Verslag van de vergadering van 11 december 2023 (2023/2024 nr. 11)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 21.38 uur
De heer Van den Oetelaar i (FVD):
Dank u, voorzitter. Nogmaals mijn felicitaties aan de heer Heijnen voor zijn maidenspeech.
Door de steeds maar verder oplopende prijsstijgingen op producten, voedsel en energie snakken Nederlandse burgers en bedrijven naar lastenverlichting en toekomstperspectief. Waar vroeger een eenverdiener met gemak een heel gezin kon onderhouden, moeten nu tweeverdieners maandelijks de eindjes aan elkaar zien te knopen. Dit alles als gevolg van een steeds verder oplopende inflatie, aangejaagd door de kosten van de klimaatmaatregelen, de energietransitie, de massa-immigratie, bodemloze projecten zoals de EU, en de oorlog in Oekraïne, maar ook vanwege de weerwil om in eigen land fossiele grondstoffen uit de grond te halen of om een aantal grote kerncentrales te bouwen. Wanneer de overheid een begrotingstekort heeft, wordt er steeds maar weer gekeken naar wat er bij burgers en bedrijven nog op te halen valt. Dit terwijl het juist nu tijd is om als overheid in de spiegel te kijken en zelf te gaan bezuinigen, zodat burgers en bedrijven voor de verandering eens worden ontzien. Er zouden juist minder regels en belastingen moeten komen en niet meer. De tendens van een steeds groter wordende overheid die alles controleert en belast, moet worden doorbroken om Nederland weer een fijn land te maken om in te leven en in te ondernemen. Steeds meer Nederlanders die succesvol hebben bijgedragen aan de welvaart die wij hier gelukkig nog relatief kennen, overwegen om ons land te verlaten of hebben dit reeds gedaan. Ditzelfde geldt helaas ook voor bedrijven. Daar staat tegenover dat Nederland volstroomt met immigranten en vooral met asielzoekers die gemiddeld in beginsel financieel niet bijdragen maar ons juist enorm veel geld kosten. Forum voor Democratie vindt dit een hele slechte ontwikkeling, die ons land alleen maar armer en minder aantrekkelijk zal maken voor Nederlanders die hier door hun best te doen wat proberen te bereiken en een fijn bestaan proberen op te bouwen voor zichzelf en het gezin. Het is helaas ook weer deze groep die met dit Belastingplan het hardst wordt getroffen. Dit kan niet de bedoeling zijn. Wij hebben als Eerste Kamer de taak om dit Belastingplan kritisch onder de loep te nemen en te voorkomen dat het onze samenleving uiteindelijk meer kost dan oplevert.
Voorzitter. Ondanks het feit dat wij de afgelopen jaren een competente staatssecretaris hebben gezien in de heer Van Rij, is de Belastingdienst structureel niet in staat gebleken om de benodigde hervormingen uit te voeren. In het komende halfjaar zal de Hoge Raad wederom een uitspraak doen over het box 3-stelsel. Dat zal zeker weer voor het nodige tumult zorgen. Onze partij staat middenin de samenleving. Wij hebben veel ondernemers en mkb'ers in ons netwerk. Iedereen die een beetje weet wat er gaande is op de arbeidsmarkt, weet ook dat er enorme tekorten zijn aan personeel. Wat wij in Den Haag dan vaak horen, is dat er dus meer arbeidsmigranten nodig zijn. Maar waar totaal aan voorbij wordt gegaan, is het feit dat meer werken voor veel mensen nog steeds niet genoeg loont. Dit komt bijvoorbeeld door de loonheffingskorting, die maar op één ontvangen salaris kan worden toegepast. De bereidheid om meer te werken is hierdoor extreem laag. Dat kan je mensen ook niet kwalijk nemen, zolang dit systeem niet aangepast wordt. Door de steeds groter wordende overheid zijn er ook enorm veel goede mensen beland in een ambtelijke baan of in een onderneming die enkel maar bestaat doordat de overheid steeds nieuwe regels optuigt. Zonder deze regels, en dus met een kleinere overheid, zouden deze arbeidskrachten ergens beland zijn waar zij de economie juist zouden versterken. Ook het minimumloon is de laatste jaren enorm gestegen. Menig mkb'er zit al met lage marges, waardoor bedrijven op termijn geen heil meer zien in het voortzetten van hun onderneming, dan wel door personeel dat niet méér wil gaan werken dan wel door de enorm opgelopen kosten. Wij horen graag van de staatssecretaris wat zijn visie is op de situatie waarin het nu voor Nederlanders zo onaantrekkelijk is om meer te gaan werken.
Voorzitter. Het Convenant Energietransitie Glastuinbouw is tot stand gekomen tussen enerzijds de overheid en anderzijds Glastuinbouw Nederland en Greenports NL. Tijdens de voorlichtingsbijeenkomst over dit Belastingplan werd door de ambtenaren voorgespiegeld dat de sector helemaal akkoord is met het verhogen van de belastingen op de energie. Na wat onderzoek blijkt echter dat de sector het liever geleidelijk opgebouwd ziet worden dan dat het in één keer gebeurt. Logisch. De Nederlandse glastuinbouw is verantwoordelijk voor zo'n 10 miljard euro aan export. Dat is dus geld dat in de Nederlandse economie terechtkomt. Wij hebben met een aantal glastuinbouwers gesproken. Zij voorzien grote problemen bij een stijging van de energieprijzen. Velen verwachten zelfs dat ze hun bedrijf moeten beëindigen omdat ze simpelweg niet meer kunnen concurreren. Wij geloven dat dit ook echt de realiteit gaat zijn, omdat we hebben gezien dat bij de extreem hoge energieprijzen van 2022 menig tuinkas leeg bleef staan. Om deze reden vinden wij deze maatregel onverantwoord. Hoe ziet de staatssecretaris deze voorspelling? Is de 10 miljard aan export het Rijk niet meer waard dan de extra energiebelasting waarvan de prognose waarschijnlijk nooit uit gaat komen omdat deze sector waarschijnlijk gaat krimpen als dit doorgaat?
Voorzitter. De agrarische sector, die goed is voor 122 miljard aan export, ligt al vele jaren onder vuur. Door allerlei regelgeving die binnen EU-verband enkel en vooral de Nederlandse boeren treft, is deze ondernemers de arbeidsvreugde allang ontnomen. Binnenkort komt daar ook nog eens een btw-stijging bovenop. Nu kunnen de ambtenaren wel redeneren dat btw per kwartaal terug te vragen is bij de Belastingdienst en dat het dus vooral de particulier is die voor deze extra inkomsten zorgt, maar een stijging van 9% naar 21% is een enorme aantasting van de cashflow van een boerenbedrijf. Dit soort bedrijven werkt met enorme omzetten maar met heel kleine marges. De gehele winst van een jaar ligt straks misschien wel drie tot vier maanden bij de Belastingdienst te wachten. Voor veel familiebedrijven kan en zal dit net het laatste duwtje zijn en bij de bank hoeven zij tegenwoordig ook al niet meer aan te kloppen voor een extra lening. Ook deze maatregel vinden wij onverantwoord. Deze sector is veel te belangrijk om die nu nog bloot te stellen aan verdere belastende maatregelen. Deze maatregel levert de schatkist slechts 43 miljoen euro op, maar tast een zeer fragiele maar heel belangrijke sector enorm aan. Moeten we dit wel doen? Er hoeven maar een paar bedrijven om te vallen en de hele winst voor de schatkist is alweer tenietgedaan. Wat vindt de staatssecretaris van deze analyse?
Ditzelfde geldt voor de industrie. Door het verhogen van de belastingen op energie kunnen onze fabrikanten straks niet meer concurreren met fabrieken in bijvoorbeeld Duitsland. Zoals de heer Van Strien eerder vandaag ook al aangaf, zullen producten dan uit het buitenland hierheen moeten worden gehaald. Dit is slecht voor onze economie en werkgelegenheid en het levert ook meer vervoersbewegingen op. Is hier wel voldoende over nagedacht en rekening mee gehouden, vragen wij aan de staatssecretaris.
Voorzitter. De prognose rondom de motorrijtuigenbelasting vinden wij totaal onrealistisch. Het verhogen van de belasting op campers is totaal zinloos, omdat iedereen met een beetje verstand dat ding direct na de vakantie zal schorsen wanneer er heel het jaar door belasting voor moeten worden betaald. Hetzelfde geld voor oldtimers. De meeste mensen hebben een oldtimer als hobby of als belegging en rijden er hooguit drie keer per jaar mee als het mooi is. Als daar meer belasting voor betaald moet worden, zullen oldtimers geschorst worden en in de schuur blijven staan. De beoogde belasting, zoals die in de prognose wordt vermeld, wordt volgens ons dus nooit geïnd.
