Verslag van de vergadering van 12 december 2023 (2023/2024 nr. 12)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 17.09 uur
De heer Martens i (GroenLinks-PvdA):
Voorzitter, dank u wel. Even bij mijn punt komen. Ik dank de bewindspersonen voor hun antwoorden, en de ambtenaren die hen daarin hebben bijgestaan, ook bij de schriftelijke antwoorden.
Kijk, ik begrijp goed dat de hoeveelheid amendementen en wetten ons voor uitdagingen stelt. Ik denk dat het belangrijk is om als Eerste Kamer goed binnen de staatsrechtelijke verhoudingen te blijven zoals die voor ons gelden. Dat betekent dat een amendement een wetsvoorstel is op het moment dat het is aangenomen. Het moment waarop wij als Eerste Kamer in het geweer zouden moeten komen, is met name bij cruciale uitvoeringsproblemen, waarvoor wij op diverse punten aandacht hebben gevraagd. En ook wanneer er door niemand voorziene gevolgen ontstaan, zouden wij gezamenlijk naar oplossingen moeten zoeken. Maar over het algemeen moeten wij grote terughoudendheid betrachten om amendementen of wetten op andere manieren ter discussie te stellen. Daarmee zouden wij namelijk een onduidelijke of onmogelijke situatie creëren.
Ik heb een motie over een meerjarige wetgevingsagenda fiscaliteit, die hiervoor bevorderend kan zijn.
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat:
-
-met betrekking tot de behandeling van het belastingpakket in het parlement regelmatig geluiden te horen zijn dat de veelheid aan wetsvoorstellen een goede behandeling belemmert;
-
-de Raad van State kanttekeningen plaatst bij de noodzaak bepaalde fiscale wetsvoorstellen tegelijk met het Belastingplan te behandelen;
overwegende dat:
-
-de fiscale wetgevingsagenda stevig gevuld zal blijven met zowel onderhoudsaanpassingen als waarschijnlijk maatregelen voor hervorming van het belastingstelsel;
-
-hervorming van het belastingstelsel een meerjarig proces is, soms over regeerperiodes heen;
-
-het kabinet goede stappen heeft gezet met het spreiden van fiscale wetgeving en de zogenaamde wetgevingsmatrix, die inzicht biedt in de grootste trajecten;
-
-voortbouwen hierop wenselijk is gezien de nog te grote hoeveelheid wetgeving in het najaarsmoment en het niet benutten van het voorjaarsmoment;
spreekt uit dat:
1. het wenselijk is dat kabinetten werken met een meerjarige fiscale wetgevingsagenda voor de duur van voorgenomen hervormingen die de behandeling van wetsvoorstellen meerjarig spreidt, op basis waarvan de Kamer in gesprek kan met de bewindspersoon;
2. ook een moment in het voorjaar wordt benut om fiscale wetgeving te behandelen die in mindere mate samenhangt met de begrotingsbesluitvormig zoals traditioneel geldt voor het Belastingplan,
en gaat over tot de orde van de dag.
De voorzitter:
Deze motie is voorgesteld door de leden Martens, Moonen, Heijnen, Geerdink en Van der Goot.
Zij krijgt letter Q (36418).
Dank u wel, meneer Martens. Het is duidelijk dat deze motie voldoende ondersteuning geniet. U vervolgt uw betoog.
De heer Martens (GroenLinks-PvdA):
Dank u wel. Dan ga ik nog kort in op een aantal punten, wellicht met minder structuur dan andere sprekers. Ik heb dat met veel bewondering aangehoord.
Ik kom nog even terug op de bankenbelasting. Ik kijk met verwondering naar hoe fel er ook vanuit het veld op gereageerd wordt. Het is 150 miljoen op een halfjaarwinst van 8 miljard. Als we dat extrapoleren naar de jaarwinst van de top drie van grootste banken, dan is dat nog geen procent. Dus we moeten dat ook niet overdrijven. We moeten ons ook niet bang laten maken door grote banken die hiermee nog helemaal geen zware belastingdruk hebben. Wij zien de bankenbelasting nog steeds als een soort verzekeringspremie. Die is volkomen gerechtvaardigd boven op de Vpb, gezien het oligopoliese stelsel van banken in Nederland met beperkte toetreding. Dat zie je ook aan de spaarrente die u op uw bankrekening krijgt. Die is veel lager dan de rente die de banken zelf ontvangen bij de ECB.
