Plenair Nagel bij voortzetting Algemene politieke beschouwingen



Verslag van de vergadering van 1 november 2016 (2016/2017 nr. 5)

Status: gecorrigeerd

Aanvang: 15.32 uur


Bekijk de video van deze spreekbeurt

De heer Nagel i (50PLUS):

Voorzitter. Laat ik beginnen met op te merken dat onze fractie het zeer betreurt dat, nu de discussie over het lijsttrekkerschap van de PvdA volop woedt, de heer Mark Rutte zich niet beschikbaar heeft gesteld voor het lijsttrekkerschap van de PvdA. Als er één is, die het door de PvdA gevoerde beleid volledig kan onderschrijven en met verve kan verdedigen, en veel geloofwaardiger, dan is hij het wel. Hij kan dat eigenlijk meer dan de prominente PvdA'ers die nu kandidaat zijn.

Op 15 maart volgend jaar zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Diverse gemeenten, onder andere Oud-Beijerland, Tiel, Schiermonnikoog en Zwolle, hebben laten weten de politieke partijen letterlijk geen ruimte te geven voor verkiezingsborden. Dat is niet helemaal nieuw, want in 2014 gaf de gemeente Tiel al het voorbeeld bij de Europese verkiezingen. Toen wees minister Plasterk erop dat in het algemene deel van het Gemeentefonds een voorziening is opgenomen voor de bekostiging van het organiseren van verkiezingen. De minister schreef dat het goed is dat de gemeenten door het plaatsen van verkiezingsborden, politieke partijen een mogelijkheid bieden om posters te plakken, zijnde een belangrijk middel om hun deelname onder de aandacht van de kiezers te brengen. Vervolgens stuurde de minister hierover een circulaire aan alle colleges van burgemeester en wethouders. Naar nu blijkt, gaan steeds meer gemeenten vanwege bezuinigingen over tot het niet-plaatsen van verkiezingsborden. Als dit zo doorgaat, neemt het hand over hand toe. Blijft het kabinet bij het in 2014 ingenomen standpunt? Wat gaat het kabinet hiertoe ondernemen?

Dan werd gisteren officieel bekendgemaakt dat de AOW-leeftijd in 2022 met drie maanden gaat stijgen en wel tot 67 jaar en drie maanden. Het dagblad Trouw kopt vandaag: Goed voor rijksportemonnee, mensen later met pensioen en ze betalen langer en dus meer premies. En niet te vergeten: de mensen die steeds sneller in een voor hen zeer gevoelig AOW-gat vallen en diep geraakt worden. De meerderheid van de Nederlandse bevolking wil dat de AOW-leeftijd weer teruggebracht wordt naar 65 jaar, maar het lijkt of politiek Den Haag hiervoor doof is en zich tegelijkertijd verbaast over de toenemende kloof met deze kiezers. Deze nieuwe verhoging is een extra stap te ver, vandaar de nadrukkelijke vraag van de 50PLUS-fractie of de regering bereid is deze nieuwe verhoging in heroverweging te nemen.

Mensen die het moeilijk hebben en een slechte gezondheid hebben zijn de laatste jaren getroffen door een steeds hogere bijdrage via het eigen risico. Dat is inmiddels opgelopen tot €385 per persoon. Alleen in het verkiezingsjaar 2017 heeft men het niet aangedurfd daar nog eens een schep bovenop te doen. Na jaren grote verhogingen voor haar rekening genomen te hebben komt de Partij van de Arbeid nu opeens met de eis het eigen risico terug te brengen tot liefst nul. Hiermee krijgt men niet de kiezers, maar wel de lachers op haar hand. Toch wil 50PLUS de PvdA serieus nemen en daarom vragen wij het kabinet nadrukkelijk wat zij van dit plan vindt en waarom het kabinet daar niet zelf mee is gekomen in de afgelopen vier jaar. Ik hoor gaarne een goede toelichting op dit punt.

De kloof tussen werkenden en niet-werkenden is door dit kabinet doelbewust ongelooflijk vergroot. Het kabinet schaamt zich daar niet voor. In de Miljoenennota wordt gerept over de pensioenafspraken die mogelijk gekort moeten worden, terwijl op pagina 18 staat dat vooral de werkenden erop vooruit gingen door stijgende lonen en lagere pensioenpremies. Waar het kabinet het te pas en te onpas heeft over een evenwichtig beleid, heeft het CBS berekend dat de koopkrachtstijging voor werkenden in 15 jaar 30% bedroeg en 30% hoger was dan die van de gepensioneerden. Met deze onomstotelijke cijfers vallen premier Rutte, vicepremier Asscher en het hele kabinet met een daverende klap van de lachwekkende evenwichtsbalk.