Last but not least: het paardenvervoer. Deze belasting wordt verviervoudigd. Wij vinden het zeer onverstandig om dit door te voeren, omdat veel particulieren dan weer over zullen stappen op een paardentrailer. Dat is een paardentrailer die achter de auto wordt gehangen, waarvoor geen belasting hoeft te worden betaald. Een trailer is veel onveiliger en minder diervriendelijk. Vorige week nog raakte een trailer los op het spoor in Boxtel, met een dood paard en een ernstig gewonde eigenaar als gevolg. Een auto met trailer neemt ook veel meer ruimte in op de weg en de snelheid is beperkt tot 80 kilometer per uur. Dit zorgt voor hinder en een slechte doorstroom op het al overvolle wegennet. De betreffende paardenwagens zijn zeer goed uitgerust en het welzijn en de veiligheid van het paard staan centraal. Deelt de staatssecretaris onze analyse dat de 2 miljoen euro die dit oplevert, niet opweegt tegen de verkeershinder, onveilige situaties en een aantasting van het welzijn van het paard? Kunt u anders een toezegging doen dat u hier wat nader onderzoek naar laat doen?
Dan nog de verhogingen in box 2 en box 3. Investeren in Nederlandse bedrijven moet aantrekkelijk blijven. Investeringen zijn soms nodig om onze bedrijven draaiende te houden. Wanneer Nederlandse investeerders hun heil over de grens gaan zoeken omdat dat aantrekkelijker wordt, is dat zeer schadelijk voor de economie. Onze bedrijven komen niet alleen in de problemen, maar ook het kapitaal komt niet ten goede aan de Nederlandse economie maar komt dan elders terecht. Hoe zorgen wij ervoor dat het interessant blijft om in Nederlandse bedrijven te investeren, vragen wij aan de staatssecretaris.
Ook zijn er veel Nederlanders die in plaats van een pensioen wat geld hebben gestoken in bijvoorbeeld vastgoed, waarbij de huuropbrengsten hun oudedagsvoorziening zijn. De voorgestelde verhogingen zorgen ervoor dat daar haast helemaal niets van overblijft. Is daar voldoende rekening mee gehouden en erkent de staatssecretaris dat dit een probleem is? Je kunt op je 60ste immers niet opeens nog een pensioen op gaan bouwen.
Voorzitter. Over de huurtoeslagen en het kindgebonden budget kunnen wij alleen maar zeggen dat het heel treurig is dat deze maatregelen nodig zijn om deze groep mensen nog mee te kunnen laten doen in de maatschappij. De echte oorzaken heb ik aan het begin van mijn betoog al genoemd.
Over vrijwel de hele linie zien wij in dit Belastingplan een veel te optimistische en onrealistische prognose van wat er naar de schatkist zal gaan. De schade aan de economie is onvoldoende meegewogen. Men gaat ervan uit dat iedereen dit zomaar kan en zal betalen. Wij voorspellen dat bedrijven dit niet kunnen trekken en dat ze zullen verhuizen naar het buitenland. Burgers zullen op andere manieren gaan investeren, in de problemen komen of hobby's moeten beëindigen. Wat er immers niet is, kun je ook niet ophalen.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van den Oetelaar. Er is een interruptie van de heer Hartog.
De heer Hartog i (Volt):
De heer Van den Oetelaar legde de nadruk op Nederlandse bedrijven en Nederlanders. Zou hij mij in de context van het debat dat wij hier hebben, kunnen uitleggen of het gaat om mensen die hier wonen, die hier werken, die hier belasting betalen? Wat is precies de bedoeling?
De heer Van den Oetelaar (FVD):
U vraagt naar mijn definitie van de Nederlander? Een Nederlanders is iemand die in Nederland geboren is en zich in eerste instantie ook identificeert als een Nederlander.
De heer Hartog (Volt):
En zou het ook zo moeten zijn dat een niet-Nederlander hier dan geen Nederlandse belasting hoeft te betalen? Is dat wat u wenst?
De heer Van den Oetelaar (FVD):
Uiteraard moet iemand die hier werkt of geld verdient, hier belasting betalen, ook wanneer hij geen Nederlander is.
De voorzitter:
De heer Hartog laat het erbij. Dank u wel, meneer Van den Oetelaar. Ik dacht even dat ik de Partij voor de Dieren hoorde met het verhaal over die paarden, maar wie weet is er nog een mooie kongsi.
Dan is het woord aan mevrouw Bakker namens het CDA.