Dinsdag 1 juli 2025, commissies Immigratie & Asiel / JBZ-Raad (I&A/JBZ) en Justitie en Veiligheid (J&V)

Beslispunten

• - 

  Wensen de commissies naar aanleiding van de brief van 24 juni 2025 met de minister van A&M in overleg te treden over de Richtlijn mensensmokkel?
• - 

  Achten de commissies de informatieafspraken afgerond?

Toelichting

Op 24 juni 2025 heeft de Kamer het verslag van de JBZ-Raad van 12 en 13 juni jl. ontvangen. In de begeleidende brief wordt de Kamer - voor de vierde maal conform de gemaakte afspraken in het kader van het eerder ingestelde parlementaire behandelvoorbehoud - geïnformeerd over (de voortgang van) de onderhandelingen, het krachtenveld en de actuele kabinetsinzet met betrekking tot het richtlijnvoorstel mensensmokkel (COM(2023)755). Over de voortgang van de procedure schrijft de regering aan het slot van de brief:

"Op verzoek van de Eerste Kamer geeft het kabinet een update over de laatste stand van zaken over de onderhandeling met betrekking tot de Richtlijn inzake minimumvoorschriften ter voorkoming en tegengaan van mensensmokkel. Tijdens de JBZ-Raad van 12-13 december 2024 stemde de JBZ-Raad, waaronder Nederland, in met een algemene oriëntatie op deze richtlijn. U bent hierover geïnformeerd in het Verslag van de JBZ-Raad van 12-13 december jl. Voor een uitgebreid overzicht van de positie die Nederland ingenomen heeft tijdens deze Raad verwijs ik uw Kamer naar de Geannoteerde Agenda van de JBZ-Raad van 12-13 december 2024. Sindsdien hebben er in Raadsverband geen extra ontwikkelingen plaatsgevonden. Het voorstel wordt momenteel behandeld in het Europees Parlement. Conform aangegeven in de Geannoteerde Agenda van december 2024 acht het kabinet de informatieafspraken hiermee afgerond ."

De commissies besloten eerder naar aanleiding van de geannoteerde agenda van de JBZ-Raad van 12 en 13 december 2024, waarnaar door de regering wordt verwezen, dat zij de gemaakte informatieafspraken (nog) als niet afgerond beschouwen. In hun vergadering van 22 april jl. hebben de commissies de aanvullende informatieafspraken nog eens in herinnering gebracht bij de toenmalige minister en de verwachting uitgesproken conform deze gemaakte afspraken bij het volgende verslag van de JBZ-Raad nader te worden geïnformeerd over dit voorstel. Dat is dus ook gebeurd.

Beslispunt

Geeft het verslag van de formele JBZ-Raad van 12 en 13 juni 2025 de commissies aanleiding tot schriftelijk overleg of neemt zij dit voor kennisgeving aan?

Toelichting

Op 12 en 13 juni 2025 heeft een formele JBZ-Raad plaatsgevonden. Het verslag van deze Raad is de Kamer op 24 juni jl. aangeboden. In de begeleidende brief bij dit verslag informeert de minister van J&V de Kamer over een aantal toezeggingen gedaan aan de Tweede Kamer en de kabinetsappreciatie van een Commissiemededeling over de voortgangsrapportage van het Asiel- en migratiepact. De volgende onderdelen van het verslag zullen de commissies mogelijk in het bijzonder interesseren.

• A) 

  geprioriteerde onderwerpen uit het verslag voor de commissies I&A/JBZ-Raad en J&V:
• - 

  Toetreding van de EU tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM)

De JBZ-Raad werd geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de toetreding van de Europese Unie tot het EVRM. Voor toetreding is unanieme instemming nodig, evenals ratificatie door zowel alle EU-lidstaten als de overige lidstaten van de Raad van Europa. Een aantal lidstaten sprak zich uit voor snelle indiening van het adviesverzoek door de Europese Commissie.

• - 

  Europees Openbaar Ministerie (EOM)

De JBZ-Raad werd geïnformeerd over de activiteiten van het Europees Openbaar Ministerie (EOM). De Europese Hoofdaanklager, Laura Kövesi, lichtte de laatste ontwikkelingen bij het EOM toe. In 2024 zijn Polen en Zweden toegetreden tot het EOM, waardoor er nu 24 deelnemende lidstaten zijn.

• - 

  Russische agressie tegen Oekraïne: strijd tegen straffeloosheid

De JBZ-Raad ontving een update over verschillende initiatieven waarmee de lidstaten en de EU Oekraïne bijstaan in de strijd tegen straffeloosheid voor misdrijven die verband houden met de agressieoorlog van Rusland, waaronder de oprichting van de Core International Crimes Evidence Database (CICED) opgezet door Eurojust, een Agressietribunaal en een Claimscommissie en Schadefonds.

• - 

  Bestrijding van drugshandel en georganiseerde misdaad: versterking van de justitiële samenwerking met derde landen

De JBZ-Raad werd geïnformeerd over de geboekte vooruitgang bij het versterken van de justitiële samenwerking met derde landen, als opvolging van de Raadsconclusies van juni 2024 betreffende de bijdrage van de Europese Unie aan de strafrechtelijke samenwerking tussen lidstaten en derde landen.

• - 

  Europese Interne Veiligheidsstrategie (ProtectEU )

De Europese Commissie lichtte de ProtectEU strategie toe, die de nieuwe bedreigingen van de georganiseerde misdaad het hoofd moet bieden.

• - 

  De impact van het huidige geopolitieke klimaat op de interne veiligheid van de EU: a. Oekraïne, b. Moldavië en c. Syrië

In aanwezigheid van de Oekraïense Vicepresident en de Moldavische minister van Binnenlandse Zaken besprak de JBZ-Raad de impact van de huidige geopolitieke situatie in Oekraïne en Moldavië op de interne veiligheid van de EU. De hybride dreigingen, waaronder de ongewenste beïnvloeding van verkiezingen, van de zijde van Rusland, vormen een bron van zorg.

De Commissie, de Europese Dienst voor Extern optreden (EDEO) en de Europese Contraterrorisme coördinator (EU CTC) informeerden de JBZ-Raad over de situatie in Syrië. Er werden zorgen geuit over het ontstane machtsvacuüm in Syrië, met name in het noordoosten en de kampen. Verder werd stilgestaan bij het wegvallen van de Amerikaanse financiering voor beveiliging van de kampen en riepen de lidstaten op om te blijven bijdragen. Ook werden zorgen geuit over mogelijke toename in georganiseerde criminaliteit en over de productie en handel in synthetische drugs.

• - 

  Conclusies over de EMPACT-cyclus 2026-2029

De JBZ-Raad nam na een korte toelichting door het Voorzitterschap zonder verdere discussie Raadsconclusies over de EMPACT cyclus 2026-2029 aan. EMPACT staat voor European Multidisciplinary Platform Against Criminal Threats.

• - 

  Overige onderwerpen: a. De strijd tegen drugshandel en georganiseerde misdaad

De JBZ-Raad besprak dat de hele maatschappij nodig is voor de strijd tegen georganiseerde criminaliteit - bijvoorbeeld douane, maar ook zorgdiensten - en dat er meer publiek-private partnerschappen (PPP's) nodig zijn om infiltratie tegen te gaan. Verder werd het belang van de EU-havenalliantie benoemd, waarvoor op 21 juli a.s. een ministeriële bijeenkomst plaatsvindt.

• B) 

  geprioriteerde onderwerpen uit het verslag voor de commissie I&A/JBZ-Raad
• - 

  Staat van het Schengengebied: a) Commissie rapport over de Staat van het Schengengebied 2025, b) Prioriteiten voor de Schengenraadscyclus 2025-2026

De Europese Commissie en lidstaten bespraken de Staat van het Schengengebied en de prioriteiten voor de Schengencyclus voor het komende jaar. De prioriteiten zijn: 1) het verbeteren en versnellen van de implementatie van grootschalige IT-systemen; 2) het versterken van de buitengrenzen en terugkeer; en 3) het verbeteren van interne veiligheid, waarbij wordt gestreefd naar het waarborgen van vrijheid van beweging in een gebied zonder binnengrenscontroles. Lidstaten werden opgeroepen tot het implementeren van de aanbevelingen op basis van de Schengenevaluaties om tekortkomingen tegen te gaan. Verder werd ingegaan op effectieve implementatie en gebruik van de IT-systemen (EES, ETIAS, VIS) en de nood voor goede informatie-uitwisseling tussen lidstaten. Ook werd versterkte politiesamenwerking gepromoot als alternatief voor de binnengrenscontroles. De EDEO focuste op de externe dimensie van Schengen en gaf aan een communicatiecampagne te willen starten, zodat de regels en verplichtingen voor het binnenkomen van Schengen duidelijk zijn voor derde landen. Verder riep EDEO op het visum acquis volledig te implementeren.

• - 

  Implementatie van interoperabiliteit en Verordening betreffende een gefaseerde ingebruikneming van het Entry/Exit-systeem (EES)

Er werd een update gegeven over de interoperabiliteitstijdlijn en er werd vastgesteld dat na de gereedmeldingen van de overgebleven lidstaten, waaronder Nederland, de stapsgewijze implementatie van het EES conform de eerder overeengekomen tijdlijn in oktober kan starten. De stapsgewijze implementatie zal gepaard gaan met een informatiecampagne voor derdelanders. Het European Travel Information and Authorisation System (ETIAS) zal zes maanden na de volledige inwerkingtreding van EES van start gaan (in het vierde kwartaal van 2026). De Europese Commissie stelde voor de financiële bijdrage die reizigers aan ETIAS moeten doen op te hogen om kostendekkend te zijn. Dit zal op technisch niveau met de lidstaten verder worden besproken. Eurodac (European Dactyloscopy, de EU vingerprintdatabase) staat gepland voor het tweede kwartaal van 2026.

• - 

  Asiel- en migratiepact: implementatie

De Europese Commissie presenteerde de voortgangsrapportage voor de implementatie van het asiel- en migratiepact en zij vroeg daarbij met name aandacht voor de implementatie van Dublin, de inrichting van adequate capaciteit voor de verplichte grensprocedures, het verbeteren van de opvang en de voorbereiding van het hernieuwde Eurodac-systeem. Verder werden ook de voorbereidingen voor de eerste jaarlijkse asiel- en migratiecyclus dit najaar benoemd, waar het solidariteitsmechanisme onderdeel van is.

• - 

  Toekomst van ontheemden uit Oekraïne: a) Verlenging van de tijdelijke bescherming aan Oekraïners (politiek akkoord) en b) Gecoördineerde aanpak voor de overgang uit tijdelijke bescherming

De JBZ-Raad besprak het belang van steun aan Oekraïne en de Europese Commissie ging in op het voorstel om de Richtlijn Tijdelijke Bescherming met één jaar te verlengen tot en met 4 maart 2027. Tegelijk werd gewezen naar de recent gepubliceerde Raadsaanbeveling die het belang van een meer structurele oplossing in de vorm van een gecoördineerde exit-strategie onderstreept. De Europese Commissie ziet daarin een rol weggelegd voor de recent aangestelde Speciaal Gezant. De onderhandelingen over de exit-strategie zullen de komende periode in Raadsverband verder gevoerd worden.

• - 

  Overige onderwerpen: f) Herziene verordening van de Raad betreffende de versterking van de beveiliging van identiteitskaarten en verblijfsdocumenten van burgers van de Unie

De JBZ-Raad heeft zonder discussie ingestemd met het voorstel voor de Verordening betreffende identiteitskaarten, dat als zogeheten A-punt op de agenda stond, waarmee de veiligheidsnormen voor identiteitskaarten en verblijfsdocumenten worden verhoogd.

Ter herinnering: overzicht openstaande correspondentie