Verslag van de vergadering van 13 mei 2014 (2013/2014 nr. 29)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 14.42 uur
De heer Reynaers i (PVV):
Voorzitter. Vandaag komen wij te spreken over preventief fouilleren, een onderwerp waarover de Partij voor de Vrijheid een duidelijke mening heeft. Het verkiezingsprogramma van de PVV uit 2012 is glashelder: overal preventief fouilleren. Het doet mijn fractie dan ook deugd dat het wetsvoorstel preventief fouilleren overal in de openbare ruimte mogelijk maakt, ongeacht de vraag of een bepaald gebied als veiligheidsrisicogebied is aangewezen. "Overal" dus, wat we niet moeten verwarren met "altijd". Want dat preventief fouilleren overal mogelijk moet zijn volgens mijn fractie, betekent nog niet dat er altijd aanleiding is om van de mogelijkheid gebruik te maken. Het blijft tenslotte een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van burgers die vaak niet eens verdacht worden van een strafbaar feit. Alleen al om die reden dient preventief fouilleren met de nodige waarborgen te worden omkleed.
De PVV-fractie is van mening dat met het onderhavige wetsvoorstel een goed evenwicht wordt bereikt. Het wetsvoorstel maakt slagvaardig en gericht optreden mogelijk, zonder daarmee al te zeer inbreuk te maken op de persoonlijke levenssfeer van burgers.
Het fenomeen preventief fouilleren kennen wij inmiddels al een tijdje, sinds 2002 om precies te zijn. Wij zijn nu ongeveer twaalf jaar verder en kunnen tot de conclusie komen dat preventief fouilleren op zichzelf nuttig is gebleken, maar dat er nog enkele belemmeringen uit de weg gewerkt moesten worden om er in de toekomst optimaal gebruik van te maken. Daar komt bij dat er ruim voldoende maatschappelijk draagvlak lijkt te zijn. Natuurlijk is het tot op zekere hoogte vervelend om gefouilleerd te worden, maar niet wezenlijk vervelender dan de veiligheidscontroles op een vliegveld of bij een bezoekje aan de Tweede Kamer, met dien verstande dat men er zelf voor kiest om op die plaatsen te komen. Wie gefouilleerd wordt, duldt dat met gezonde tegenzin, maar over het algemeen zonder weerzin. Onderhavig wetsvoorstel vat mijn fractie op als de optimalisering van het preventief fouilleren. Het kon sneller, slagvaardiger, gerichter en daarmee ook efficiënter. Wij kunnen inmiddels bogen op twaalf jaar ervaring met preventief fouilleren en zodoende bestaat er een goed beeld van wat werkt en wat niet werkt. We weten dat de handhaving van de openbare orde en het veiligheidsgevoel ermee gediend zijn. Voor de fractie van de Partij voor de Vrijheid was er in de afgelopen twaalf jaar dan ook niets dat maakt dat wij principiële bezwaren hebben tegen preventief fouilleren an sich. Mijn fractie beschouwt het als een klein persoonlijk offer ten behoeve van de openbare orde en veiligheid. Geen probleem, zolang we ons er bewust van zijn dat het een inbreuk op de privacy is, en dat terughoudendheid en prudentie daarom geboden is. Anders gezegd, men moet alleen preventief fouilleren als daartoe een noodzaak bestaat en als minder verstrekkende middelen tekortschieten. Sowieso moet men nooit langer of intensiever fouilleren dan nodig is.
De fractie van de Partij voor de Vrijheid verwacht overigens dat de uitbreidingen die het wetsvoorstel beoogt, er de facto toe kunnen leiden dat preventief fouilleren minder bezwaarlijk wordt. Een welkome uitbreiding is bijvoorbeeld de incidentele fouillering, die een kleinschalige, lokale, gerichte aanpak mogelijk maakt, waardoor een bepaalde buurt of wijk niet voor langere tijd tot veiligheidsrisicogebied hoeft te worden aangemerkt. De voordelen daarvan zijn evident. Imagoschade wordt tot een minimum beperkt, terwijl het veiligheidsbelang beter wordt gediend en het veiligheidsgevoel verbeterd wordt. Dat alles zou tot het gevolg kunnen hebben dat er meer draagvlak komt voor preventief fouilleren.
Ik benadruk dat de acceptatie van preventief fouilleren, in welke vorm dan ook, staat of valt met de uitvoering. Politionele powerplay is in dit kader ongewenst. Een duidelijke uitleg vooraf en een correcte bejegening tijdens de fouilleeractie, gecombineerd met een zo kort mogelijk oponthoud, is de sleutel tot maatschappelijk draagvlak. Wie preventief gefouilleerd wordt, hoeft zich geen verdachte te voelen.
Onderhavig wetsvoorstel breidt de mogelijkheden voor preventief fouilleren uit. Dat het bevel tot preventief fouilleren in het wetsvoorstel mondeling gegeven kan worden, zowel in de variant waarbij al een veiligheidsrisicogebied is aangewezen als in de incidentele variant, juicht mijn fractie toe. Door het bevel mondeling te geven kan preventief fouilleren niet alleen sneller, maar naar verwachting ook effectiever plaatsvinden. In tijden van flash mobs, facebookrellen en illegale houseparty's is het zaak dat snel en adequaat gereageerd wordt. Niet zelden zijn bij dergelijke gelegenheden social media in het spel. Het behoeft geen betoog dat de autoriteiten in de afgelopen jaren meer dan eens overvallen werden door de snelheid waarmee ontwikkelingen zich voordeden. Of het nu gaat om voetbalsupporters, rivaliserende bevolkingsgroepen of twitterende "feestgangers" op weg naar Haren: als de vlam in de pan slaat, moet er snel worden ingegrepen. Onze wet- en regelgeving dient daarop toegesneden te zijn. Wie te laat is, kan achteraf eigenlijk alleen nog maar excuses maken. De uitbreiding van de eigenstandige bevoegdheden van de burgemeester steunt mijn fractie daarom van harte. De burgemeester is immers verantwoordelijk voor de openbare orde. Die verantwoordelijkheid moet hij dan natuurlijk wel kunnen waarmaken. Het wetsvoorstel draagt daar wat mijn fractie betreft in betekenisvolle mate aan bij. Mijn fractie zal het wetsvoorstel zonder aarzelen steunen.