Ik ben ook ingegaan op het punt van draagvlak zoeken. Dit had ik beter even omkledend bij de motie kunnen noemen. Het lijkt mijn fractie zeer aanbevelenswaardig om in het voorjaar draagvlak te zoeken om een brede basis in het parlement te vinden voor fiscale wetgeving, ook om te voorkomen dat we te maken krijgen met wankele fiscale wetgeving die bij het minste of geringste over de kop gaat. Dat zou dan in mei of juni kunnen gebeuren. Ik laat het verder aan het kabinet om een heldere jaarcyclus te produceren voor financiële begrotingswetgeving. Volgens mij is dat dan weer niet aan de Kamer, maar misschien aan het kabinet en misschien in het bijzonder aan de minister van Financiën.
Ik ben ingegaan op de gebrekkige onafhankelijkheid van hoogleraren Belastingrecht. Ook op dit punt dank ik de staatssecretaris voor zijn antwoorden. Ik noem er graag nog een paar cijfers over die ik helemaal nog niet heb genoemd. Slechts 13% van de hoogleraren Belastingrecht is op dit moment onafhankelijk. 65% heeft een commerciële betrekking bij een adviesbureau. Van de speciale leerstoelen zijn 20 van de 25 niet onafhankelijk. Dat kan op de lange termijn niet. Ik zie de brief van de minister van Onderwijs dus met anticipatie tegemoet, want we moeten dit probleem oplossen. In de samenleving bestaat de toestand dat mensen steeds minder vertrouwen hebben in bijvoorbeeld de universiteit of de overheid. Dat heeft te maken met dit soort zaken. Het is sluipenderwijs ontstaan. We moeten dat niet normaliseren. Een hoogleraar hoort in principe onafhankelijk te zijn. Op een faculteit hoort in ieder geval een stevig percentage dat gewoon te zijn.
Ik dank het kabinet dat het heeft toegezegd om in te gaan op het internationale rapport over belastingontwijking dat ik heb genoemd. Ik dank het kabinet ook voor het onderzoek dat wordt gedaan naar de blokverwarmingen. Ik benadruk nog dat in de ogen van onze fractie een register daarvoor uiteindelijk onvermijdelijk is. De staatssecretaris reageerde daar ook positief op. Het is ook heel bevorderlijk voor de transitie naar duurzame collectieve warmtevoorzieningen. Dat is iets waar we op korte termijn niet meer omheen kunnen. Volgens mij moeten we daar dus aan gaan werken.
Tot slot ga ik nog in op de minimumbelasting. Mijn fractie was wel positief over de beantwoording daarop. Volgens mij moeten we als Nederland vooruitlopen op dit dossier, ook als andere landen er wellicht eerst nog voor kiezen om niet voorop te lopen. Uiteindelijk is dit een van de oplossingen voor internationale belastingontwijking en vooral voor een race to the bottom, zoals dat wordt genoemd. We moeten de oplossing niet op voorhand stuk problematiseren. Volgens mij is dit een goede, noodzakelijke stap om te nemen.
Ik zei "tot slot", maar dit is dan tot slot. Excuus daarvoor. De Partij voor de Dieren dient een motie in over de verbruiksbelasting. Wij hebben die motie medeondertekend. Die leg ik in mijn woorden nu zo uit dat wij zo snel mogelijk die ontstane situatie moeten oplossen waarbij ook plantaardige melk en mooie, gezonde producten, zoals vruchtensap, onder deze als suikerbelasting bedoelde heffing terecht zijn gekomen. Dat is slecht voor het draagvlak van de belastingheffing in Nederland. Dat snappen mensen niet. Volgens mij moeten we dat zo snel mogelijk oplossen. Ik begrijp dat de motie dat als volgt verwoordt: zo snel als dat uitvoeringstechnisch mogelijk is. In mijn ogen problematiseerde de staatssecretaris dat toch verder dan dat gerechtvaardigd is.
Dan wil ik graag nog de bewindspersonen die hier zijn ... Ik neem aan dat we ze wellicht niet allemaal hier nog een keer weerzien, maar ik sluit toch niet helemaal uit dat we hier volgend jaar weer zo staan. Ik zie dat als een aanmoediging. Ik begrijp dat we nu eerst anderhalve maand gaan praten over in hoeverre de Grondwet toch nog belangrijk is voor ons. Daar zou ik ook meegeven: die is belangrijk; daar hoef je niet zo lang over te praten. Ik laat me nu enorm afleiden door mijzelf. Ik wil graag de staatssecretaris en beide ministers bedanken voor hun inzet voor het openbaar bestuur. Ik sluit mij aan bij de complimenten die daarover zijn gemaakt.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Martens. Dan gaan we nu luisteren naar meneer Van Rooijen namens de 50PLUS-partij.