Verslag van de vergadering van 7 februari 2023 (2022/2023 nr. 18)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 14.21 uur
De heer Otten i (Fractie-Otten):
Voorzitter. Allereerst ook onze felicitaties aan mevrouw Kennedy voor haar maidenspeech van zojuist.
Voor ons ligt een initiatiefvoorstel, ingediend vanuit het parlement, vier jaar geleden gestart, om het minimumuurloon te verhogen. Initiatief. Daar ontbreekt het elke keer aan bij het kabinet-Rutte/Kaag. We hebben in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog niet zo'n enorme inflatiegolf meegemaakt als in de afgelopen twaalf maanden. Maar het kabinet, nota bene inmiddels zelfs versterkt met een minister voor Armoede — "het kabinet van het rijkste en gaafste land van de wereld", zoals het kabinet het zelf noemt — neemt zelf te weinig initiatief om het minimumuurloon op een aanvaardbaar niveau te krijgen. De initiatiefnemers in de Tweede Kamer moeten dat doen omdat het kabinet dit nalaat. Bizar. Niet alleen kunnen miljoenen Nederlanders de eindjes bijna niet meer aan elkaar knopen en leven velen, zoals ze in Amerika zeggen, from paycheck to paycheck — ik kan dat niet goed vertalen in het Nederlands, maar van het einde van de maand tot het volgende einde van de maand dus — maar ook loont meer werken niet in Nederland. De "werkende armen" noemde een van de voorgaande sprekers het terecht. En daar komen er steeds meer van, ook door de enorme inflatie.
Maar meer werken loont al jaren niet in Nederland door een belachelijk hoge marginale belastingdruk en een onnavolgbaar toeslagenstelsel. De afgelopen vier jaar heeft onze fractie voortdurend gehamerd op de dringende noodzaak van een drastische modernisering van het belastingstelsel. Een veel hogere heffingskorting is daar onder andere een belangrijk onderdeel van, maar ook een reorganisatie van het toeslagensysteem. We hebben hier in de Eerste Kamer moties aangenomen gekregen over onderzoeken naar heffingskortingen in het Engelse stelsel, dat veel eenvoudiger is, veel beter uitvoerbaar is en dat veel meer prikkels oplevert om meer te gaan werken. Wij hebben hier van alles — noem het maar op — gedaan, maar telkens stoten we bij dit kabinet op een muur van onwil en onkunde. Het is een kabinet van micromanagers en consultants zonder visie en zonder binding met de maatschappij. Als drenkelingen in de oceaan klampen zij zich vast aan het regeerakkoord. De realiteit dringt moeizaam en langzaam door tot deze bestuurders, die zich vastklampen aan starre, achterhaalde afspraken, die ze in een tergend langzaam formatieproces in een heel andere tijd, namelijk voor de Oekraïne-oorlog, hebben gesloten. De capaciteit om dit land proactief verder te brengen ontbreekt helaas in dit procesmanagerskabinet.
Er is geen simpele oplossing om werken meer lonend te maken, volgens minister Van Gennip, zo lazen we gisteren met een grote kop in De Telegraaf. Het is niet eenvoudig, volgens de minister. Met dit soort hulpeloze kreten denkt het kabinet onze vastgelopen arbeidsmarkt vlot te trekken. De structurele mismatch op de Nederlandse arbeidsmarkt wordt echter vooral veroorzaakt door het kabinetsbeleid dat meer werken en investeren in jezelf structureel ontmoedigt. De minister denkt mensen meer aan het werk te kunnen krijgen door het lanceren van de zogenaamde werkurenberekenaar, een soort app waarmee mensen zelf kunnen gaan berekenen dat ze weinig overhouden als ze meer gaan werken, lazen we in een ronkend persbericht van de minister. Het doet ons nog het meeste denken aan de totaal geflopte corona-app van minister Hugo de Jonge. Met dit soort sideshows denkt het kabinet de crisis te lijf te kunnen gaan. Onze oproep aan het kabinet is om te stoppen met dit soort papieren consultantsoplossingen en snel werk te gaan maken van een integrale aanpak en een structurele belastinghervorming, zodat werken weer gaat lonen en meer werken ook aanzienlijk meer gaat lonen.
Mevrouw Mei Li Vos i (PvdA):
Even voor mijn begrip. Wat heeft de corona-app te maken met de Wet minimumuurloon?
De heer Otten (Fractie-Otten):
Ik had het over de WerkUrenBerekenaar, maar ik weet niet of u daarvan op de hoogte bent. Deze minister had het gisteren, op 3 februari, in een persbericht over het tekort aan personeel en over hoe meer werken meer gaat lonen. Ik kan het voor mevrouw Vos wel even voorlezen. Het is van gisteren, dus vers van de pers. Ik zal even voor u opzoeken wat daarin wordt gezegd.
Mevrouw Mei Li Vos (PvdA):
Dat hoeft u niet te doen, hoor.
De heer Otten (Fractie-Otten):
"Wij hebben hiervoor de WerkUrenBerekenaar ontwikkeld om de financiële gevolgen voor de persoonlijke situatie in kaart te brengen. Het kabinet zet zich ervoor in dat mensen dit scherper in beeld krijgen." Dit staat onder het kopje "Meer werken loont".
De voorzitter:
Mevrouw Vos vroeg naar de corona-app.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Dus ik zei: dat deed mij denken aan de corona-app, een oplossing die het probleem niet aanpakt. Het is een app waarmee men zelf kan zien hoe weinig men overhoudt als men meer gaat werken.
Mevrouw Mei Li Vos (PvdA):
Ik begrijp het al. Het ging om een ruim opgerekte dichterlijke vrijheid, die vergelijking met de corona-app. Maar nu ben ik weer terug bij het onderwerp, de Wet minimumuurloon.
De voorzitter:
Vervolgt u uw betoog, meneer Otten.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Dingen worden structureel niet op structurele wijze aangepakt, maar met dit soort flauwekuloplossingen. Daarmee wordt gesuggereerd dat er iets gedaan wordt, terwijl het probleem op die manier helemaal niet verdwijnt.
De voorzitter:
Vervolgt u uw betoog. De klok loopt.
De heer Otten (Fractie-Otten):
Hetzelfde was aan de hand met de corona-app. Ik zie mevrouw Vos knikken. Ik geloof dat nu wel duidelijk is waarom ik daar meteen aan moest denken.
Voorzitter. Ik was bijna aan het eind van mijn betoog. Ik ben blij dat ik dit even bij mevrouw Vos heb kunnen verhelderen. Het moge duidelijk zijn dat wij dit initiatiefvoorstel voor een hoger minimumuurloon dan ook zullen steunen. Dank aan de initiatiefnemers voor hun vele werk hieraan en dank ervoor dat zij op deze wijze hopelijk de noodzakelijke correctie zullen aanbrengen op het kabinetsbeleid.
Dank u wel, voorzitter.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Otten. Dan is het woord aan de heer Schalk namens de SGP.