Verslag van de vergadering van 18 oktober 2022 (2022/2023 nr. 4)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 16.51 uur
De heer Otten i (Fractie-Otten):
Voorzitter. Ik heb het Reglement van Orde maar even meegenomen, want het gaat er vandaag nogal formeel aan toe. Mocht het nodig zijn, dan kan ik het meteen raadplegen als ik per ongeluk een woord van de verboden lijst, die niemand kent, uit. Tot zover.
Voorzitter. Voor de tweede keer dit jaar hebben wij in deze Eerste Kamer een debat met het kabinet-Rutte/Kaag. Ik zeg bewust "Rutte/Kaag", want we mogen inmiddels wel concluderen dat vicepremier Kaag de UBO, de ultimate beneficial owner, is van het kabinet-Rutte IV. De VVD van minister-president Rutte heeft werkelijk het hele D66-verkiezingsprogramma overgenomen in het regeerakkoord om maar met deze minister-president door te kunnen regeren.
De eerste keer dat we met dit kabinet debatteerden, was op 15 februari dit jaar, vijftien dagen — of moet ik negen dagen zeggen — voor de brute Russische inval in Oekraïne. Ik vroeg op 15 februari aan de minister-president waarom onze gasopslagen zo leeg waren en waarom de gasopslag Bergermeer eigendom is van Gazprom en Abu Dhabi. De premier leek toen niet echt een idee te hebben van waar ik het over had. Hij moest er in tweede termijn op terugkomen en probeerde zich er, met zijn gebruikelijke gegrap en gegrol, uit te praten.
Inmiddels zitten we door dit crisiskabinet in een ongekende energiecrisis, maar ook in een asielcrisis, een stikstofcrisis, een woningcrisis, een toeslagencrisis en een zorgcrisis. Noem een probleem en dit kabinet weet er binnen no time een crisis van te maken. De enige crisis die we helaas nog niet hebben, is een kabinetscrisis. Het visieloze kabinet-Rutte/Kaag is volledig de kluts kwijt en heeft in zijn korte bestaan van amper tien maanden als motto aangenomen "regeren is vooruitschuiven". Werkelijk elke belangrijke beslissing wordt uitgesteld en vooruitgeschoven. Besluiteloosheid is troef. Dit komt omdat men waarschijnlijk niet echt een idee heeft van wat men moet doen in deze verergerende crisis, middenin een oorlogssituatie.
Voorzitter. Nederland heeft een van de grootste gasvoorraden van West-Europa, die met de huidige hoge gasprijs meer dan 1.000 miljard euro waard zijn. Dat is mij onlangs nog weer eens bevestigd door staatssecretaris Vijlbrief, die letterlijk zei: het gaat om astronomische bedragen. Hij vond 1.000 miljard nog aan de lage kant. Dat is dus hoger dan ons hele bruto nationaal product. Maar dit kabinet en de voorgaande kabinetten-Rutte zijn al jaren structureel niet in staat om de problemen rond de schade in Groningen goed, royaal en daadkrachtig op te lossen. Het kabinet is compleet verdwaald geraakt in de eigen bureaucratische doolhoven, planbureaus en modellen. En dan kost het ook nog eens tien maanden kabinetsformatie om dit besluiteloze vooruitschuifkabinet tot stand te brengen.
Voorzitter. Laten we de politieke gang van zaken in Nederland eens benchmarken met een ander, vergelijkbaar land. Op zondag 11 september 2022, ruim een maand geleden, waren er parlementsverkiezingen in Zweden. Al vorige week, slechts vier weken na de verkiezingen, presenteerden de formerende Zweedse partijen het regeerakkoord: Overeenkomst voor Zweden. In Zweden klagen ze nu dat die formatie veel te lang heeft geduurd. Wat het kabinet-Rutte in de Nederlandse politiek totaal niet voor elkaar krijgt, lukt dus wel in Zweden. Gisteren stemde het Zweedse parlement over de nieuwe premier, Ulf Kristersson, die dus al benoemd is.
Voorzitter. De nieuwe Zweedse regering maakt in dit regeerakkoord — dat hebben ze in een paar weken onderhandeld, wat hier dus tien maanden duurde — meteen bijna 40 miljard euro beschikbaar voor kredietfaciliteiten en garanties om snel minimaal vier nieuwe kerncentrales te bouwen, om de energiecrisis te lijf te gaan. Twee onlangs gesloten kerncentrales gaan ook meteen weer open. Wat die Zweden met dit goede akkoord doen, is natuurlijk een stuk verstandiger dan 100 miljard in vage klimaatfondsen stoppen, zoals dit kabinet-Rutte/Kaag doet.
In Zweden heeft men geconcludeerd: de tijden zijn nu drastisch veranderd en we moeten het beleid snel en drastisch bijstellen. Dat was niet alleen op het gebied van energie. Ze spraken ook af om een daadkrachtig asielbeleid te voeren. Dat deden ze dus binnen een paar weken, terwijl dat hier allemaal maanden duurt. Bij dat beleid stapt Zweden over op alleen opvang in de regio van de omgeving van Zweden, zoals men dat nu definieert. Dat moet ergens in de buurt zijn, maar niet aan de andere kant van de wereld. Asielquota, die ze al hadden, worden aangepast en verlaagd. Gezinshereniging wordt pas na twee jaar permanent verblijf mogelijk. De grenscontroles worden geïntensiveerd. Niet alleen wordt het asielbeleid aangescherpt, maar het betreft ook een keiharde aanpak van criminaliteit en criminele bendes en gangs.
Zo kan het dus ook. Maar in Nederland lukt dit niet. Hoe komt dat? Onze fractie denkt dat dat komt omdat diverse bewindslieden in dit kabinet helemaal verkeerd gecast zijn, alsof ze een rol spelen in een verkeerde film: een diplomaat op Financiën, een mislukte coronaminister op Volkshuisvesting ...
De voorzitter:
Nee, wat u nu zegt, vind ik beledigend.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Een voormalige coronaminister op Volkshuisvesting.
De voorzitter:
Ik verzoek u inderdaad om dat te herformuleren. Dat heeft u zojuist gedaan.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Ja, dat heb ik net gedaan.
De voorzitter:
Prima, gaat u door.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Dat was overeenkomstig artikel 94, lid 2 van het Reglement van Orde.
De voorzitter:
U leert snel.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Wat zei ik? Een diplomaat op Financiën, een voormalige coronaminister op Volkshuisvesting en een premier die al een tijdje geleden zijn laatste hoofdrol had moeten spelen en geen volle zalen meer trekt. Ja, vandaag in deze Kamer inderdaad wel.
Voorzitter. Het is een kabinet van procesmanagers, geobsedeerd met beeldvorming en spindoctors. Daardoor is men maar niet in staat om goeddoordachte en daadkrachtige oplossingen te bedenken en holt men steeds achter de feiten aan. Het kabinet schuift alles maar voor zich uit, of outsourcet het aan Johan Remkes. Het is een kabinet dat weigert te leiden. "Ik ben niet de leider van Nederland", zei de minister-president onlangs in een debat in de Tweede Kamer, tot mijn stomme verbazing. Ik was namelijk altijd in de veronderstelling dat hij wél de leider van Nederland was. Maar we hebben een minister-president die in plaats van te leiden, vooral bezig is zich zo veel mogelijk van alle verantwoordelijkheid te ontdoen, inclusief het wissen van zijn sms'jes. Dat is het kernprobleem waardoor we nu als Nederland in één grote crisissmurrie zitten.
Voorzitter. Wat moet er wel gebeuren? Allereerst moet werken veel meer gaan lonen en moet meer werken meer gaan lonen. Dat hebben we vaker gezegd in deze Kamer. Het belastingstelsel moet nu echt snel worden vereenvoudigd, met veel hogere heffingskortingen om de snelgroeiende groep die niet meer rondkomt, tegemoet te komen: een transparant belastingstelsel waardoor mensen weer weten waar ze aan toe zijn en dat veel eenvoudiger uitvoerbaar is. Dan kunnen we ook de toeslagen afbouwen, want die zijn helemaal uit de hand gelopen en steeds moeilijker uitvoerbaar.
Deze maatregelen financieren we door geld van de 100 miljard aan de diverse megalomane klimaat-, transitie- en stikstoffondsen te gebruiken. We gaan ook, net als de Zweden, tientallen miljarden uit die klimaatfondsen gebruiken om nieuwe kerncentrales te financieren en te bouwen, zodat wij duurzame energie hebben voor onze toekomstige generaties.
We gaan de asielinstroom beperken, net als in EU-lidstaat Zweden. Zweden is net zo goed lid van de EU en daar kan het wel. Dus kan het ook bij ons. We gaan ook de criminaliteit keihard aanpakken.
Voorzitter. Ik rond af. Het zou, denk ik, een heel goed idee zijn als het kabinet dit stuk van het Zweedse coalitieakkoord in het Nederlands zou vertalen en daar zijn voordeel mee zou doen. We zouden hier ook moeten gaan kiezen voor een meer Zweedse aanpak.
Tot zover, voorzitter.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Otten. Dan is het woord aan de heer Hiddema namens de Fractie-Frentrop.