De grootste oppositiepartij in de Eerste Kamer, de PvdA, heeft tijdens de algemene financiële beschouwingen minister Zalm van Financiën frontaal aangevallen door hem te typeren als penningmeester van het kabinet Balkenende (CDA, VVD en D66) dat geen sociaal beleid voert en Nederland de put in praat.
De minister van Financiën kaatste de bal terug. "Wij moeten als kabinet met goede hervormingsmaatregelen het vertrouwen van de burgers in de economie herwinnen".
Woordvoerder R. Rabbinge van de PvdA zei in de eerste ronde van het debat dat Zalm hard op weg is om zijn reputatie als zuinige en rechtvaardige minister van Financiën in de paarse kabinetten te verliezen. De PvdA-woordvoerder verwees naar de kabinetten Kok, waarin VVD-er Zalm van 1994 tot 2002 minister van Financiën is geweest.
Rabbinge sprak tegen dat zijn partij als oppositiepartij niet bereid zou zijn mee te doen aan hervorming van de verzorgingsstaat en niet bereid zou zijn te bezuinigen op overheidsuitgaven. "Niets is minder waar", zei de PvdA-senator en hij verwees naar de tegenbegroting van zijn partij. Volgens Rabbinge scoort de PvdA-begroting beter op het gebied van werkgelegenheid, inkomensverdeling, milieueffecten en vooral de concurrentie-positie van Nederland dan de miljoenennota van Zalm en het zittende kabinet.
Zalm wierp tegen dat tijdens het tweede paarse kabinet het niet mogelijk is gebleken om de WAO te hervormen en een ander stelsel van ziektenkosten van de grond te krijgen. "Dat gaat onder dit kabinet wel gebeuren", voorspelde Zalm. Minpunten van de economie worden volgens de PvdA in die miljoenennota uitvergroot en positieve punten komen nauwelijks aan bod.
In andere bewoordingen verweten ook Thissen (GroenLinks), Kox (SP) en Van Middelkoop (ChristenUnie/SGP) het kabinet en Zalm dat zij de bedrijvigheid geen dienst bewijzen met steeds weer sombere verhalen over de economie. "Begrijpt Zalm dan niet dat de burger bij al deze onheilsverhalen het zekere voor het onzekere neemt en massaal gaat sparen in plaats van investeren?" Kox (SP): "We vinden dat de regering zuinig lijkt, maar gierig is. Bij het hervormen gaat het niet om verbouwen, maar om het afbreken van de samenleving".
Thissen (GroenLinks) hekelde in zijn eerste toespraak als senator de onwil van de regering om beperking aan de aftrek van hypotheekrente bespreekbaar te maken. Volgens Thissen gaat het liberale marktdenken dat het kabinetsbeleid domineert ten koste van de mensen met lagere inkomens.
De regeringspartijen CDA, VVD en D66 steunden het kabinetsbeleid. Opmerkelijk was het verschil in waardering van CDA en VVD van het sociaal akkoord dat het kabinet na enige stakingen en een massale demonstratie in Amsterdam heeft afgesloten met de vakbonden. CDA-woordvoerder Terpstra zei: "Wij zijn gelukkig met deze overeenkomst..
Hervormingen vereisen immers ook een draagvlak in de samenleving". Biermans (VVD): "Het kabinet heeft behoorlijke concessies moeten doen. (...) De verzorgingsstaat moet versoberd worden om de vergrijzingskosten op te vangen. Het is jammer dat de vakbonden voor het korte termijngewin gaan". Schuyer (D66) vroeg of de enigszins afgevlakte maatregelen van het kabinet op het gebied van VUT en prepensioen wel voldoende zijn?
Of staan we over enige tijd weer voor pijnlijke keuzes?". VVD-er Biermans kreeg een reeks interrupties te verwerken na zijn opmerking: "Wij moeten langer, flexibeler, maar zeker ook slimmer en productiever gaan werken. Wij zijn verwend".
Thissen (GroenLinks) vroeg of de VVD-senator ook mensen met een uitkering ervan betichtte dat zij 'verwend' zijn. Biermans ontkende dit. Hij zei vooral te doelen op het gros van de Nederlanders dat 'het wel best vindt', terwijl vier procent langer werken door vrije dagen in te leveren en de werkweek te verlengen 'onze economie minstens 13 tot mogelijk 20 miljard euro extra zou opleveren'.
CDA-er Terpstra vroeg of tegen de vergrijzing een actieve bevolkingspolitiek gevoerd moet worden, zoals in Frankrijk, waar geboortecijfers omhoog gaan door betere kinderopvang en het vergemakkelijken van de combinatie van arbeid en zorg. "Als Europa het probleem van de vergrijzing zou willen oplossen met vergroting van de immigratie dan zouden er tot 2025 ongeveer 175 miljoen immigranten moeten bijkomen", citeerde Terpstra de Tinbergenlezing van de Duitse hoogleraar Hans-Werner Sinn.
In zijn beantwoording van de Kamerleden zei Zalm dat hij hoopt op een beter lopende economie vanaf 2006. Hij voelde overigens niet voor de PvdA-suggestie om vanuit de overheid meer te sturen. "Wij kunnen randvoorwaarden stellen met generieke maatregelen, maar ik voel er niets voor om met specifieke maatregelen economische activiteiten uit te lokken. Wij moeten als overheid niet op de stoel van de ondernemers willen zitten".
Over het sociaal akkoord zei Zalm dat de doelstelling van het kabinet: het opvoeren van de arbeidsdeelname van ouderen nog recht overeind staat. Hij zei ook dat het kabinet vasthoudt aan het plan om aan de lokale lastendruk van gemeenten en provincies een begrenzing te gaan stellen. Ook zullen gemeenten lokale lasten niet meer als instrument voor inkomenspolitiek mogen gebruiken. Zalm sloot overigens niet uit, dat het afschaffen van de OZB voor eigenaren uiteindelijk niet doorgaat. Maar het kabinet zal niet toestaan dat de koopkracht van burgers door opvoering van de lokale lastendruk wordt uitgehold.
Staatssecretaris Wijn (CDA, belastingen) motiveerde nog eens waarom in deze kabinetsperiode door de regering de hypotheekrente aftrek niet zal worden beperkt, maar zei ook dat een discussie over dit onderwerp altijd mogelijk is. 'Daar rust geen taboe op', zei Wijn. De staatssecretaris wees erop dat door eerdere aanpassingen de hypotheekrente aftrek alleen nog maar geldt voor de eerste woning.
Deel dit item: