Verslag van de vergadering van 10 december 2024 (2024/2025 nr. 12)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 14.39 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Holterhues i (ChristenUnie):
Dank u wel, voorzitter. Ook voor ons heeft het wetsvoorstel dat vandaag voorligt een hoog déjà-vu-gehalte. In de tussentijd is de opvatting van beide fracties, van CDA en ChristenUnie, niet veranderd. Beide fracties staan in beginsel nog steeds positief tegenover de afbouw van de salderingsregeling. Ze was nodig om de verduurzaming een impuls te geven, maar heeft haar dienst bewezen en kan nu worden afgebouwd. Vanaf het begin van de regeling was het al duidelijk dat de regeling eindig zou zijn. Het afschaffen van deze regeling levert structureel per jaar 665 miljoen op. Dat geld kan op een andere manier adequater worden ingezet, bijvoorbeeld voor de energietransitie. Daar zou onze voorkeur ook naar uitgaan. De fracties van de ChristenUnie en het CDA hebben echter nog vragen bij de uitvoering van de wet en de impact die deze wet kan hebben op het draagvlak voor de energietransitie. Deze vragen hadden we in februari al, maar die zijn bij het wetsvoorstel in de huidige vorm nog wat urgenter dan toen.
Voorzitter. Het zou erg goed zijn als we met het afschaffen van de salderingsregeling zouden bereiken dat huishoudens de door hen opgewekte stroom efficiënter gaan benutten. Beide fracties vragen zich af of het met de huidige stand van zaken realistisch is om dit van huishoudens te verwachten. De momenten waarop veel stroom middels zonnepanelen wordt opgewekt, zijn immers ook de momenten waarop veel mensen niet thuis zijn. Op het gebied van thuisbatterijen is er nog werk aan de winkel. Als de salderingsregeling niet meer werkt, voelen huishoudens ongetwijfeld de financiële prikkel om de door hen opgewekte stroom zelf te gebruiken, maar de vraag is of dat voldoende is om de noodzakelijke gedragsverandering te bereiken. In de schriftelijke ronde zijn hier ook vragen over gesteld. De minister heeft gewezen op Milieu Centraal, maar kan zij hier wat dieper op ingaan? Hoe zorgt de minister ervoor dat huishoudens de kennis en de mogelijkheden hebben om de door henzelf opgewekte energie zo efficiënt mogelijk te gebruiken? Verwacht zij dat energieleveranciers hun klanten daarbij faciliteren? Of ziet zij hier een taak voor de overheid?
Voorzitter. Zonder draagvlak geen transitie. Dat is volgens beide fracties een belangrijk adagium als het gaat om de verduurzaming van Nederland. Zo bezien heeft dit wetsvoorstel de schijn tegen. Een regeling die duurzaam gedrag beloont, wordt afgeschaft. Dat vraagt om uitleg. Die uitleg moet niet alleen met deze Kamer worden gedeeld, maar die dient alle Nederlanders te bereiken. De vraag waar veel mensen mee zitten, is immers een hele praktische: loont het nog wel om zonnepanelen aan te schaffen? Of: wat betekent de beëindiging van de salderingsregeling voor de terugverdientijd van de panelen op mijn dak, die ik al heb aangeschaft?
Een dergelijke onderbouwing is des te nodiger nu het kabinet voornemens is om de regeling niet stapsgewijs af te bouwen, maar om die per 1 januari 2027 zonder tussenstappen te beëindigen. Onze fracties zijn uiteraard blij met het door de Tweede Kamer bijna unaniem aangenomen amendement-Grinwis c.s., dat ervoor zorgt dat het redelijke tarief dat energieleveranciers betalen voor teruggeleverde stroom tot 2030, niet lager mag zijn dan 50% van het leveringstarief. Naar ons oordeel absorbeert dat amendement de schok van de plotsklapse afbouw tot op zekere hoogte. Onze fracties willen echter graag dat de minister duidelijk maakt wat de afschaffing betekent voor huurders die niet direct te maken hebben met terugverdientijd, maar servicekosten betalen voor de panelen op hun dak. Kan de minister ervoor zorgen dat huurders een bedrag betalen dat in redelijke verhouding staat met de baten die de panelen voor hen hebben, ook na afschaffing van de salderingsregeling?
Voorzitter. De noodzaak van heldere uitleg verdwijnt met het amendement-Grinwis c.s. echter niet. Dit wetsvoorstel is maar een stap in de energietransitie. Er is onze fracties veel aan gelegen om ervoor te zorgen dat deze niet stokt. Juist het afschaffen van een succesvolle regeling kan, als de afschaffing niet goed wordt onderbouwd, leiden tot minder draagvlak voor verduurzaming in zijn geheel. Want waarom wordt beëindigd wat goed werkt? We vrezen dat velen het afschaffen van deze regeling niet goed kunnen plaatsen. Minder draagvlak voor het totale vraagstuk van verduurzaming moet naar het oordeel van mijn fractie ten koste van alles worden voorkomen. Daarover maken wij ons zorgen.
Uit allerlei richtingen bereiken ons berichten dat de doelen waarvoor de coalitie in het hoofdlijnenakkoord heeft getekend en die het kabinet in het regeerprogramma heeft uitgewerkt, zeer waarschijnlijk niet zullen worden bereikt. We hoorden dit ook al in het debat hiervoor. Het lijkt onze fracties, opnieuw vanuit het oogpunt van draagvlak, niet wenselijk dat deze regeling wordt afgeschaft zonder dat de noodzaak ervan als onderdeel van de verdere verduurzaming wordt verduidelijkt, zeker nu het kabinet in zijn verduurzamingsbeleid rekkelijker lijkt voor de industrie dan voor huishoudens, en verwarring veroorzaakt over emissievrije zones voor vrachtverkeer. Onze fracties vragen de minister daarom in haar beantwoording uit te zoomen en perspectief te schetsten. Hoe zou de verdere verduurzaming van Nederlandse huishoudens in haar ogen vorm moeten krijgen? Welke stappen wil het kabinet zetten om dit te bereiken? Wat is daarbinnen de rol van de afschaffing van de salderingsregeling?
Voorzitter. Onze fracties zien uit naar de beantwoording door de minister.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Holterhues. Het woord is aan de heer Van Strien namens de PVV.