Vijf Kamerleden namen van 6 tot en met 9 oktober deel aan de 69ste jaarvergadering van de NAVO Parlementaire Assemblee (NAVO PA) in Kopenhagen. Zo'n 240 parlementsleden uit de 31 NAVO-landen en 25 partnerlanden kwamen bijeen om te praten over de toekomst van het bondgenootschap, de situatie in Oekraïne en innovatie op gebied van de defensie-industrie. De Nederlandse delegatie bestond uit de Tweede Kamerleden Jeroen van Wijngaarden (VVD, delegatieleider) en Derk Boswijk (CDA), en de Eerste Kamerleden Bart Kroon (BBB), Randy Martens (GroenLinks-PvdA) en Bastiaan van Apeldoorn (SP).
De vergaderingen werden overschaduwd door de recente aanvallen van Hamas op Israël. In de plenaire zitting werd stil gestaan bij de vele slachtoffers. De Oekraïense president Zelensky en parlementsvoorzitter Stefanchuk spraken de leden via videoverbinding toe. De plaatsvervangende secretaris-generaal van de NAVO, Geoana, beantwoordde vragen van de nationale delegaties. Sviatlana Tsikhanouskaya, oppositieleider uit Belarus, ontving de NAVO PA-award 2023 "Women for Peace and Security ". De Assemblee koos Michael Szczerba uit Polen tot nieuwe NAVO PA-president, als opvolger van de Franse Joëlle Garriaud Maylam.
Op de laatste dag werden negen resoluties aangenomen over onder andere desinformatie, stabiliteit in de Zwarte Zee-regio en de wederopbouw van Oekraïne. Ook werden de internationale parlementsleden door de Deense kroonprins Frederik ontvangen in paleis Christiansborg. Voorafgaand aan en tijdens de conferentie ontmoette de Nederlandse delegatie ambassadeur Nienke Trooster en haar plaatsvervanger Arne Brandsma.
In de plenaire zitting op 9 oktober riep de Oekraïense president Zelensky via videoverbinding vanuit Kiev op tot internationale eenheid in het licht van agressie en terrorisme. Hij drong er op aan om standvastig te zijn in de strijd tegen terreur, van de Hamas-aanvallen op Israël tot de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. In de aangenomen resolutie worden de regeringen door de Assemblee aangespoord om Oekraïne bij te staan tot de overwinning is behaald.
"We moeten telkens weer onze krachtige steun aan Oekraïne, zijn democratie, onafhankelijkheid en soevereiniteit, zijn recht op zelfverdediging en zelfbeschikking bevestigen," stelde de nieuw verkozen NAVO PA-president Szczerba. De Deense premier Frederiksen veroordeelde in haar toespraak de recente aanvallen op Israël. "Niets kan zulke aanvallen rechtvaardigen. We staan achter het recht van Israël om zichzelf te verdedigen," zei zij.
De heer Geoana, plaatsvervangend secretaris-generaal van de NAVO, stelde dat 2023 het negende achtereenvolgende jaar zal zijn dat de defensie-uitgaven stijgen, met dit keer een reële stijging van 8,3% in Europa en Canada. "Elf geallieerden besteden nu 2% van het BNP aan defensie; een cijfer dat volgend jaar zal stijgen," zei hij, terwijl hij vragen van leden beantwoordde. Over andere aspecten van aanpassing zei hij dat regeringen de wapenproductie opvoeren, met meer dan 2,4 miljard euro aan contracten voor munitievoorraden.
Namens de Nederlandse delegatie vroeg Jeroen van Wijngaarden aan Geoana om te reageren op het geven van lange termijnsteun aan Oekraïne terwijl er ook oorlogsmoeheid voor Oekraïne kan ontstaan. Geoana merkte op dat we in democratieën leven en de publieke opinie niet kunnen negeren. Het is daarom volgens hem van groot belang te blijven communiceren naar onze parlementen, overheden en media. Als we stoppen met het geven van steun, heeft dat volgens hem ook wereldwijde gevolgen.
Op 7 oktober presenteerde Jeroen van Wijngaarden zijn rapport over de Baltische zee getiteld "Sea Change: The Rapid Evolution of Baltic Security after Russia's Invasion of Ukraine " in de subcommissie over trans-Atlantische defensie en veiligheidssamenwerking. Het rapport geeft een overzicht van de veranderingen in de veiligheid van de Oostzee sinds het einde van de Koude Oorlog en met name na 2014. "De Finse toetreding tot het bondgenootschap heeft onze positie in de Baltische Zee-regio versterkt, maar er moet nog veel werk worden verzet om tot volledige integratie te komen. Tevens is de spoedige toetreding van Zweden topprioriteit," zei hij.
Een van de aanbevelingen uit het rapport aan alle landen is om de aanwezigheid in de Oostzee niet alleen te handhaven, maar ook uit te breiden. Er is een ongekende hoeveelheid maritieme middelen naar dit gebied gestuurd na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, waarmee een sterk signaal is afgegeven aan Rusland. Deze aanwezigheid moet worden verankerd in een nieuw maritieme NAVO-strategie, inclusief verbeterde regionale middelen voor het verzamelen van inlichtingen. Deze vroegtijdige waarschuwingscapaciteit is essentieel om verrassingsaanvallen te voorkomen.
Deel dit item: