Introductie dubbele achternaam: debat samengevat

Tijdens het debat bleek dat nog niet alle fracties overtuigd zijn van de noodzaak en uitvoerbaarheid van dit wetsvoorstel. Zo vroeg senator Van Dijk (SGP) welk maatschappelijk probleem met dit wetsvoorstel wordt aangepakt. De noodzaak van de wetswijziging is niet helemaal duidelijk, terwijl de kosten voor de wijzigingen die dit met zich meebrengt aanzienlijk zijn, aldus Van Dijk. Senator Raven (OSF) vroeg de minister nog eens uit te leggen of de wet wel uitvoerbaar is, als er in de loop der tijd meerdere dubbele achternamen weer gecombineerd worden. Is de behoefte aan de dubbele achternaam niet wat klein om deze wijziging te rechtvaardigen, vroeg senator Doornhof (CDA).

Senator Backer (D66) zei dat het wetsvoorstel een keuzemogelijkheid toevoegt. Daarom komt er volgens hem meer evenwicht en wint de vrouw terrein. Ook senator Van den Berg (VVD) vindt het een goede zaak dat de keuzevrijheid van de ouders vergroot wordt. Hij voegde eraan toe dat dit wetsvoorstel hiermee een drempel wegneemt en gelijkwaardigheid tussen beide ouders ontstaat. Bij senator Janssen (SP) drong zich de vraag op wat kinderen er zelf eigenlijk van vinden. Nu kunnen de namen van kinderen tot 8 jaar met terugwerkende kracht worden aangepast. Janssen pleitte ervoor om dat mogelijk te maken voor alle kinderen tot 18 jaar.

De rechtmatigheid van het wetsvoorstel werd in twijfel getrokken door senator De Boer (GroenLinks) die mede namens de PvdA sprak. Door het handhaven van de zogeheten vangnetnorm wordt de gelijkheid tussen man en vrouw niet geborgd. De vangnetnorm betekent dat er een standaard is waarvan kan worden afgeweken als je daarvoor moeite doet. In het geval van deze wet blijft de standaard dat een kind de naam van de vader krijgt, tenzij de ouders anders kiezen. GroenLinks en PvdA zijn niet overtuigd dat dit niet in strijd is met het non-discriminatiebeginsel.

Minister Weerwind lichtte in zijn antwoord op de vragen van de Kamer toe dat de achternaam onderdeel is van iemands identiteit. Je naam zegt wie je bent, zegt iets over je geschiedenis, en zegt ook iets over de band met je ouders, aldus Weerwind. Hij heeft zeshonderd brieven ontvangen over dit wetsvoorstel, die overwegend positief waren. Er is volgens hem een duidelijk gevoelde behoefte en daarom voldoende grond om tot deze wetswijziging te komen. Jongeren tussen de 18 en 21 krijgen de mogelijkheid hun naam te wijzigen. Weerwind ziet geen noodzaak om op het punt van de vangnetnorm de wet op dit moment aan te passen. Wel zegde hij toe dat als de evaluatie van de wet iets anders uitwijst, hij hier nogmaals naar zal kijken.

Met dit wetsvoorstel wordt het mogelijk dat kinderen de achternamen van beide ouders dragen. Hiermee wordt volgens de regering tegemoetgekomen aan de toenemende vraag vanuit de samenleving naar meer keuzevrijheid in het naamrecht. Het wordt niet verplicht een dubbele achternaam te kiezen. Als ouders geen keuze maken, krijgt een kind de achternaam van de vader of duomoeder in het geval van een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Bij ongehuwde of niet geregistreerde partners krijgt het kind automatisch de achternaam van de geboortemoeder.

Met dit voorstel kan een dubbele achternaam uit maximaal twee namen bestaan en wordt zonder koppelteken geschreven, dus bijvoorbeeld Willems De Vries. Zo krijgen ouders de keuze voor bijvoorbeeld: Willems, De Vries, Willems De Vries en De Vries Willems. Ouders kunnen een dubbele geslachtsnaam geven aan het eerste kind in een gezin. Die keuze geldt dan ook automatisch voor eventuele volgende kinderen in het gezin. Voor de groep mensen die al een dubbele of meervoudige achternaam hebben, bijvoorbeeld Korthals Altes, wordt deze naam als een één achternaam gezien. Voor geadopteerde kinderen wordt het mogelijk om een combinatie te kiezen van hun achternaam bij geboorte en de namen van hun adoptieouders.

Tot en met een jaar na de datum van inwerkingtreding van dit wetsvoorstel kunnen kinderen van dezelfde ouders, geboren op of na 1 januari 2016, de geslachtsnaam van beide ouders in een door hen te bepalen volgorde verkrijgen.