T03449

Toezegging Zekerheid energielevering in winter 2022/23 (35.216)

De Minister voor Klimaat en Energie zegt de Kamer, naar aanleiding van vragen en opmerkingen van de leden Van Ballekom (VVD), Vendrik (GroenLinks), Berkhout (Fractie-Nanninga) Otten (fractie-Otten) toe om een brief te sturen waarin, naar aanleiding van de huidige situatie in Oekraïne en Rusland, uitgebreid wordt ingegaan op de energie- en in het bijzonder de gasleveringszekerheid in de komende winter. In deze brief zal eveneens worden ingegaan op de manier waarop bedrijven, die niet onder de energiebesparingsplicht vallen, toch bewogen kunnen worden om versneld te verduurzamen en ook op een eventueel maximumprijs van gas.

Kerngegevens

Nummer T03449
Status voldaan
Datum toezegging 8 maart 2022
Deadline 1 januari 2023
Verantwoordelijke(n) Minister voor Klimaat en Energie
Kamerleden W.T. van Ballekom (VVD)
H.A. Berkhout (Fractie-Nanninga)
Mr.drs. H. Otten (Fractie-Otten)
C.C.M. Vendrik (GroenLinks)
Commissie commissie voor Financiën (FIN)
Soort activiteit Plenaire vergadering
Categorie brief/nota
Onderwerpen CO2
CO2-emissie
klimaat
Kamerstukken Wet minimum CO2-prijs elektriciteitsopwekking (35.216)

Uit de stukken

Handelingen I 2021-2022, nr. 20, item 3, blz. 2.

De heer Vendrik (GroenLinks):

[…] We spreken hier vandaag over minimumprijzen. Wordt het niet ook tijd om een initiatief te nemen, vraag ik de minister voor Klimaat en Energie, voor een maximumprijs van gas. De Gasrichtlijn biedt daarvoor in uitzonderlijke omstandigheden de ruimte. Daar lijkt vandaag de dag sprake van te zijn. Wat is de stand van zaken van denken in het kabinet op dit punt? Het is voor de fractie van GroenLinks van evident belang dat het kabinet een uiterste inspanning moet leveren om met name de gezinnen met energiearmoede te ontzien. Dat debat hebben we afgelopen jaar al gehad naar aanleiding van de stijgende energieprijzen. Dat is nu belangrijker dan ooit. Hierop moet het kabinet actie ondernemen: duurzame transitie, energiebesparing en het helpen van mensen die dat vandaag nog niet in de portemonnee merken, de gezinnen met energiearmoede. Ik hoor graag het kabinet een reactie geven.

Handelingen I 2021-2022, nr. 20, item 3, blz. 9.

De heer Berkhout (Fractie-Nanninga):

Voorts is het voor mijn fractie van het grootste belang om de energiezekerheid van Nederland te vergroten. In verband met dit wetsvoorstel, waarbij de leveringszekerheid in het geding is, overwegen wij dan ook een motie met als doel de energiezekerheid te vergroten, mede in het licht van de huidige situatie in Oost-Europa. Eerst willen wij de minister echter de kans bieden onze zorgen weg te nemen. Is de minister bereid Nederlandse kolencentrales weer voor de volle 100% van de capaciteit te laten produceren door middel van steenkool om onze energiezekerheid te garanderen?

Handelingen I 2021-2022, nr. 20, item 6, blz. 5.

De heer Van Ballekom (VVD):

Bij de huidige, tot voor kort onvoorstelbare gebeurtenissen in Oekraïne komt dit natuurlijk in een geheel ander daglicht te staan. De Commissie, bij monde van de heer Timmermans — daar hebt u hem, meneer Otten — heeft aangegeven dat nood wet breekt en dat er wellicht langer sprake is van afhankelijkheid van fossiele energievoorziening.

Nu komen de vragen aan de minister. Is de minister het met de Nederlandse commissaris eens? Denkt de minister dat Carbon Capture and Storage, of Carbon Capture and Utilisation, bij de huidige marktprijzen een oplossing is om langer gebruik te kunnen maken van de fossiele energieopwekking zonder dat dit de CO2-uitstoot verhoogt? Onderschrijft de minister dat zijn ambtsvoorganger, de heer Brinkhorst, uiteindelijk tóch gelijk heeft dat het verstandig is zeer efficiënte kolencentrales te bouwen op de Maasvlakte en in de Eemshaven om de energiebasis van Nederland te verbreden? Is de minister voornemens de fossiele energieproductie te koppelen aan CCS, zoals oorspronkelijk de bedoeling was? Is de minister het er uiteindelijk mee eens dat het er niet om gaat hoe de energie wordt geproduceerd maar dat het in het kader van de klimaatakkoorden gaat om het neutraliseren van de CO2-uitstoot? En heeft de minister nog een breder palet aan mogelijkheden, anders dan het versnellen van de energieproductie via wind en zon? Dat laatste is natuurlijk van belang, maar er moet ook een goede balans zijn, zoals regelmatig door mijn fractie in dit huis bepleit, tussen reguleerbare en niet reguleerbare energie.

