De Eerste Kamer debatteerde dinsdag 10 november met minister Koolmees en staatssecretaris Van 't Wout van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) over de vierde suppletoire (aanvullende) begroting van SZW inzake het steun- en herstelpakket in verband met de coronacrisis. Het wetsvoorstel is zonder stemming aanvaard. Dinsdag 17 november wordt wel gestemd over twee moties die zijn ingediend.
De meeste van de zes woordvoerders die deelnamen aan het plenaire debat spraken hun waardering uit voor het steunpakket dat het kabinet in maart na het uitbreken van de coronacrisis zo snel tot stand is gebracht. Veel van de vragen die zij stelden hadden betrekking op de uitvoering van het steun- en herstelpakket. Andere vragen betroffen eisen die aanvullend gaan gelden om aanspraak te kunnen maken op steunmaatregelen.
Moties
De eerste ingediende motie is van senator Kox (SP) en verzoekt de regering de Tozo-partnertoets tot 1 juli 2021 buiten werking te stellen, tenminste tot een inkomen van anderhalf maal modaal, teneinde deze zzp'ers wat meer financiële lucht in tijden van corona te geven, en daarmee de kans te vergroten dat hun economische bedrijvigheid zich in de toekomst kan herstellen.
De tweede ingediende motie is van senator De Vries (Fractie-Otten) en verzoekt de regering om op korte termijn een - al dan niet tijdelijke - oplossing voor dit probleem te vinden, waarbij te denken valt aan het koppelen van de te totaal te betalen transitievergoedingen aan de omzet van de onderneming en/of aan het eigen vermogen van de onderneming en/of aan de totale loonsom van de onderneming en/of betalingsregelingen, opdat er geen onnodige faillissementen van op zichzelf levensvatbare bedrijven plaatsvinden.
De minister en de staatssecretaris ontraadden beide moties.
Impressie van het debat
SP-senator Kox wees in dat verband op de partnertoets die is toegevoegd aan de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), die zelfstandigen zonder personeel (zzp) kunnen aanvragen. Met de partnertoets, waarbij eerst naar het inkomen van de partner wordt gekeken voor de regeling wordt toegekend, maakt de zzp'er geen kans, aldus Kox. Als de partnertoets alsnog wordt geschrapt, is dat een investering voor zzp'ers in de tijd na corona, volgens de SP-senator.
GroenLinks-senator Van Gurp sloot zich aan bij de zorgen van Kox. Van Gurp hield verder een pleidooi voor een offensiever beleid voor bestaanszekerheid. Hij keek ook naar de periode na corona. Volgens Van Gurp zijn de oude systemen gebaseerd op roofbouw, zowel sociaal als ecologisch. Van Gurp zei dat deze periode ook gebruik kan worden om ondernemers op een andere manier te steunen, met een duurzamer oogmerk.
Ook D66-senator Moonen vroeg of de pandemie aanzet tot transformatie van bedrijven, van sectoren. Welke incentives van de overheid hebben wel en welke hebben niet gewerkt? Moonen was positief over de aandacht voor bij- en omscholing. Wel zag zij dat vooral jongeren in het MBO en HBO moeite hebben om werkstages te vinden. Moonen vroeg of de minister kon toezeggen dat er een actieplan zou komen om ervoor te zorgen dat zij snel een stage kunnen vinden.
CDA-senator Essers had vragen over de zogenoemde tegemoetkoming vaste lasten (TVL), waarbij de hoogte van de subsidie samenhangt met de hoogte van het verlies. De CDA-senator wees er op dat veel sectoren nu in een laagseizoen zitten, maar wel hoge lasten hebben. Volgens Essers is tegemoetkoming vanuit de TVL daarom onvoldoende. Tot slot, vroeg hij aandacht voor de houding van Nederland ten opzichte van het toekennen van de Tozo aan in België en Duitsland wonende en werkende Nederlanders. Volgens Essers worden zij de dupe van procedures binnen n de Kamer.
PvdA-senator Sent wees er op dat te veel Nederlanders onzeker zijn door de crisis. Ze begrijpt dat de regering verstandig met gemeenschapsgeld om wil gaan, maar volgens haar is het nu te vroeg om al af te bouwen. Ook de komende maanden moeten mensen verzekerd zijn. Sent vroeg de minister daarom de snelheid waarmee de steunmaatregelen afgebouwd worden, te heroverwegen. Ook zij sloot zich aan bij de zorgen over de partnertoets. Tot slot wilde Sent weten hoe de minister voorkomt dat mensen van een vraag afzien omdat zij de risico's niet meer overzien en bang zijn dat zij later geld moeten terugbetalen.
Senator De Vries (Fractie-Otten) zei dat de steunmaatregelen zeker hebben geholpen om negatieve gevolgen van de coronacrisis op korte termijn te beperken. Wat hem zorgen baart, is dat de economische gevolgen van de coronacrisis ongelijk terechtkomen en de maatregelen die het kabinet heeft genomen ook. Ondernemers moeten noodgedwongen reorganiseren en hebben zeker in bepaalde sectoren niet genoeg werk meer voor hun medewerkers. Tegelijkertijd kunnen ze niet reorganiseren, omdat de wettelijke transitievergoedingen niet kunnen worden betaald. De Vries drong aan op verandering van de regels voor transitievergoedingen.
Minister Koolmees zei dat het pakket dat op 1 oktober is ingegaan tot de zomer van 2021 loopt. Het kabinet had liever gezien dat het niet nodig was geweest. Koolmees benadrukte dat de maatregelen meebewegen met de omstandigheden. Naarmate het omzetverlies groter is, wordt ook de steun groter. Volgens de minister is er in dit pakket tot 1 januari a.s. geen sprake van versobering. Aan het eind van deze maand, begin december is er een nieuw weegmoment om te kijken of er echt versoberd wordt per 1 januari 2021.
Met betrekking tot stages probeert het kabinet de studenten op verschillende manieren te ondersteunen. Bijvoorbeeld door intensief samen te werken met scholen en werkgevers. Ook zijn er mogelijkheden via de steunmaatregelen. Koolmees zegde toe dat de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een brief over dit onderwerp voor de Tweede Kamer ook naar de Eerste Kamer zal sturen.
Staatssecretaris Van 't Wout lichtte toe dat er veel op het bord van de gemeenten ligt. Om die reden was er eerst geen partnertoets bij de Tozo-regeling. Volgens de staatssecretaris worden gemeenten horendol als je de partnertoets nu weer zou schrappen en is het een ongericht middel. Hij zegde toe de Kamer een brief te sturen met meer uitleg over de uitvoeringsproblematiek van gemeenten. Ten aanzien van de grensondernemers en de Tozo-regeling antwoordde Van 't Wout dat het uitgangspunt van het kabinet is dat de regels van het land waar je woont gelden.
Deel dit item: