De Parlementaire Assemblee van de Unie voor de Mediterrane Regio (PA-UfM) is een overleg van 280 parlementariërs uit de Europese Unie en de 17 Mediterrane partnerlanden van de EU in Zuid-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. De PA-UfM is de parlementaire component van de Unie voor de Mediterrane Regio, die tot doel heeft de samenwerking tussen de Europese Unie en haar 17 partnerlanden in het Middellandse Zeegebied op allerlei terreinen te verbeteren.
Nederlandse delegatie
De Staten-Generaal zijn vanaf het begin betrokken geweest bij de Parlementaire Assemblee van de Unie voor de Mediterrane Regio (tot 2010 heette deze de Euro-Mediterrane Parlementaire Assemblee). In deze Assemblee heeft iedere delegatie van een nationaal parlement uit de EU drie parlementariërs.
Verslagen van de plenaire bijeenkomsten worden gedrukt als kamerstuk in de serie 30.206.
Organisatie PA-UfM
Alle nationale parlementen van de EU hebben het recht om op basis van evenredige vertegenwoordiging een delegatie naar de PA-UfM af te vaardigen. Niet elk land doet dit. Zo stuurt bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk geen parlementariërs naar de PA-UfM. Als alle EU-landen een delegatie zouden sturen, bestaat de PA-UfM uit 280 leden. Daarvan komen er 132 uit de EU-landen: 83 uit de nationale parlementen van de EU en 49 uit het Europees parlement. De overige 148 leden komen uit de Mediterrane partnerlanden van de EU, het merendeel uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
Evenwicht Noord en Zuid
Overigens is het stemgewicht tussen de 'Noordelijke' landen en de 'Zuidelijke' landen wel precies in evenwicht door beide 'kusten' van de Middellandse Zee in totaal evenveel vertegenwoordigers toe te kennen, namelijk 140. Sommige partnerlanden (Albanië, Bosnië, Kroatië, Montenegro en Monaco met ieder 2 leden in de PA-UfM) zijn immers weliswaar geen lid van de EU, maar kunnen geografisch wel tot het Noordelijke blok worden gerekend.
5 commissies
De PA-UfM is in 5 commissies georganiseerd, waarvan er één tijdelijk is:
-
1.de commissie voor politiek, veiligheid en mensenrechten
-
2.de commissie voor economische, sociale en financiële zaken en onderwijs
-
3.de commissie voor de bevordering van de kwaliteit van leven, menselijke dialoog en cultuur
-
4.de commissie voor vrouwenrechten in de Euro-Mediterrane landen
-
5.de ad hoc commissie voor energie en milieu
De lidmaatschappen van deze commissies worden volgens een verdeelsleutel bepaald. Iedere commissie kiest haar eigen voorzitter en drie vice-voorzitters voor de periode van 2 jaar.
Het Bureau
Het dagelijks bestuur van de Assemblee is ondergebracht in het Bureau, bestaande uit de president en 3 vice-presidenten:
-
-2 leden benoemd door de parlementen uit de Mediterrane partnerlanden
-
-1 lid benoemd door de leden van de nationale parlementen van de EU
-
-1 lid benoemd door het Europees Parlement
De leden van het Bureau wisselen elkaar, steeds voor de periode van 1 jaar, af als president van de PA-UfM, waarbij er beurtelings 1 uit het 'Zuiden' en 1 uit het 'Noorden' komt.
Secretariaat
Het secretariaat van de PA-UfM is ondergebracht bij het Europees Parlement. De PA-UfM heeft geen eigen budget en kent geen contributieregeling voor lidstaten.
Ontstaansgeschiedenis PA-UfM
In november 1995 lanceerden de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie samen met hun partners uit veertien Mediterrane landen het 'Barcelonaproces', genoemd naar de stad waar de bijbehorende verklaring tot stand kwam. Doel van het Barcelonaproces was het streven naar vrede, veiligheid en gedeelde welvaart in het Middellandse Zeegebied op basis van dialoog en samenwerking.
Het partnerschap tussen de EU en de (in hoofdzaak in Noord-Afrika en het Midden-Oosten gelegen) Mediterrane landen werd in drie dimensies georganiseerd:
-
1.de dialoog over politiek en veiligheid, inclusief de bevordering van democratie en mensenrechten;
-
2.een financieel-economisch partnerschap, onder ander door het streven naar de instelling van een vrijhandelsgebied;
-
3.een sociaal-cultureel partnerschap, bedoeld om tot een groter begrip tussen mensen uit de verschillende samenlevingen te komen.
Euro-Mediterrane Parlementaire Forum
Om ook op parlementair niveau de samenwerking tussen de EU en de partnerlanden te verbeteren, werd in maart 1997 het Euro-Mediterrane Parlementaire Forum opgericht. In oktober 1998 vergaderde dit forum voor het eerst in Brussel onder gezamenlijk voorzitterschap van de president van het Europees Parlement en de voorzitter van het Marokkaanse Huis van Afgevaardigden.
Aanslagen 11 september
Mede als gevolg van de terreuraanslagen op 11 september 2001 namen in 2002 de spanningen in het Midden-Oosten toe. Het Europees Parlement nam het initiatief een extra impuls te geven aan het verbeteren van de politieke en interculturele dialoog tussen de twee kusten van de Middellandse Zee. In april 2002 nam het Europees Parlement een resolutie* aan met een voorstel om van het Parlementaire Forum een volwaardige interparlementaire assemblee te maken. In december 2003 gaf de raad van ministers van Buitenlandse Zaken hieraan gevolg door tijdens de Euro-Mediterrane Conferentie in Napels de PA-UfM te lanceren.
Eerste PA-UfM-vergadering (toen nog EMPA)
In maart 2004 vond de eerste zitting plaats in Griekenland. Opmerkelijk was dat in de Assemblee volksvertegenwoordigers samen kwamen uit landen die elkaar officieel nog niet erkenden. Soms verkeerden ze zelfs formeel nog in staat van oorlog, zoals leden van de Israëlische Knesset enerzijds en parlementariërs uit Syrië, Libanon en de Palestijnse gebieden anderzijds. Mede door de aanwezigheid van deze deelnemers, neemt het vredesproces in het Midden-Oosten vaak een prominente plaats in op de agenda van de PA-UfM.
Europees Nabuurschapsbeleid
Tijdens het Franse voorzitterschap van de EU in juli 2008 werd beoogd om in het kader van het Europees Nabuurschapsbeleid het Barcelonaproces een nieuwe impuls te geven. Het idee was onder andere om het partnerschap tussen de EU en de Mediterrane landen meer zichtbaar te maken voor de gewone burger, bijvoorbeeld met concrete projecten op het gebied van economie, transport en milieu.
In een verklaring van de betrokken staatshoofden en regeringsleiders tijdens een top in Parijs werd daarom de Unie voor de Mediterrane Regio in het leven geroepen, waarvan de PA-UfM als de 'legitimate parliamentary expression' werd gezien.