De Eerste Kamer heeft dinsdag 31 oktober 2006 ingestemd met een voorstel om uit de Grondwet de bepaling te schrappen dat de burgemeester optreedt als voorzitter van de gemeenteraad en de commissaris van de Koningin als voorzitter van provinciale staten. Dit betekent overigens niet dat burgemeesters en commissarissen dit voorzitterschap automatisch verliezen. Over de invulling van het voorzitterschap van raden en staten komt nog een aparte discussie die kan uitmonden in een regeling in de Gemeente- en Provinciewet. De fracties van SGP en ChristenUnie lieten aantekenen tegen het voorstel te zijn. Bij de behandeling van deze grondwetswijziging in eerste lezing (de tweede lezing kan meteen na de verkiezingen op 22 november volgen) werden in de senaat nog wel vragen gesteld.
Hardnekkig fictie
PvdA-woordvoerder Van Thijn hekelde de 'hardnekkige fictie' van de wijziging van de Grondwet in twee lezingen. De fictie zou hierin bestaan dat bij verkiezingen de kiezers ook worden geacht zich uit te spreken over de voorgestelde wijziging van de Grondwet. Tweede Kamerverkiezingen gaan daar eigenlijk nooit over, betoogde senator Van Thijn. De PvdA-woordvoerder ging er overigens van uit dat als de Grondwet definitief op dit punt is aangepast in de gewone Gemeentewet en Provinciewet wordt vastgelegd hoe het voorzitterschap van raden en staten wordt geregeld.
Mogelijkheden
D66-woordvoerder Engels legde alvast enkele mogelijkheden voor: een voorzitter uit het midden van de raad (dat kan dan niet de burgemeester zijn) of een voorzitter van buiten de raad. Senator Engels zei ook dat het in het kader van de dualisering voor de hand ligt om ook het 'hoofdschap' van de gemeenteraad te schrappen.
Professional
Namens GroenLinks wees senator Platvoet erop dat de dualisering in gemeenten, vooral in kleinere, vaak geen succes is en dat de burgemeester toch vaak als professional de dominante bestuurder is. Hij vroeg aandacht voor een voorzitter te kiezen uit de gemeenteraad die vervolgens zijn of haar lidmaatschap van de raad zou verliezen om zo als onpartijdig voorzitter te kunnen optreden. Bijkomend voordeel voor de politieke groepering die de voorzitter levert zou zijn dat de fractie kan worden aangevuld met een nieuw lid.
Onpartijdig
Senator Dölle van het CDA zei dat zijn fractie niet op voorhand al instemt met een andere invulling van het voorzitterschap dan door de burgemeester of de commissaris van de Koningin. Het systeem heeft twee eeuwen goed gewerkt. Wij geloven in de burgemeester als voorzitter van de gemeenteraad, zei de CDA-senator. Volgens Dolle ziet de bevolking graag een onpartijdige burgemeester als voorzitter die een oogje in het zeil houdt tijdens gemeenteraadsvergaderingen. Nadrukkelijk vroeg hij de regering voorbeelden uit het buitenland van gemeenteraden die niet door de burgemeester worden voorgezeten. Ook ziet het CDA weinig in de mogelijkheid dat gemeenteraden en provinciale staten naar eigen believen beslissen over het voorzitterschap. Dat kan leiden tot verschillende uitkomsten. En daar ziet het CDA geen heil in.
Dubbele pet
VVD-senator Van Heukelum erkende dat na de dualisering problemen zijn opgetreden over de 'dubbele pet' van een burgemeester: zowel voorzitter van de gemeenteraad als voorzitter van het college van B en W. Hij zei dat de VVD open staat voor discussie en dat de liberale fractie niet bij voorbaat de stelling betrekt dat de burgemeester voorzitter moet blijven van de gemeenteraad, ook als het van de Grondwet niet meer hoeft.
Samenhangend geheel
Namens de fracties van SGP en ChristenUnie liet senator Holdijk een ander geluid horen. Hij zei dat de constitutie een samenhangend geheel is en dat niet aangaat om daar nu het voorzitterschap uit te lichten. Volgens hem blijft een onpartijdig orgaan als een burgemeester en commissaris van de Koningin als voorzitter van gemeenteraad en provinciale staten nodig.
Deel dit item: