De Eerste Kamer stemt op 1 december zo goed als zeker in met het wetsvoorstel dat per 1 januari 2010 voorziet in een nieuw stelsel ter bevordering van de arbeidsparticipatie van jonge gehandicapten (31.780). Het betreft een toevoeging aan de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong). De steun van de Senaat tekende zich af tijdens een debat met minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
De Kamer stemt op 1 december ook over enkele moties die tijdens het debat over dit beleidsonderwerp werden ingediend. Een motie van GroenLinks-fractievoorzitter Thissen (EK 31.780, G) werd door de minister ontraden. Hierin vragen de fracties van SP en GroenLinks en de fractie-Yildirim van de regering om bij de rijksoverheid in 2010 als ambitie uit te gaan van de aanstelling van 1000 Wajongers en vanaf 2011 als ambitie 2% van het aantal fte’s bij de rijksoverheid te reserveren voor jonggehandicapten. De regering stelt nu voor om 1% van de beschikbare arbeidsplaatsen bij de rijksoverheid voor Wajongers reserveren. Daarnaast vraagt de motie-Thissen van de rijksoverheid als opdrachtgever in het kader van ‘social return on investment’ afspraken te maken met opdrachtnemers over werkgelegenheid voor mensen met een arbeidshandicap. Minister Donner verklaarde dat dit deel van de motie eerder in de Tweede Kamer is toegezegd en daarmee overbodig is.
Een motie van CDA-senator Goyert (EK 31.780, I), waarin staat dat de regering haar inspanningen ‘aanzienlijk dient te vergroten’ om jonggehandicapten bij de rijksoverheid aan de slag te helpen, kan rekenen op een Kamermeerderheid van CDA, PvdA, SP en ChristenUnie. Hierover zei minister Donner dat hij het oordeel overlaat aan de senaat. Hij wees erop dat minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de eerst aangewezene is om deze motie, indien aangenomen, uit te voeren.
Een derde motie, ingediend door PvdA-senator Westerveld (EK 31.780, H), constateert dat een Wajonger die voor de nieuwe werkregeling kiest niet meer kan terugkeren naar de oude regeling, ook als hij geen baan meer heeft. In de motie – die ook de steun heeft van CDA, GroenLinks, SP en ChristenUnie – wordt de regering verzocht om het UWV de bevoegdheid te geven om het ongedaan maken van de overstap van het oude naar het nieuwe regime toe te staan gedurende een zekere periode van bijvoorbeeld zes maanden. Minister Donner drong erop aan de motie-Westerveld aan te houden.
In de tweede termijn van het debat lieten de woordvoerders van de fracties van de VVD en de SP doorschemeren dat zij tegen het wetsvoorstel zouden stemmen. Minister Donner sprak aan het slot van het debat de hoop uit dat deze fracties na een week bedenktijd tot een andere slotsom zullen komen.
Senator Swenker verwoordde namens de VVD-fractie vooral bezwaar tegen het blijven bestaan van minstens drie regelingen voor mensen met een handicap. Zij mist bij de minister een visie op de totaliteit van het beleid en de regelingen. Ook vindt zij dat de regering ‘nogal laconiek reageert op de wassende instroom aan leerlingen bij het speciaal onderwijs, terwijl de ervaring leert dat de helft van deze leerlingen doorstroomt naar de Wajong’.
Senator Kuiper, die sprak namens de ChristenUnie en de SGP, kreeg de toezegging van minister Donner dat hij in een brief aan de Eerste Kamer de stand van zaken zal melden over de aanpassing van het speciaal onderwijs op de praktijk met inschakeling van werkgevers. Het verzoek van Kuiper om aandacht te besteden aan de oprichting van vakscholen waar ook Wajongers geschoold kunnen worden voor de praktijk beloofde de minister van SZW over te brengen aan de staatssecretaris van OCW.
Senator Thissen van GroenLinks is het eens met de minister dat Nederland werkende weg moet toegroeien naar een regeling voor mensen die moeilijk toegang krijgen tot de arbeidsmarkt. Thissen deed een klemmend beroep op werkgevers om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen op dit punt. Maar de woordvoerder van GroenLinks vindt ook dat de overheid als werkgever het goede voorbeeld moet geven en zijn ambities naar boven moet bijstellen. Ook stelt Thissen dat het nodig is dat het UWV ‘doorzettingsmacht’ krijgt om werkgevers eventueel te dwingen jonggehandicapten aan te nemen.
SP-senator Elzinga bepleit een quoteringsregeling in Nederland, zoals die Duitsland bestaat. Volgens hem leveren jonggehandicapten als gevolg van de nieuwe regeling bestaande rechten in en krijgen zij er plichten bij. Hij noemde dat ‘niet chic’. Ook dat Wajongers maximaal het minimumloon kunnen gaan verdienen vond de SP-senator laakbaar. Volgens hem zijn er de laatste dertig jaar steeds meer werkende armen in Nederland gekomen .
Senator Westerveld van de PvdA uitte tijdens het debat in de Kamer grote bezwaren tegen de overgangsregeling die erin voorziet dat jonggehandicapten als zij eenmaal voor de nieuwe regeling hebben gekozen ‘niet meer terug kunnen’. Dit noemt zij ‘onbehoorlijk’. Een pijnpunt voor haar fractie is ook de regeling die erin voorziet dat een Wajonger doorgaans pas vanaf het 27e levensjaar recht heeft op het minimumloon. Minister Donner antwoordde dat dit ook eerder kan als na vijf jaar vaststaat dat de verdiencapaciteit van een Wajonger stabiel is.
Senator Goyert van het CDA uitte bedenkingen over de bemiddeling van jonggehandicapten, die nu nog is ondergebracht bij re-integratiebureaus maar die onder de nieuwe regeling een taak wordt van het UWV. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hield woordvoerder Goyert voor dat de kansen op betaalde arbeid voor jongeren met een beperking juist wordt vergroot. Het nieuwe stelsel gaat uit van wat jongeren met een beperking nog wel kunnen. Werk komt voorop te staan, aldus Donner. Het UWV zorgt voor ondersteuning.
Senator Yildirim van de gelijknamige eenmansfractie vindt het onjuist dat Wajongers jarenlang niet het minimumloon verdienen terwijl zij werken, maar wel worden gestraft met derving van inkomen als zij geen baan meer hebben. Ook noemt Yildirim het onjuist dat Wajongers die studeren volgens de voorgestelde wettelijke regeling gekort worden op hun uitkering, indien zij ook studiefinanciering ontvangen.
Deel dit item: