De Eerste Kamer stemde dinsdag 28 maart over vijf moties die zijn ingediend tijdens het debat over algoritmische besluitvorming bij de overheid en de manier waarop het parlement hier grip op kan krijgen. Alle moties zijn aangenomen, waaronder een motie voor meer expertise op het gebied van Artificiële Intelligentie (AI) bij de ondersteuning van de Eerste Kamer en een motie die de regering vraagt om een nieuwe werkwijze van het wetgevingsproces te onderzoeken waarbij in geval van wetgeving die door of met behulp van algoritmen wordt uitgevoerd, de kaders voor de daaraan ten grondslag liggende codes door de wetgever zelf worden uitgeschreven en zo onderdeel zijn van de parlementaire behandeling. In totaal waren acht moties ingediend, waarvan 3 moties zijn aangehouden
De motie-De Blécourt c.s. verzoekt de Voorzitter van de Eerste Kamer om te bewerkstelligen dat er op het terrein van digitalisering in het algemeen en kunstmatige intelligentie in het bijzonder ondersteuning en expertise binnen de griffie is (conform de juridische ondersteuning) ten behoeve van alle commissies van de Eerste Kamer.
De motie-Recourt c.s. vraagt de regering om helder te formuleren welke waarden en gedragingen voor het goed laten functioneren van de democratische rechtsstaat altijd door menselijk handelen en menselijke interactie moeten worden vormgegeven en op basis daarvan beleid en wetgeving te toetsen en te formuleren en vraagt de regering verder de uitkomst breed bekend te maken en het maatschappelijk debat hierover te stimuleren. De staatssecretaris gaf deze motie het advies
'Oordeel Kamer' mee.
De motie-Veldhoen c.s. verzoekt de regering een nieuwe werkwijze van het wetgevingsproces te onderzoeken waarbij in geval van wetgeving die door of met behulp van algoritmen wordt uitgevoerd, de kaders voor de daaraan ten grondslag liggende codes door de wetgever zelf worden uitgeschreven en zo onderdeel zijn van de parlementaire behandeling. De staatssecretaris gaf deze motie het advies 'Oordeel Kamer' mee.
De motie-Verkerk c.s. verzoekt de regering te onderzoeken wat voor soort wetgeving nodig is en de Kamer te informeren op welke wijze en wanneer de regering deze wetgeving wil realiseren, overwegende dat algoritmische besluitvorming kan leiden tot de aantasting van de grondrechten van burgers en dat algoritmische besluitvorming zo complex kan zijn dat democratische controle en rechtsspraak bemoeilijkt worden. De staatssecretaris gaf deze motie het advies 'Oordeel Kamer' mee.
De motie-Gerkens c.s. verzoekt de staatssecretaris met haar collega van OCW in overleg te gaan om de besturen van de lerarenopleidingen te bewegen tot het formuleren van een ambitie voor digitale geletterdheid op lerarenopleiding op landelijk niveau en hierover aan de Kamer te rapporteren, Ook deze motie kreeg het advies 'Oordeel Kamer'.
De motie-Veldhoen c.s. constateert dat er momenteel geen specifieke commissie binnen de Eerste Kamer is belast met de behandeling van digitale zaken terwijl dit in de Tweede Kamer wel het geval is met de vaste commissie voor Digitale Zaken en spreekt daarom uit dat het wenselijk is in de volgende Kamerperiode een vaste Kamercommissie Digitale Zaken in te stellen. Ook deze motie kreeg het advies 'Oordeel Kamer'.
De motie-Prins c.s. verzoekt de regering om ervoor te zorgen dat ook de inzet van geautomatiseerde besluitvorming met een hoog impact op de mensenrechten voortaan vooraf wordt voorgelegd aan de Tweede en Eerste Kamer. Deze motie is door de staatssecretaris ontraden. Wel stuurt zij op verzoek van de Kamer - voorafgaand aan de stemming - een brief waarin zij een alternatief biedt.
De motie-Verkerk c.s. verzoekt de regering te onderzoeken of een verbod op het gebruik van en /of de toegang tot deepfake-technologie voor burgers rechtstatelijk haalbaar, invoerbaar en handhaafbaar is, De staatssecretaris vroeg in het debat op 21 maart aan senator Verkerk of hij de motie wil aanhouden omdat er over dit onderwerp op zeer korte termijn al een kabinetsreactie komt. Senator Verkerk besloot daarop de motie aan te houden.
Het debat een week eerder, op 21 maart, met staatssecretaris Van Huffelen van Koninkrijksrelaties en Digitalisering is het voorlopige slotstuk van de werkgroep artificiële, of kunstmatige, intelligentie (AI) die op 8 september 2020 door de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid (J&V) is ingesteld. De werkgroep wilde verkennen hoe de kennis van de leden van de Eerste Kamer over artificiële intelligentie vergroot kan worden. Tijdens het debat zijn verschillende voorstellen gedaan, zoals een vaste Kamercommissie voor digitale zaken en versterking van de ambtelijke ondersteuning. De voorstellen zijn vervat in moties waarover volgende week, op 28 maart, wordt gestemd.
Op verzoek en met inbreng van de Eerste Kamer heeft het Rathenau Instituut een notitie gemaakt, bedoeld om de verkenning van de werkgroep te ondersteunen. De werkgroep heeft vervolgens drie deskundigenbijeenkomsten georganiseerd. De eerste deskundigenbijeenkomst over de technische ontwikkelingen vond plaats op 5 oktober 2021. De tweede deskundigenbijeenkomst over de proportionaliteitstoetsing en over hoe die systemen beter wettelijk verankerd kunnen worden vond plaats op 12 oktober 2021. De derde deskundigenbijeenkomst over de uitvoerbaarheid en toezicht op AI systemen vond plaats op 26 oktober 2021.
Deel dit item: