De Eerste Kamer heeft stevige kritiek op de uitvoering van het compliment van 250 euro waar mantelzorgers onder bepaalde voorwaarden voor in aanmerking komen. Dit bleek dinsdag 31 maart 2009 tijdens een debat over het wetsvoorstel Regeling waardering mantelzorgers (31.317) met staatssecretaris Bussemaker van Volksgezondheid.
De Eerste Kamer stemde overigens wel in met de regeling die terugwerkende kracht krijgt tot 1 april 2007 en een wettelijke basis biedt voor het compliment aan mantelzorgers dat zo'n zes jaar geleden op initiatief van Tweede Kamerlid Van der Vlies (SGP) is ingesteld. Het gaat daarbij nadrukkelijk niet om een geldelijke beloning, maar om een blijk van waardering.
Bij de toekenning van het compliment aan mantelzorgers in 2007 is 32 miljoen euro van het beschikbare budget van 65 miljoen niet uitgekeerd. Dit bedrag van 32 miljoen is eenmalig toegekend aan gemeenten met de uitdrukkelijke opdracht om meer werk van mantelzorg te maken. Ook in 2008 zal niet het gehele budget uitgekeerd worden, zei staatssecretaris Bussemaker. Maar dit overschot krijgen gemeenten niet; het vloeit volgens de begrotingsregels terug in de staatskas. Zij heeft intussen maatregelen op stapel staan om meer mantelzorgers te bereiken. Enerzijds wil zij sleutelen aan de criteria en anderzijds streeft zij naar een actievere rol van hulpverleners en gemeenten.
Het compliment wordt nu nog uitgekeerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) op voorstel van een hulpbehoevende met een AWBZ-indicatie. De mantelzorger moet minstens zes maanden minimaal 8 uur per week hulp hebben geboden.
In antwoord op vragen van mevrouw Dupuis (VVD) zei mevrouw Bussemaker, dat 1,5 tot 2% van het budget van 65 miljoen opgaat aan uitvoeringskosten. De suggestie van de VVD dat het compliment beter via fiscale weg uitgedeeld kan worden bestreed de staatssecretaris. "De Belastingdienst kan dit niet uitvoeren", zei mevrouw Bussemaker. "Dat is al onder het vorige kabinet vastgesteld".
Mevrouw Goyert van de CDA-fractie maakte kritische kanttekeningen bij de uitvoering. Ook mensen die met hun mantelzorg aantoonbaar kosten besparen in de zorg komen niet voor een compliment in aanmerking als er geen AWBZ-indicatie is. Ook de weg via de 0-uren-indicatie leek mevrouw Goyert erg ingewikkeld. Er moet een formulier van negen pagina's worden ingevuld. "Er leeft bij de CDA-fractie grote ontvredenheid over de gang van zaken". Zij was uiteindelijk tevreden met de toezeggingen van de staatssecretaris dat de gemeenten een bredere rol krijgen en dat er minder bureaucratie rond de regeling komt.
Namens de fracties van ChristenUnie en SGP pleitte senator De Boer voor het doorbreken van de uniformiteit. Hij vond dat gemeenten veel nadrukkelijker bij het uitdelen van het compliment aan mantelzorgers betrokken dienen te worden. Ook vond hij dat als de spoeling dunner zou worden er toch een ondergrens van ongeveer 200 euro gehanteerd moet worden. De staatssecretaris zegde toe dat zij niet verder wil zakken.
Mevrouw Ten Horn van de SP-fractie zei dat haar partij de aandacht voor mantelzorg toejuicht. Zij drong aan op veel meer voorlichting, o.a. over de mogelijkheid om via de 0-urenindicatie voor het compliment in aanmerking te komen. Aangezien de staatssecretaris dit klip en klaar toezegde steunde ook de SP-fractie het wetsvoorstel al vond mevrouw Ten Horn dat mantelzorgers eigenlijk geen compliment van de Staat verwachten "hooguit van de ontvanger van de mantelzorg of van iemand uit diens omgeving".
Senator Putters (PvdA) sprak ook namens de fractie van GroenLinks. Deze twee fracties delen de opvatting dat zorg moet worden gezien als een integraal onderdeel van de samenleving en van samen leven en dat afgestapt moet worden van het 'naïeve marktdenken'. Putters drong er bij de staatssecretaris op aan instellingen en hulpverleners (bijvoorbeeld huisartsen) een grote rol te laten spelen in plaats van de bureaucratische constructie van de 0-uren-indicatie. De staatssecretaris wilde wel in die richting denken, maar waarschuwde ook voor overbelasting van huisartsen. Senator Putters kreeg de toezegging dat het kabinet werkt aan een bredere visie op de rol van vrijwilligers en mantelzorgers in relatie tot professionele hulp. Putters verwees naar het Sociaal Cultureel Planbureau dat betoogt dat goede ondersteuning van mantelzorg direct afhankelijk is van bijvoorbeeld een beter imago van de verpleeghuiszorg en meer samenwerking tussen professionals en vrijwilligers.
Deel dit item: