De Eerste Kamer heeft zich in een plenair debat op 26 mei kritisch uitgelaten over het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) (30.489 en EK 30.489, R). Diverse fracties stelden een lange reeks vragen die minister Cramer van VROM in de beschikbare tijd niet allemaal kon beantwoorden. Zij zegde toe een groot aantal vragen alsnog schriftelijk te beantwoorden.
Senator Schouw (D66) gaf namens de andere deelnemers aan het debat aan op welke onderwerpen de schriftelijke reactie van de minister zich zou moeten toespitsen. Zo wil de Eerste Kamer weten of er een 'plan-B' achter de hand wordt gehouden, en in welke procedures en maatregelen deze alternatieve variant voorziet als de doelstellingen van het NSL niet gehaald lijken te worden. Verder wil de kamer dat de minister aangeeft hoe zij haar doorzettingsmacht in de praktijk wil brengen tegenover collega-ministers en lagere overheden. De fracties willen ook van de minister nadere uitleg over de werking van de nieuwe programmatische aanpak van de luchtkwaliteit, in vergelijking met de aanpak op projectbasis. In deze context wil de senaat horen wat realistische aannames zijn, en moet de minister reageren op kritische kanttekeningen die de Algemene Rekenkamer bij het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit heeft gemaakt.
Mede namens de andere fracties vroeg de senator van D'66 om een vervolgdebat over het NSL aan de hand van de eerste meetresultaten (monitoring) aan het eind van dit jaar. "Wij willen de vinger aan de pols houden", aldus Schouw.
Senator Huijbregts-Schiedon (VVD) was zo teleurgesteld in de beantwoording van de minister, dat zij zich afvroeg of het wel verstandig was dat de VVD in het voorjaar van 2007 heeft ingestemd met de wet Luchtkwaliteitseisen. Bij het voldoen aan die eisen speelt het NSL een cruciale rol. Zij sprak de hoop uit dat het op den duur komt tot een ontkoppeling van het NSL en de Wet Ruimtelijke Ordening (28.916), zodat allerlei bouwprojecten en infrastructurele werken niet direct worden getoetst aan hun effect op de luchtkwaliteit.
De fracties van PvdA en GroenLinks zijn juist wel voor een directe koppeling en hebben al moeite met de flexibele koppeling die het kabinet nu hanteert. Minister Cramer antwoordde de Eerste Kamer op herhaalde vragen hierover dat zij niet alleen op dit moment wil vasthouden aan de flexibele koppeling, maar dit ook in de toekomst zal doen. Senator Putters (PvdA) zei dat zijn fractie ook de relatie tussen NSL en de volksgezondheid belangrijk vindt. Hij vroeg en kreeg van de minister de toezegging dat zij schriftelijk zal aangeven met welke maatregelen het effect van het niet invoeren van de kilometerheffing op de luchtkwaliteit van ons land wordt gecompenseerd. De brief die minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat aan de Eerste Kamer heeft geschreven over uitstel van invoering van de kilometerheffing noemde senator Putters op dit punt "volstrekt onvoldoende".
Senator Laurier van GroenLinks herinnerde eraan dat jaarlijks 18.000 mensen eerder overlijden dan nodig is als gevolg van de slechte luchtkwaliteit in het dichtbevolkte Nederland. SP-senator Smaling stelde aan de orde dat het plaatsen van geluidschermen langs de snelwegen tot gevolg heeft dat veel slechte lucht blijft 'hangen' en zo de gezondheid van automobilisten bedreigt. Hij zette kritische kanttekeningen bij de programmabenadering van de minister. "Niemand gaat dood aan een gemiddelde, maar wel aan pieken in de luchtvervuiling", aldus Smaling.
CDA-senator Janse de Jonge was blij dat het kabinet met het NSL derogatie (ontheffing) heeft gekregen van de EU, zodat allerlei bouwwerken die waren komen stil te liggen als gevolg van het niet voldoen aan de luchtkwaliteitseisen van de EU nu toch kunnen worden uitgevoerd. De CDA-senator herinnerde ook aan de opmerking van werkgeversorganisatie VNO-NCW dat het actieplan fijnstof veel te ver gaat. "Heeft Nederland een kop op de EU-regels gezet?", vroeg Janse de Jonge aan de minister.
Senator De Boer van de ChristenUnie, die ook sprak namens de SGP, legde een verband met de economische crisis. Hij vroeg zich af of als gevolg van inkrimping van de economie niet een vertekend beeld ontstaat. "Hoe filtert de minister de effecten van de economische crisis uit bij het monitoren van het NSL?", vroeg senator De Boer. Hij pleitte namens SGP en CU voor proactief beleid, waarbij het accent ligt op maatregelen om de vervuiling van de lucht te voorkomen.
Deel dit item: