Delegatie naar de OVSE-assemblee

De Parlementaire Assemblee van de OVSE (OVSE PA) is de parlementaire vertegenwoordiging van de OVSE. De OVSE is de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en is een samenwerkingsverband van overheden van 57 landen. Dit zijn de Verenigde Staten van Amerika, Canada, de Europese landen en de voormalige Sovjetrepublieken in Azië. De Parlementaire Assemblee bestaat uit 323 parlementariërs uit de 56 landen van het OVSE-gebied; de Heilige Stoel is niet vertegenwoordigd in de Assemblee omdat het geen parlement heeft. Hoofdtaak van de OVSE PA is het bevorderen en houden van de dialoog tussen de parlementen uit deze landen over OVSE-doelstellingen. In de zomer van 2026 organiseert Nederland de jaarvergadering van de OVSE PA.

De Assemblee komt drie maal per jaar plenair bijeen, twee maal in één van de lidstaten en één keer in Wenen. De Parlementaire Assemblee van de OVSE is daarnaast zeer actief in de organisatie van verkiezingswaarnemingsmissies.

Samenstelling Nederlandse delegatie

De Nederlandse delegatie naar de OVSE PA bestaat uit 16 leden van de Staten-Generaal, 8 vaste leden en 8 plaatsvervangende leden. De Staten-Generaal zijn vanaf het begin betrokken geweest bij de OVSE Parlementaire Assemblee.

Verslagen van de bijeenkomsten van de Parlementaire Assemblée van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) treft u aan in Kamerstukkendossier 22.718

Leden	Plaatsvervangende leden
Heijnen (BBB, EK)	Kops (PVV, TK)
Karimi (GroenLinks-PvdA, EK)	Vlottes (PVV, TK)
Van der Burg (VVD, TK)	Recourt (GroenLinks-PvdA, EK)
Wilders (PVV, TK)	Van der Wal (VVD, TK)
Markuszower (PVV, TK)	Van Gasteren (BBB, EK)
Gabriëls (GroenLinks-PvdA, TK)	Palmen (NSC, TK)
Vogels (VVD, EK)	Dittrich (D66, EK)
Zeedijk-Raeven (NSC, TK)	Van Toorenburg (CDA, EK)

Slotresolutie

De slotresolutie is het product van de OVSE assemblee waar het om draait. De Bucharest Declaration is de meest recente resolutie die de assemblee tijdens de jaarlijkse sessie in juli 2016 heeft aangenomen.

Doelstellingen OVSE

-

bevorderen van wapenbeheersing en conflictpreventie, democratische instituties, mediavrijheid en legitieme verkiezingsprocessen
-

stimuleren van economische welvaart en het herstel en bescherming van de ecologie
-

tegengaan van smokkel van mensen, wapens en drugs
-

bestrijden van discriminatie van vrouwen en etnische minderheden
-

herstel van de stabiliteit en de 'rule of law' in de post-conflictgebieden

Ontstaansgeschiedenis OVSE PA

De oorsprong van de OVSE ligt in de periode van ontspanning in de Koude Oorlog aan het begin van de jaren 70. De landen van Oost en West probeerden tot minder gespannen verhoudingen te komen. Tijdens een serie internationale overleggen in Helsinki en Genève werkten Oost en West toe naar de Conferentie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE).

Helsinki-akkoorden

De CVSE legde op 1 augustus 1975 een aantal doelstellingen vast in de Helsinki-akkoorden. De grote tegenstanders uit de Koude Oorlog, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en hun respectievelijke bondgenoten in West- en Oost-Europa, tekenden de akkoorden. Daarmee verplichtten zij zich om een aantal principes na te streven op drie gebieden ('dimensies'):

1)

politiek & militair,
2)

economie & milieu en
3)

mensenrechten.

In regelmatige topconferenties in de jaren ’70 en ’80 spraken de lidstaten over de naleving van deze principes (het ‘Helsinki-proces’).

Val Berlijnse muur

Na de val van de Berlijnse muur in 1989, het einde van de Koude Oorlog en de ontbinding van de Sovjet-Unie besloten de lidstaten de CVSE een permanente institutionele structuur te geven. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) was een feit. De OVSE, met het hoofdkantoor in Wenen, moest het hoofd bieden aan de nieuwe bedreigingen voor de internationale veiligheid die in de jaren ’90 ontstonden. Hierover maakten de verdragstaten in 1990 afspraken in het Handvest van Parijs voor een nieuw Europa.

Oprichting assemblee

Het Handvest was onder andere een oproep aan de parlementen van de lidstaten om een OVSE Parlementaire Assemblee in te stellen. Dit om het belang van de democratische waarden in het OVSE-verdragsgebied tot uitdrukking te brengen. De regeringen van de lidstaten nodigden de parlementen uit om nauwer betrokken te raken bij de vernieuwde dialoog over de Helsinki-akkoorden.

Madrid Verklaring

Op initiatief van het Spaanse parlement kwam de Madrid Verklaring (april 1991) tot stand die de organisatie van de Parlementaire Assemblee beschreef. Het internationaal secretariaat werd in Kopenhagen gevestigd. De eerste sessie van de Assemblee vond plaats in Boedapest in 1992.

Corfu-proces

In juni 2009 besloten de ministers van Buitenlandse Zaken van de OVSE op het Griekse eiland Corfu om een serie overleggen te beginnen over het functioneren van de organisatie en de naleving van de Helsinki-principes. Aanleiding hiervoor was het voorstel van de Russische president Medvedev om een nieuw verdrag over de veiligheid van Europa te maken. De Assemblee is betrokken bij dit 'Corfu-proces' door middel van een eigen vertegenwoordiger.

Organisatie OVSE PA

De nationale parlementen van de OVSE-landen wijzen de parlementariërs aan die enkele keren per jaar in de OVSE Parlementaire Assemblee vergaderen.

Commissies

De Assemblee heeft drie commissies, gebaseerd op de drie 'dimensies' van de OVSE:

1)

commissie voor politiek en veiligheid
2)

commissie voor economische zaken, wetenschap, technologie en milieu
3)

commissie voor democratie, mensenrechten en humanitaire kwesties

De nationale delegaties wijzen hun leden per commissie aan. Iedere commissie kiest haar eigen voorzitter, vice-voorzitter en een rapporteur voor de periode van een jaar. In de plenaire vergadering brengen de rapporteurs verslag uit van de discussie in hun respectievelijke commissies.

Daarnaast is er een ad hoc commissie over terrorismebestrijden en over migratie en een parlementair ondersteuningsteam voor Oekraïne.

Het Bureau

Het dagelijks bestuur van de Assemblee is ondergebracht in het Bureau, bestaande uit de president, de negen vice-presidenten, de penningmeester en de gekozen leiding van de verschillende commissies. In al deze functies wordt men door de Assemblee gekozen voor de periode van een jaar. De president emeritus (de onmiddellijke voorganger van de huidige president) is ook lid van het Bureau. Het Bureau voert de besluiten van het Standing Committee uit.

Standing Committee

In het Standing Committee zitten alle 56 nationale delegatieleiders en de leden van het Bureau. Dit orgaan keurt het budget van de Assemblee goed en zet de hoofdlijnen uit voor het werk van de Assemblee.

De president van de Assemblee kan een speciaal gezant ('Special Representative') aanwijzen voor thema’s die hij of zij onder de aandacht wil brengen. Zo zijn er bijvoorbeeld een speciaal gezant voor klimaatvergadering, een speciaal gezant voor Zuidoost-Europa en een speciaal gezant voor de strijd tegen georganiseerde misdaad. Sinds augustus 2023 is het delegatielid Farah Karimi (GroenLinks-PvdA) speciaal gezant voor Centraal-Azië.