Het ECB-beleid heeft de afgelopen jaren grote schade aangericht in Nederland. Pensioenen worden al jaren niet meer geïndexeerd en de rente voor spaarders dreigt zelfs negatief te worden. Waarom doet de regering niet meer om het ECB-beleid om te buigen in plaats van als een kwispelstaartend schoothondje instemmend te keffen? Waarom doet de regering niets om de gepensioneerden te compenseren voor pensioenkortingen zoals ze dat wel deed met de compensatie voor de werkenden? Alle ouderenorganisaties hebben samen op 14 oktober een brief gestuurd aan de premier, waarin gevraagd wordt hun voorstellen om nieuwe kortingen, die zowel werkenden als gepensioneerden treffen, te voorkomen en dit in het kabinet te bespreken. Wij hebben de volgende vraag aan de minister-president. Ik zie dat hij al met de vicepremier overlegt.

De voorzitter:

Minister-president, door de akoestiek hier is uw overleg heel goed te volgen. U denkt misschien dat u zachtjes spreekt, maar dat valt tegen.

De heer Nagel (50PLUS):

Is dit gebeurd, is de brief besproken? Is er al een antwoord of een voorstel of kunnen we daar vandaag wat nader over vernemen?

Een ander punt is dat de pensioenen gekort gaan worden door een btw-heffing. Ongeveer 5 miljoen deelnemers zullen getroffen worden. Het effect kan in de loop van 30 jaar oplopen tot €150 pensioen per jaar. Dat is door de Haagse regeringsbril gezien misschien niet zo veel, maar voor mensen met een klein pensioen wel, zeker als het geplaatst wordt binnen al het verlies dat de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden. Er heeft jarenlang geen indexatie plaatsgevonden, maar er waren wel kortingen en voor gepensioneerden negatieve belastingmaatregelen. Daarbij komt dat op 31 december aanstaande de Nederlandsche Bank naar de dekkingsgraden van de pensioenfondsen gaat kijken. Er wordt niet gekeken naar hun geweldig toegenomen vermogen, niet naar hun daadwerkelijk rendement, maar naar een op een kunstmatig laag gehouden rentepercentage gebaseerde dekkingsgraad. Opnieuw laat dit kabinet zien hoeveel gevoel het heeft voor gepensioneerden die in nood verkeren. Zeer recent zei staatsecretaris Klijnsma dat als bepaalde fondsen zullen moeten korten, dat verspreid kan worden over een periode van tien jaar. Zij zei dat we het in dat geval hebben over enkele euro's per maand korting en niet over tientallen euro's. 50PLUS vindt dat een schandelijke redenering, want enkele euro's per maand zijn tientallen euro's per jaar en honderden euro's in tien jaar, naast de niet-indexering van de afgelopen jaren en de niet-indexering die nog minstens vijf jaar zal worden gecontinueerd. De mensen gaan dit dan toch echt voelen.

Hoe reëel het gevaar van nieuwe kortingen in 2017 is mag blijken uit de onlangs gepubliceerde kwartaalcijfers van de vijf grootste pensioenfondsen. Ze boekten een uitstekend rendement, het ABP bijvoorbeeld 9,8 miljard. Toch wordt de dekkingsgraad niet beter door, wat de Volkskrant noemt, de omstreden goedkoop-politiek van de ECB. Door deze zowel onrechtvaardige als belachelijke rekenmethode groeien de papieren verplichtingen nog harder dan de gigantische rendementen. De huidige generatie gepensioneerden, die voor haar dood niet meer zal meemaken dat er nog een reparatie komt, wordt door dit kabinet met een afgestelde mitrailleur getroffen. De voorzitter van Metaal en Techniek, Jan Berghuis, verwoordt het als volgt. Nederland heeft de grootste spaarpot, maar door de regels kunnen we er niet mee uit de voeten.

De afgelopen jaren hebben er geen indexeringen plaatsgevonden, maar wel kortingen. De komend jaren zullen er opnieuw geen indexeringen zijn en dreigen er opnieuw kortingen. Er is een btw-maatregel die de koopkracht nog eens verder schaadt. De enkele euro's, de tientallen euro's, de honderden euro's, ja, zelfs de duizenden euro's, stapelen zich op. 50PLUS zou het onjuist en onterecht vinden als de pensioenen in 2017 vanwege de nu gehanteerde normen gekort worden. Daarom heb ik met klem de volgende vraag. Wil het kabinet er alles aan doen om te voorkomen dat de pensioenen in 2017 gekort worden? Samen met enkele andere partijen hebben we een motie achter de hand om een aarzelende regering een vriendelijk steuntje in de rug te geven. We wachten het antwoord van de regering met spanning af.