Verslag van de vergadering van 3 december 2024 (2024/2025 nr. 10)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 20.47 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Crone i (GroenLinks-PvdA):
Dank u, voorzitter. Ik had vijf gedaan, maar ik ben één minuut gezakt. Ik dank de minister en wederom de ambtelijke ondersteuning. Heel veel antwoorden waren er al, dus dan kan de tweede termijn korter zijn.
We hebben gelukkig veel toezeggingen gehad. Die ga ik niet allemaal opsommen, maar een paar belangrijke natuurlijk wel. Ach, ik pak het verkeerde blaadje.
Voorzitter. Allereerst de consultatie over energiedelen bij verschillende leveranciers. Ik heb gezegd dat ze het bijvoorbeeld in Oostenrijk en elders veel simpeler hebben geregeld dan de consultatie in Nederland. U heeft gezegd: daar gaan we zeker naar kijken.
Het punt over armoede laat ik liggen voor de heer Holterhues. Ik ondersteun zijn motie op dat punt.
Dan de capaciteitsmarkt. Er komt kennelijk al heel snel een brief naar de Tweede Kamer; daar wacht ik heel keurig even op.
Rond het experimenteerartikel heeft u gezegd wat ik eigenlijk ook suggereerde. Die netbedrijven kunnen natuurlijk heel veel doen in hun eigen domein, ook met burgers en bedrijven die het willen doen. De nieuwe wet geeft ze meer mogelijkheden, dus ik hoop dat de netbedrijven daar heel erg aan bijdragen.
Dan het actiecentrum. RVO is kennelijk al aan de gang met iets; daar wacht ik ook even op. Misschien kan ik een brief krijgen — dat hoeft niet voor de stemmingen — over wat de RVO doet, wat de initiatiefwet van mevrouw Kröger betekent en meer van dit soort dingen. In de antwoorden zat al het faciliterende kader. Misschien kan het een beetje samengevoegd worden in een volgend stadium.
U sprak over draagvlak. Inderdaad, ik had het PBL-rapport ook geciteerd. Burgers willen van het aardgas af, want ze snappen niet alleen de klimaatkant, maar ook dat het een brandstof is waarvoor je afhankelijk bent van het buitenland. Ze willen dan wel consistent beleid. Ik heb daar nu niet moeilijk over gedaan, maar dit is wel het eerste kabinet dat niet consistent beleid voert omdat heel veel dingen zijn afgeschaft. We gaan het er nog wel een keer over hebben. Burgers zien dat natuurlijk: hogere heffingen voor de elektrische auto's, warmtepompen weg enzovoorts. En over de saldering zal ik nu niets zeggen. Burgers willen geen commercieel monopolie en ook geen warmtenet in hun straat. Daar vond ik de minister glashelder over. Ik ben blij dat zij op dat punt de strakke lijn van de Wcw volhoudt.
Mijn hoofdpunt was toch als volgt. Er is twijfel of er nu voldoende marktwerking is. We gaan naar een hybride systeem met grote concerns en daarnaast steeds meer energiegemeenschappen, hoe die ook allemaal gaan heten. Ik wil toch onderzoek hebben naar hoe dat de marktverhoudingen verandert, of dat wel symmetrisch is tussen de grote concerns en de nieuwe energiegemeenschappen, qua kennis en qua macht. Want markt is toch ook macht, of je hebt die juist niet en bent afhankelijk.
De index van Hirschman heb ik ook ooit geleerd. Maar het zegt niks dat er 50 leveranciers zijn, want heel veel van die leveranciers vallen onder dezelfde concerns. Greenchoice en Vandebron zijn niet lang geleden overgenomen door die grote jongens. Dat waren twee nieuwe vechters in de markt die groen wilden zijn. Die moeten natuurlijk — dat is economie; zo is het ook — passen in het concernbeleid. Ik wil dus toch graag een onderzoek hebben. Ik herinner me heel goed een reeks workshops — dat klinkt minder zwaar — die vijf jaar geleden rond NS en spoor is gedaan. Dat heeft ons en de Tweede Kamer enorm geholpen en het is gepubliceerd in ESB. Dan gaan specialisten vertellen hoe zij dat nou zien. Daar heeft ACM veel aan, daar heeft KGG veel aan en daar hebben wij veel aan. Ik wil graag zo'n reeks workshops en dien daartoe een motie in.
De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat de energiemarkt een sterke concentratiegraad kent;
constaterende dat er weliswaar vele leveranciers zijn, maar dat die vaak dochters zijn van enkele grote concerns en daarmee niet volledig zelfstandig kunnen opereren;
constaterende dat de energiesector op weg is naar een hybride vorm, van enkele grote concerns en vele kleine energiegemeenschappen van bedrijven en huishoudens, die lokaal samenwerken en energiestromen integreren (elektriciteit, gas, warmte enzovoorts);
verzoekt het kabinet een breed en onafhankelijk economisch onderzoek te entameren naar welke mededingingsaspecten, zoals asymmetrisch informatie, toetredingsdrempels en marktmacht, hierdoor veranderen en of het toezichtkader eventueel moet worden aangepast, en binnen vijf maanden aan de Kamer terug te rapporteren,
en gaat over tot de orde van de dag.
De voorzitter:
Deze motie is voorgesteld door de leden Crone, Panman, Koffeman, Van Aelst-den Uijl en Holterhues.
Zij krijgt letter H (36378).
De heer Crone (GroenLinks-PvdA):
Dat laatste is in het voorbeeld van het NS-onderzoek ook gedaan.
Voorzitter. Het genoemde onderzoek van Strategy& — het mooie van Google is dat je het tijdens het debat even kunt opzoeken — ging over de vraag hoe de markt heeft gereageerd op de Poetinprijzen en al dat gedoe. Dat gaat niet over de toekomst met een hybride marktstructuur, dus dat moet toch echt nog plaatsvinden.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel. Dan is nu het woord aan de heer Holterhues van de fractie van de ChristenUnie.