusies aangenomen over migratie, onder andere over de rol van het externe optreden van de Europese Unie.

JBZ-Raad 14 september 2015

Tijdens de extra ingelaste JBZ-Raad werd deze mededeling voor het eerst behandeld, samen met de andere voorstellen die gezamenlijk werden gepubliceerd naar aanleiding van de vluchtelingencrisis. Tijdens deze Raad formuleerde het Luxemburgs voorzitterschap, gesteund door een grote meerderheid van de delegaties, een aantal conclusies.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

Op 6 oktober 2015 besprak het Europees Parlement tijdens een debat over de conclusies van de informele Europese Raad van 23 september 2015 de vluchtelingencrisis, waarbij de europarlementariërs de lidstaten erop aandrongen meer actie te ondernemen om de vluchtelingencrisis aan te pakken.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.


Alle bronnen