Verslag van de vergadering van 4 maart 2025 (2024/2025 nr. 20)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 16.23 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
Mevrouw Van Toorenburg i (CDA):
Voorzitter. Met het voorliggende wetsvoorstel worden de beslistermijnen verlengd. Worden we daar nou gelukkig van? Het antwoord is: nee, in het geheel niet. Mijn fractie is er ook heel bezorgd over, zeker wanneer we bedenken dat het soms ook gaat om hereniging met gezinsleden. In 2019 heeft het CDA, samen met D66 en later ook de ChristenUnie, in de Tweede Kamer niet voor niets afgedwongen dat de IND eindelijk beduidend meer middelen kreeg om zijn taak naar behoren te kunnen uitvoeren. De IND was namelijk een speelbal geworden van op- en afschalingen naar gelang het aantal asielaanvragen. Het gevolg hiervan was dat de IND altijd achter de feiten aanliep. Daar moeten wij eindelijk een einde aan maken.
We moeten wel constateren dat datgene wat wij destijds in gang hebben gezet, heel erg belabberd is uitgevoerd, want de IND moet nog altijd alle zeilen bijzetten om nog enigszins tijdig te kunnen beslissen. Vaak lukt dat al niet eens. Kortom, het eerlijke verhaal van dit wetsvoorstel is dat het een armoedeoptie is. Het is ook nog eens een haastklus. Gelet op de noodzaak van spoedige inwerkingtreding is inmiddels de advies- en consultatiefase overgeslagen. Dat hebben we diverse leden al horen zeggen. Er lag nog een oud advies van de Raad van State. Daar hebben we het dan maar mee moeten doen. Maar zo ontstaat toch nooit draagvlak voor een voorstel?
Het eerlijke verhaal is ook dat dit voorstel onderdeel is van een eerdere asieldeal, die de regering bij brief van 26 augustus 2022 heeft bekendgemaakt. Toen kwam er een pakket om de instroom en de versnelling te bewerkstelligen. Nou, dit is duidelijk niet iets om de versnelling te bewerkstelligen. Het zal dus wel moeten gaan om de instroom. Dat betekent dat dit weer een instrument is waarmee dit kabinet Nederland uiteindelijk minder aantrekkelijk wil maken. De vraag is alleen: zal dat ook gebeuren? Dat alles gezegd hebbende, zijn we ook wel realistisch, want wij zien dat de IND het niet meer bijgebeend krijgt. Steeds vaker komen zaken voor de rechter wegens niet tijdig beslissen. Daar is ook niemand bij gebaat. Zeker wanneer de druk op de rechtspraak ook nog toeneemt en er uiteindelijk meer zaken bij de rechter komen waar ook de IND dan weer een rol in speelt, zijn we het paard achter de wagen aan het spannen.
Door dit voorstel zou eventueel capaciteit vrij kunnen komen om andere keuzes te maken. Wij lezen deze redenering en deels kunnen we 'm volgen. Maar verschillende leden hebben hier vandaag al heel kritische vragen gesteld — ik ga ze niet herhalen — over of het daadwerkelijk zo gaat werken, want we hebben geen uitvoeringstoets, dus hoe weten we dat nou? Bovendien hebben een aantal andere partners aangegeven: "Pas eens even op, want er zijn misschien wel 20.000 zaken die heel rap moeten worden beoordeeld. Lukt dat wel?"
Het is voor mijn fractie in ieder geval cruciaal dat voorliggend voorstel past binnen de Gezinsherenigingsrichtlijn en de Procedurerichtlijn. Daar hebben wij vooral heel erg kritisch naar gekeken. We constateren dat er waarschijnlijk wel spanning komt wat betreft de uitzonderingen. De heer Dittrich sprak daar al over. Wij willen echt dat de minister vandaag een aantal duidelijke voorbeelden geeft van waaraan gedacht moet worden. Dat verdient de wetsgeschiedenis, zeker, nogmaals, omdat we eigenlijk geen duidelijk beeld hebben van de uitvoering. Wij willen weten waaraan wordt gedacht bij die bijzondere omstandigheden. Waar wordt aan gedacht bij de uitzonderingen? We moeten richting krijgen. Anders gaat iedereen het zelf uitzoeken en hebben we nog talloze procedures. Na 12 juni 2026, wanneer die Asielprocedurerichtlijn van kracht wordt, wijzigen al die termijnen weer. Dat is wel heel erg verwarrend. Welke termijn gaat nou gelden voor welke asielzoeker die op welk moment een aanvraag heeft ingediend? Het wordt een behoorlijk ingewikkelde toestand, dus we willen graag van deze minister horen hoe dat wordt opgelost. Het maakt het er allemaal niet eenvoudiger op.
Die Asielprocedurerichtlijn vervangt weliswaar de termijnen voor asiel, maar niet voor gezinshereniging. We zijn blij dat Tweede Kamerlid Van Nispen het voorstel van een horizonbepaling heeft voorzien. Het is grappig dat de PVV dat voorstel vervolgens aan een meerderheid heeft geholpen. Dat is zeer interessant. De verlenging van die beslistermijn in geval van nareis vervalt dus na drie jaar. Laat het volgende heel duidelijk zijn. Als die termijn opnieuw zou moeten worden gebruikt en dus opnieuw zou moeten worden verlengd, dan willen wij precies weten wat er is gebeurd in de periode die nu gaat lopen. Mocht de minister dus denken aan een eventuele verlenging, dan willen wij een hele grondige evaluatie van wat nu voorligt. Wij hebben een toezegging van de minister nodig dat die voorhanden zal zijn. Het voorstel grijpt immers heel diep in het leven van mensen in. We begrijpen nu deels de noodgreep, als de minister ons goede antwoorden geeft, maar we verwachten echt dat dit heel tijdelijk is.
Dank u wel. Ik had nog tien seconden.
De voorzitter:
Ik dank u wel. Inderdaad, precies op tijd. Dan geef ik nu het woord aan mevrouw Nanninga van de fractie van JA21.