Voorzitter, de VVD ziet met belangstelling uit naar de beantwoording van de vragen.

Handelingen I 2021-2022, nr. 20, item 6, blz. 6.

De heer Otten (Fractie-Otten):

[…] De Russische inval komt op een zeer cruciaal moment in onze energietransitie, juist nu Nederland midden in de transitiefase zit en we onze oude schoenen al weggegooid hebben voordat onze nieuwe schoenen klaar zijn. Ik heb nog steeds het beeld op mijn netvlies van een juichende minister Jetten voor de Hemwegkolencentrale in Amsterdam, die in 2019 vervroegd gesloten werd. "Wij halen hem weg!" juichte minister Jetten, toen nog fractievoorzitter van D66.

In 2019 steunde de meerderheid van deze Eerste Kamer, ook VVD en CDA, de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie. Hierdoor moeten een aantal hypermoderne, zeer hoogrenderende en zeer schone kolencentrales vervroegd gesloten worden en tot die tijd overstappen op bomenstook, met als eufemisme "biomassa": kapitaalvernietiging en bomenvernietiging op industriële schaal. Nederland sluit de meest moderne en schoonste kolencentrales ter wereld, terwijl China er meer dan 500 bijbouwt en terwijl veel minder schone kolencentrales in andere delen van de wereld gewoon in bedrijf blijven. Nederland gooit ook even een ijsklontje in de Atlantische Oceaan tegen de global warming, bizarre symboolpolitiek op kosten van de Nederlandse belasting- en energiebetaler. Wij roepen de minister voor Klimaat dan ook op om snel te ontwaken uit zijn groene dromen en de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie in te trekken of in ieder geval op te schorten. Wij overwegen een motie op dit punt in tweede termijn. Zelfs Eurocommissaris Timmermans, een soort minister voor Klimaat in het kwadraat als het gaat om ambitieuze klimaatplannen, suggereerde dit weekend dat we nu nog niet zonder kolencentrales kunnen in de huidige nieuwe realiteit. Hoe ziet minister Jetten dit? Dat is onze vraag. Uiteraard zetten wij in op kernenergie, maar door het gedrein van de kabinetten-Rutte komt dit maar niet op gang. Daar kunnen we nu niet meer op wachten. Het duurt te lang, dus we zullen voorlopig toch door moeten gaan met kolen en gas.

Handelingen I 2021-2022, nr. 20, item 6, blz. 14 - 16.

Minister Jetten:

[…] TenneT heft in opdracht van het vorige kabinet een uitgebreide analyse gemaakt van de leveringszekerheid en heeft geconstateerd dat die leveringszekerheid op de korte termijn en de middellange termijn niet in gevaar is, maar ik begrijp wel de vraag van een aantal leden van dit huis of de huidige situatie in Oekraïne en Rusland en de ontwikkelingen op de energiemarkt nog tot nadere afwegingen leiden. Ik zal volgende week een uitgebreide brief naar de Tweede Kamer sturen, maar ik zal ervoor zorgen dat die ook naar deze Kamer wordt gestuurd. Daarin zal ik uitgebreid ingaan op onze voorbereidingen op aankomende winter. Hoe zorgen we ervoor dat de leveringszekerheid ook in de aankomende winter is gegarandeerd? Vanmiddag — ik denk ongeveer nu — presenteert de Europese Commissie een pakket aan maatregelen om in de komende jaren versneld af te bouwen van de Russische afhankelijkheid. De heer Timmermans heeft daar al het een en ander over gezegd. Ik zal dus binnen een week met een analyse komen over hoe dat Europese pakket zich kan doorvertalen naar de Nederlandse situatie. Wat mij betreft zijn daarbij geen taboes, maar ik heb al wel vaker duidelijk gemaakt dat bijvoorbeeld de inzet van Groningenproductie echt het aller-, aller-, aller-, allerlaatste middel is dat we als kabinet willen overwegen, en zeker niet om de prijs te drukken. Het kan dus alleen maar in een situatie van een extreme langdurige crisis waarin de leveringszekerheid in gevaar is. De vraag of de productiebeperking tot 35% in de kolencentrales verstandig is in het licht van deze leveringszekerheidsvraag neem ik gewoon mee in de afwegingen die we de komende weken moeten maken voor aankomende winter en de jaren erna, waarin we dus die afhankelijkheid van Rusland versneld willen afbouwen. Het is een beetje een lang antwoord, voorzitter. Excuses, maar daarmee heb ik hopelijk de vragen van de fractie-Nanninga, de fractie van de VVD en de fractie-Otten ook beantwoord.

[…]

Die gasmarkt en die elektriciteitsmarkt gaan zich de komende weken en maanden niet herstellen. Die prijs blijft langdurig hoog. Dat betekent dat we op de middellange termijn, richting aankomende winter, een zeer grote opdracht hebben als Nederlands kabinet, maar ook samen met de Europese Unie, om ons voor te bereiden op aankomende winter, waarbij we voldoende in voorraad moeten hebben om die winter door te komen en daar de gasleveringszekerheid voor in ieder geval de beschermde gebruikers — huishoudens, ziekenhuizen — voor elkaar te boksen. Dat is geen gemakkelijke klus. Daar trekken we echt alles voor uit de kast om het goed te doen. Volgende week kan ik u dus uitgebreider informeren over wat we daar allemaal in gang gaan zetten. […]

De heer Vendrik (GroenLinks):

Mag ik er dan ook van uitgaan dat de minister van Economische Zaken op campagne gaat naar de Nederlandse industrie? Want een van de wonderlijke gegevens is dat er zelfs bij grootverbruikers nog ongelofelijk veel te besparen valt, nog veel meer zelfs dan bij de huishoudens. Daar moet het ook gebeuren, om de portemonnee te beschermen. Ik hoor het de minister nog niet zeggen, maar ik ga ervan uit dat die campagne erbij hoort.

Minister Jetten:

Ja, zeker. Onder andere de heer Crone had mij daarnaar gevraagd. In het coalitieakkoord waarmee wij aan de slag mogen is afgesproken — eigenlijk heeft het vorige kabinet dat ook al gedaan in de Miljoenennota — om de energiebesparingsplicht voor het bedrijfsleven te verscherpen en aan te scherpen, maar ook om extra geld vrij te maken voor de uitvoering en de naleving daarvan, zodat bedrijven daadwerkelijk een bezoek krijgen. Mijn ervaring bij gesprekken die ik hierover met bedrijven heb gevoerd, is dat zij dat eigenlijk heel graag willen en het dus fijn vinden als er iemand langskomt om hen te adviseren over hoe zij aan die energiebesparingsplicht kunnen voldoen.

In het licht van het afbouwen van de afhankelijkheid van Rusland zal ik met de minister van Economische Zaken ook kijken hoe we dat voor de bedrijven kunnen doen die nu nog niet onder de energiebesparingsplicht vallen. Hoe kunnen we met die bedrijven in gesprek gaan? Hoe kunnen zij versneld verduurzamen en isoleren? Onder andere in de plannen van de NVDE, de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie, is denk ik heel goed in kaart gebracht dat de energie-intensieve bedrijven de potentie hebben om een ontzettende gasreductie en ook een extra CO2-besparing voor elkaar te krijgen als we de industriële installaties beter isoleren. Dat is relatief laaghangend fruit. Ik wil bekijken hoe wij vanuit het kabinet die bedrijven kunnen helpen om die energiebesparende maatregelen de komende tijd te treffen.

De heer Vendrik (GroenLinks):

Dat staat dan allemaal volgende week in de brief van de minister, en die wordt ook naar ons gestuurd. Dat is allemaal fijn.

Handelingen I 2021-2022, nr. 20, item 6, blz. 18.

Minister Jetten:

Ik ben bijna klaar. De heer Vendrik vroeg mij nog naar een maximumprijs voor gas. Terwijl ik hier sta, presenteert de Europese Commissie een pakket aan voorstellen. Ik heb signalen gehoord dat daar ook prijsmaximalisatie inzit. Ik ga het de komende dagen rustig beoordelen, maar mijn tegenvraag zou wel zijn: uiteindelijk zal het ergens door iemand betaald moeten worden. Ik ben heel erg benieuwd hoe de Commissie dat meeneemt in hun voorstellen. In de brief van volgende week zal ik daarop reageren. Zoals ik net al aangaf, is het op dit moment niet nodig om een acute gascrisis uit te roepen, maar we zijn wel helemaal voorbereid voor het moment dat dat wel het geval is. Met het Bescherm- en Herstelplan Gas kunnen we indien nodig niet beschermde gebruikers tijdelijk afschakelen om beschermde gebruikers altijd van gas te voorzien.


Brondocumenten

Historie