De Eerste Kamer heeft dinsdag stilgestaan bij het feit dat de Senaat iets meer dan 75 jaar geleden na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog voor het eerst weer in vergadering bijeenkwam. Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn belichtte in een speech de periode voor, tijdens en na de oorlog, en benadrukte het belang van 75 jaar vrijheid. Minister-president Mark Rutte kreeg vervolgens het eerste exemplaar overhandigd van het door raadadviseur Laurens Dragstra geschreven boek Oorlogslichting , over senatoren in de periode 1937-1946. De premier was in de Kamer voor de Algemene Politieke Beschouwingen.
De herdenking en het boek komen voort uit de aandacht die senator Tiny Kox (SP) voor dit onderwerp heeft gevraagd, mede omdat deze periode in de geschiedenis van de Eerste Kamer nauwelijks is beschreven. De herdenking vond nu plaats omdat de Eerste Kamer op donderdag 18 oktober 1945 met 31 van de oorspronkelijk 50 leden voor het eerst sinds de Duitse bezetting weer in plenaire vergadering bijeenkwam. Het was toen meer dan vijf jaar geleden dat de Eerste Kamer voor het laatst had vergaderd.
Dat er bij hervatting van de vergaderingen van de Eerste Kamer slechts 31 Kamerleden waren, kwam doordat een aantal Eerste Kamerleden in de oorlog - deels door Duitse hand - was omgekomen, aan anderen waren weggezuiverd na de oorlog. Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn zei hierover in zijn speech: "Tijdens de bezetting was het gebouw van de Eerste Kamer gevorderd, zat de regering in Londen en waren de werkzaamheden van het parlement door de Duitsers opgeschort. De Kamers kwamen dus niet meer bijeen."
Eerste Kamervoorzitter Bruijn stond uitvoerig stil bij het belang van het herstel van de parlementaire democratie na de oorlog en de onvrijheid die mensen nu ten tijde van de coronacrisis ervaren.
"Het herstel van de parlementaire democratie in de naoorlogse periode en de vrijheid die wij - 75 jaar later - nog steeds iedere dag mogen ervaren, zijn van onschatbare waarde. In de huidige periode, waarin een beroep op ons allen wordt gedaan om verstandig met onze vrijheid om te gaan, wordt soms de vergelijking gemaakt met de onvrijheden van de Duitse bezetting."
De coronacrisis en de genomen maatregelen trekken volgens Bruijn een zware wissel op het leven en de gezondheid van velen, op de economie, en op onze vrijheden om te gaan en staan met wie we maar willen.
Bruijn: "Er is echter één groot verschil met de periode die 75 jaar geleden eindigde. Anno 2020 leven wij in een parlementaire democratie, waarbij de volksvertegenwoordiging het laatste woord heeft. Het is daarom goed om vandaag tijdens deze Algemene Politieke Beschouwingen - waarin wij een debat voeren over het regeringsbeleid - stil te staan bij de periode 1940-1945 waarin het parlement juist buitenspel werd gezet."
Over het boek dat de Eerste Kamer zelf samenstelde over de periode van de lichting senatoren voor en ten tijde van de Tweede Wereldoorlog zei Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn: "Oorlogslichting' biedt een indrukwekkend beeld van een grotendeels vergeten periode in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Vijfenzeventig jaar later worden met dit boek de bladzijden van die tot nu toe onbekende jaren gevuld. Het boek is een geschreven monument en een herinnering voor ons allen dat leven in vrijheid ware rijkdom is."
Het boek Oorlogslichting is niet in de boekhandel verkrijgbaar, maar kan wel bij de Eerste Kamer worden aangevraagd via postbus@eerstekamer.nl, o.v.v. 'Oorlogslichting'.
Deel dit item: