Verslag van de vergadering van 13 december 2016 (2016/2017 nr. 11)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 21.27 uur
Mevrouw Vos i (GroenLinks):
Voorzitter. Ik dank de staatssecretaris buitengewoon voor zijn uitgebreide beantwoording. Hij doet dat altijd heel charmant en dat is prettig om naar te luisteren. Hij gaat zelfs in op mijn vragen over de Voedselagenda en de laadpalen. Ik wil op enkele punten nog een reactie geven.
Wij hadden een interessant debat over de inkomensongelijkheid en de staatssecretaris heeft nog eens goed gekeken naar de brief van de heer Asscher. Toch kan ik het niet eens zijn met zijn antwoord. De staatssecretaris zegt dat wat de heer Asscher doet over de ginicoëfficiënt gaat en heel wat anders is. De cijfers die de staatssecretaris levert, gaan over medianen en die twee zijn niet met elkaar te vergelijken. Medianen zeggen wel degelijk iets over de inkomens van bepaalde groepen en ik kan dus niet met de staatssecretaris meegaan dat dit niet zomaar iets zegt over hoe de inkomens in een bepaalde groep eruitzien. Per groep zit de helft erboven en de helft eronder, dus het geeft wel degelijk een lijn aan. De bewering van de heer Asscher ging niet over de ginicoëfficiënt, maar was gebaseerd op MIMOSI. In de afgelopen kabinetsperiode is de ginicoëfficiënt met 0,4% opgelopen. Dit oplopen gaat nog door tot na 2021 en dan is de ginicoëfficiënt 2,9%. Als je naar de ginicoëfficiënt kijkt, zie je dat de ongelijkheid rustig oploopt, mede dankzij dit kabinetsbeleid. Ik kan alleen maar concluderen dat de bewering van de heer Asscher, dat het inkomensbeleid heeft gezorgd voor een verkleining van de inkomensongelijkheid in deze kabinetsperiode, niet klopt. Helaas is de heer Asscher niet aanwezig om dit te weerspreken. Ik ben evenmin overtuigd van het verhaal van de staatssecretaris op dit punt. De heer Asscher kan zijn bewering niet waarmaken en het lijkt mij goed om die op een ander moment nog eens met hem te bespreken. Uit de cijfers die de staatssecretaris heeft geboden, kan ik alleen maar afleiden dat inkomensongelijkheid wel degelijk aan de orde is tussen de laagste en hoogste inkomensgroepen.
Ik kom op het punt van het bewust vergroten van de afstand in inkomen tussen werkenden en uitkeringsgerechtigden. Dit is gedaan met het oog op het vergroten van de arbeidsparticipatie. Er zijn vandaag de dag echter nogal wat mensen die hun uiterste best doen om aan het werk te gaan, maar hierin niet slagen omdat er voor hen geen werk is. Ik heb geen antwoord gekregen op de vraag wat de staatssecretaris deze mensen te bieden heeft. Ik snap enigszins dat dit antwoord door de minister van Sociale Zaken moet worden gegeven, maar het is toch ook echt een keuze van het kabinet om tegen een bepaalde groep mensen te zeggen: blijft u maar zitten waar u zit, maar ondertussen geven wij de mensen die aan het werk gaan flink wat extra's. Wij vinden dit niet rechtvaardig naar die groep mensen die helemaal niet gemakkelijk aan het werk komt. Dit is een punt waarin wij niet zomaar mee kunnen gaan.
Dan heb ik nog een paar opmerkingen over belastingontwijking. Collega Van Rij heeft mij net opgeroepen om de zaak wat zonniger te zien dan ik hem deed voorkomen. Ik ga natuurlijk heel graag mee in de zonnige zijde. Ik ben overigens helemaal niet negatief over Nederland, dat moet u niet denken, want ik woon hier heel graag. Als de staatssecretaris echter zegt dat wij het geweldig doen, gaat mij dat toch een beetje te ver. Als wij het zo geweldig zouden doen, zouden hier toch niet zo ongelooflijk veel brievenbusfirma's zitten waar gewoon 4.000 miljard doorheen gaat? Dit heeft allemaal te maken met belastingontwijking. Er moet toch iets aan de hand zijn in Nederland waarom men het zo fijn vindt om hier gevestigd te zijn. Dankzij collega Lintmeijer vonden wij een mooie advertentie van de groep Invest in Holland, waarin het aantrekkelijke fiscale klimaat in Nederland wordt gepromoot. Daarin staat bijvoorbeeld geschreven: there is a wide network of nearly hundred bilateral tax treaties to avoid double taxation. Verder worden ook de belastingvrije onderdelen voor expats erin gepromoot. Kortom, Nederland probeert wel degelijk om op basis van een aantrekkelijk fiscaal klimaat bedrijven hiernaartoe te halen. Er is dus wel degelijk iets aan de hand op dit punt. Ik vraag de staatssecretaris nogmaals wat hij op dit punt doet. Het is wel degelijk iets om van bedrijven te vragen dat ze echt iets doen in Nederland en niet alleen een brievenbusfirma zijn. Dat zou volgens mij wel degelijk zin hebben.
De heer Van Rooijen i (50PLUS):
Mevrouw Vos noemde de verdragen ter voorkoming van dubbele belasting. Ik mag toch aannemen dat zij dat een positief doel vindt van belastingverdragen.
Mevrouw Vos (GroenLinks):
Absoluut! Ik dank de heer Van Rooijen dat hij mij de ruimte biedt om een misverstand op te heffen. Het gaat mij natuurlijk om het misbruik dat ervan wordt gemaakt. Overigens was ik net aan dit punt toegekomen in mijn verhaal. Wij kennen de zogenaamde hybride mismatches, waarnaar ik ook heb gevraagd in eerste termijn. Nederland staat als enige lidstaat in Europa nu op de rem om daarin versneld stappen te zetten en wil vijf jaar uitstel. Het gaat met name over Amerikaanse multinationals die in Nederland via de zogenaamde cv/bv-structuren vennootschappen oprichten die niets te maken hebben met operationele activiteiten, maar echt gericht zijn op belastingontwijking. Deze bedrijven betalen via deze structuur en een beroep op het verdrag ter voorkoming van dubbele belasting in feite geen belasting. Waarom staat Nederland op de rem op dit punt? Waarom gaat Nederland niet met de andere Europese landen mee om dit aan te pakken? Hetzelfde geldt voor de "Europese Code of Conduct"-groep waarbinnen Nederland het heel lastig vindt om te zeggen dat het feit dat landen voor sommige zaken nultarieven rekenen moet worden meegenomen bij de beoordeling van landen die mogelijk een belastingparadijs zijn. Nederland staat ook daar op de rem. Als Nederland het zo goed doet, waarom staat Nederland dan hier op de rem?
Ik kom terug op het punt van de 30% belastingvrij uit de expatregeling dat acht jaar doorgaat. Als je hier komt wonen en je moet extra kosten maken, kan ik het billijken dat je door deze regeling even geholpen wordt. Dat je echter acht jaar lang over 30% van je inkomen — nota bene, dit gaat meestal over forse inkomens — geen belasting hoeft te betalen, vind ik buitenproportioneel. Bovendien komt deze regeling vaak nog bovenop een onbelaste onkostenvergoeding die iemand van het bedrijf krijgt waarvoor hij werkt. Is het niet veel te ruim wat wij op dit punt doen? Graag een reactie van de staatssecretaris hierop.
Als wij het zo goed doen in dit opzicht, waarom werken wij dan niet royaler mee aan de harmonisatie van Europese belastinggrondslagen voor de winstbelasting en het idee van een minimumbelastingtarief? Het is toch belangrijk dat Nederland daarin een constructieve rol neemt?
Ten slotte bedank ik de staatssecretaris voor zijn uitgebreide antwoord op de vragen over de laadpalen. Ik wil hem nog wel de suggestie meegeven om het ook mogelijk te maken om thuis met een apart kastje en een aparte aansluiting de auto te laden. Dit biedt wel degelijk een mogelijkheid om misbruik te voorkomen. Het blijft voor mijn fractie een raadsel waarom er in autokringen en autobladen veel onrust is over de leaseauto's die maar geëxporteerd worden, terwijl de staatssecretaris zegt dat er niets aan de hand is. Ik zal hier nog eens nader naar kijken. Voor dit moment neem ik genoegen met zijn antwoord.