Speur de oorzaken op van het niet betalen van de zorgpremie: welke zijn de wanbetalers en waarom betalen zij niet? Deze wens heeft de Eerste Kamer dinsdag 4 december 2007 met klem bij de regering op tafel gelegd. De senaat zal volgende week instemmen met maatregelen om te voorkomen dat wanbetalers van zorg worden uitgesloten. Op verzoek van PvdA-senator Putters wordt er gestemd over het voorstel. Overigens lieten alle woordvoerders, behalve Thissen (GroenLinks), blijken voor het wetsvoorstel te zullen stemmen.
Evenveel wanbetalers
CDA-minister Klink van Volksgezondheid, Welzijn en Sport deelde mee, dat er ongeveer 200.000 wanbetalers zijn, ongeveer even veel als voor de invoering op 1 januari 2006 van de nieuwe Zorgverzekeringswet (ZVW), waarbij het onderscheid tussen ziekenfonds en particuliere verzekering werd opgeheven. Volgens de minister is een verschil met vroeger dat nu ook daadwerkelijk de gevolgen van het niet betalen worden aangepakt. Vanaf invoering van de nieuwe wet geldt al een compensatieregeling voor zorgverzekeraars. Zij hebben ongeveer voor 200 miljoen aan inkomsten misgelopen (1.000 euro per wanbetaler). Dit bedrag is vervolgens weer opgebracht door degenen die hun premie wel betalen via een verhoging van de premie.
Vrijwillig protocol
De wettelijke regeling waarmee de Eerste Kamer dinsdag 11 december gaat instemmen voorziet in een verlenging tot 2009 van het vrijwillige protocol dat alle verzekeraars - op twee kleinere na - hebben gesloten. Het protocol voorziet enerzijds in compensatie voor gederfde inkomsten en anderzijds in de verplichting van verzekeraars om wanbetalers verzekerd te houden. De bedoeling is dat zij met een incassotraject hinderlijk worden gevolgd en dat verzekeraars voorkomen dat zij van de ene maatschappij naar de andere switchen.
Minister Klink wees er nog eens op dat het zorgstelsel in Nederland is gebaseerd op solidariteit. Tegenover de plicht van elke ingezetene om zich tegen ziektekosten te verzekeren, staat de plicht van verzekeraars om iedereen die zich meldt een basisverzekering te geven (acceptatieplicht). De minister zei dat het wetsvoorstel is bedoeld om royement wegens wanbetaling te voorkomen. Hij kondigde aan in de loop van 2008 met voorstellen te komen om de aanpak van wanbetalers structureel te regelen. De maatregelen zouden met ingang van 2009 moeten ingaan. Senator Putters (PvdA) loste alvast een schot voor de boeg: als de minister dit wil bereiken moet hij zorgen dat zijn structurele maatregelen tijdig bij de Eerste Kamer op de agenda kunnen worden gezet.
Stevige aanpak
In haar bijdrage aan het debat wees mevrouw Swenker (VVD) erop dat de meeste wanbetalers (115.000) niet in aanmerking komen voor een zorgtoeslag. Dit kan erop wijzen dat deze mensen de zorgpremie wel kunnen betalen, maar het niet willen. Zij vond dat deze mensen stevig aangepakt dienen te worden. Minister Klink zei hierop dat hij desnoods 'de knoet' zou hanteren. Mevrouw Swenker pleitte er verder voor om de zorgtoeslag rechtstreeks door de Toeslagendienst aan verzekeraars te laten overmaken. Ook PvdA-senator Putters leek dit een goed idee. Minister Klink beloofde dat hij de mogelijkheid zal laten onderzoeken. Overigens verwachtte mevrouw Swenker meer resultaat van het opschorten van zorg dan voor het opleggen van een bestuurlijke boete van 130% van de premie als er sprake is van wanbetaling.
Betere voorlichting
Senator Thissen wees er in het debat op dat de regering teveel uitgaat van de kwade trouw van wanbetalers. Het kan ook gaan om mensen die gewoon niet kunnen betalen. Hij hekelde het in te voeren verzwaarde incassoregiem en pleitte voor betere voorlichting. Volgens Thissen is lang niet iedereen zo zelfredzaam dat hij weet om te gaan met het nieuwe zorgstelsel.
Bronheffing
CDA-senator Klein Breteler had liever dat al meteen in 2008 was begonnen met een bronheffing bij wanbetalers. Hij noemde het teleurstellend dat dit wegens problemen bij de Belastingdienst niet is te realiseren. Het opleggen van een boete aan niet betalers leek hem niet zo doeltreffend. Net als andere senatoren drong Klein Breteler aan op nader onderzoek naar de samenstelling van de groep wanbetalers en naar de motieven om geen zorgpremie te betalen. Hij deed de suggestie om een aparte verzekeraar voor wanbetalers in het leven te roepen. Het gaat om niet meer dan 2% wanbetalers. Daar zouden de afzonderlijke verzekeraars zich niet zo druk om maken. Maar minister Klink zag weinig heil in deze suggestie.
Toezegging
De CDA-senator noemde de beste knoet tegen wanbetalers het dreigen met de schuldsanering. Klein Breteler vond het niet terecht dat buitenlanders die kort in Nederland verblijven, maar wel zorg nodig hebben geen eigen risico hoeven te dragen. Hij kreeg de toezegging van minister Klink dat de adviesraad CVZ bij adviezen over de samenstelling van zorgpakketten in het openbaar zal vergaderen. De minister zou nagaan of openbaarheid bij meer onderwerpen nuttig kan zijn.
Acute hulp
Net als mevrouw Slagter-Roukema maakte ook PvdA-senator Putters zich zorgen om de groep onverzekerden. Daar maak ik me zorgen om, zei mevrouw Slagter. Putters wilde weten of en hoe wanbetalers in de groep onverzekerden terechtkomen. Putters vroeg ook aan de behandeling van illegalen in ziekenhuizen. Er zijn verontrustende berichten dat zij door ziekenhuizen worden geweerd, zei Putters. De minister bezwoer dat dit niet het geval is als acute hulp geboden moet worden. Maar ook illegalen krijgen een rekening die zij in principe gewoon moeten betalen.
Beleidswijziging
Namens de fracties van SGP en ChristenUnie zei senator Van den Berg dat hij het wetsvoorstel zag als een beleidswijziging ten opzichte van de marktwerking die in de zorg is ingevoerd. Minister Klink ontkende dit met klem.
Hij zei dat hij waardering had voor zijn voorganger Hoogervorst en dat hij hooguit wat andere accenten aanbrengt in het zorgstelsel.
Luchtfietserij
Mevrouw Slagter-Roukema (SP), die ook sprak namens de Partij voor de Dieren, zei dat zij 'wat kriebelig' werd nu de minister veel zei over een wetsvoorstel dat nog moet komen en weinig over het wetsvoorstel dat op de agenda stond. Laten we ophouden met deze luchtfietserij, zei mevrouw Slagter. Zij wees erop dat in het verleden Hannie van Leeuwen (CDA) alle problemen die zich nu aandienen al heeft genoemd. Zij drong aan op een kwalitatief onderzoek naar de onverzekerden. Op een vraag van haar zei minister Klink dat tot heden tien personen als verzekerde zijn geroyeerd. Op een suggestie van haar om voor elke verzekeraar hetzelfde incassobureau te gebruiken ging de minister niet in. Senator Van den Berg stelde voor om alleen gecertificeerde bureaus in te schakelen. Die zijn wat socialer, aldus Van den Berg.
Deel dit item: