Verslag van de vergadering van 11 februari 2025 (2024/2025 nr. 18)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 14.16 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Crone i (GroenLinks-PvdA):
Dank u wel, voorzitter. Fijn dat we even met de minister in overleg kunnen over de begrotingen van EZK, KGG en het Klimaatfonds. Helaas vallen die begrotingen ons een beetje tegen. We hadden natuurlijk hoge verwachtingen van de maatregelen ter ondersteuning van de energietransitie, maar het kabinet heeft in het coalitieakkoord nogal wat maatregelen geschrapt. Die zijn voor een deel bekend. Het gaat om een paar subsidies, maar ook om een aantal regulerende maatregelen met betrekking tot de warmtepomp, elektrische auto's, groene waterstof, batterijen enzovoorts. Dat vinden we natuurlijk jammer. Dus ja, de minister moet ons dus toch nog overtuigen waarom we voor die begroting moeten stemmen.
De minister erkent dat de doelen van 55% reductie voor 2030 nu niet worden gehaald. De minister dient dus een begroting in die er niet toe bijdraagt dat haar doelen gehaald worden. Dat kan ze misschien wel uitleggen, maar ik heb ook weer begrepen dat de minister veel tegenwind ervaart, die met de week sterker wordt. Wij voeren oppositie voor het goede beleid, dus ook voor een minister die het goede beleid wil voeren. Ik wil vandaag dus graag oppositie voeren voor mevrouw Hermans. Dat doe ik zonder voorbehoud. Maar dan vraag ik ook graag een herhaling van de toezegging in het coalitieakkoord, die u ook in de schriftelijke antwoorden hebt gegeven, namelijk dat het kabinet zich wel zal houden aan de internationale verplichtingen. Dat was een voorwaarde van de VVD en NSC. Maar in het coalitieakkoord gold dat ook voor BBB en de PVV. Ik mag toch aannemen dat de minister zal bevestigen dat de doelen overeind blijven.
Vraag twee is dan: hoe gaan we die doelen halen? Dat hoeft van mij natuurlijk niet alleen maar met subsidies en ondersteuning. Het kan bijvoorbeeld ook door het afschaffen van subsidies, zoals de fossiele subsidies. Maar ik vraag zeker ook om normering, beprijzing en het handhaven van de besparingsplicht. In het kader van beprijzing wil ik een mooi voorbeeld herhalen indachtig de heer Hofstra, die we hier twee weken geleden hebben herdacht. Ik was met Pieter Hofstra Kamerlid in de Tweede Kamer. Daarna zat hij in de Eerste Kamer. We hebben toen ingevoerd dat we vuile auto's wat duurder maken, bijvoorbeeld via de bpm of andere belastingen, en schone auto's wat goedkoper. Je ziet dat je budgetneutraal soms heel veel kunt doen met beprijzing, normering en dit soort accentverschuivingen. Ik noem dat voorbeeld graag omdat ik goede herinneringen heb aan de heer Hofstra van de VVD, met wie de samenwerking altijd heel goed ging. Daar willen we graag opnieuw oppositie voor voeren. Ik wil dus graag van de minister horen wat zij rond de Voorjaarsnota hierover verwacht te kunnen melden. Ik snap dat zij af en toe misschien nog wel een schot voor de boeg wil geven, maar ik mag toch aannemen dat zij het hoofd niet al in de schoot legt voordat de onderhandelingen daarover beginnen.
Voorzitter. Een apart punt is de agrarische sector. We kennen allemaal het grote stikstofprobleem. Maar het gaat om meer dan dat. De agrarische sector is namelijk een grote uitstoter van niet alleen CO2, maar ook het broeikasgas methaan. Dat heeft een veel sterker effect dan CO2. De uitstoot van stikstof en andere broeikasgassen moet dus echt omlaag. Dat zwaard snijdt soms aan twee kanten. Het loopt dan gelijk op. Maar soms is dat niet het geval. Het is natuurlijk helemaal niet goed om in te zetten op kunstmest, want energetisch gezien vergt dat heel veel energie. We zijn dus absoluut niet voor alleen technologische oplossingen. Maar we zullen de landbouwdiscussie natuurlijk vandaag niet voeren; dat doen we met de minister van Landbouw. Zonder klimaatreductie kunnen we niet met de agrarische sector verder, want die krijgen geen toegang tot het Klimaatfonds. Dat is zo afgesproken, want we hadden het transitiefonds. Maar dat is er nu niet meer. Er is natuurlijk zwaar bezuinigd op het transitiefonds. Dat foutje moet nu dus hersteld worden door alsnog ruimte te maken in het Klimaatfonds voor de agrarische inzet. Dat kan bijvoorbeeld door de 5 miljard voor kernenergie naar voren te halen. Wie had ooit gedacht dat de heer Bontenbal met dit idee zou komen? Dat vond ik een dubbelgoede suggestie van hem: minder kernenergie en meer klimaat via de agrarische sector. Ik hoop dat de minister dat ook prachtig vindt, want dan heeft zij binnen haar budget meer ruimte om samen met LVVN de agrarische sector aan te pakken. Ik vraag de minister graag of zij daar steun aan wil geven. Ik weet natuurlijk dat andere fracties daar straks ook naar zullen vragen.
Voorzitter. Dan nog een ander punt. De heer Bontenbal heeft ook iets gedaan wat me helemaal niet bevalt: het onderwijspakket wordt voor een deel betaald met bezuinigingen op het ambtelijk apparaat. Ik begrijp dat de belofte uit het regeerakkoord dat er niet gekort wordt op uitvoering en toezicht, nu is vervallen. Ik begrijp dat er wel wordt gekort op de NVWA, de ACM en andere toezichthouders. Ik heb een vraag daarover aan deze minister, want dat kan natuurlijk helemaal niet. We hebben hier net nog het Energiewetdebat gehad, waardoor de ACM juist extra taken krijgt. Dat staat er los van dat de ACM misschien nog niet genoeg taken had, want daar ga ik niet over. Ik wil graag de toezegging van de minister dat er een sterke toezichthouder blijft en dat er niet bezuinigd wordt op de ACM, de NVWA en andere, conform het regeerakkoord. Ik wil bovendien de suggestie doen dat de meeste toezichthouders worden betaald door de sector zelf, bijvoorbeeld de AFM. Die discussie herinner ik me ook nog goed. De banken en verzekeraars vonden het maar niks, maar ze betalen wel. Moeten we er niet eens aan denken dat het toezicht in de energiesector bijvoorbeeld niet door de algemene belastingbetaler betaald wordt, maar door de energiesector zelf? Dat zou ik best een aardige opening vinden om eens een debat over te voeren met elkaar. Dan gaat dit dus niet ten koste van de budgettaire middelen in het algemeen. Ik zie uit naar de antwoorden, voorzitter.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Crone. Dan is het woord aan de heer Baumgarten namens JA21.