Verslag van de vergadering van 6 februari 2024 (2023/2024 nr. 19)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 20.20 uur
De heer Holterhues i (ChristenUnie):
Voorzitter. De fractie van de ChristenUnie dankt de minister voor de beantwoording van de vragen. Het inbouwen van evaluatiemomenten geeft onze fractie de garantie dat de uitvoering van de afbouw goed wordt gemonitord.
We zijn tevens tevreden over de toezegging van de minister over het leggen van zonnepanelen op huurwoningen.
Naar aanleiding van de discussie in de eerste termijn hebben wij nog een aantal vragen die gaan over het scenario dat de wet niet wordt aangenomen, met name voor de fracties die overwegen om tegen te stemmen. Wat is het effect, zo is onze vraag aan de minister, van het bij behoud van de maatregel salderen op netcongestie, met name op het lagere netvlak? Wat is het risico, indien het wetsvoorstel niet wordt aanvaard, dat leveranciers nog meer maatregelen gaan nemen, zoals het verhogen van het vastrecht voor eigenaren van panelen en huishoudens met weinig netto eigen gebruik, het sturen op variabele contracten, het weren van nieuwe klanten met panelen, en het verlaten van de markt voor elektriciteit?
En verder: wat is de mogelijkheid voor huishoudens om zonder veel moeite het eigen gebruik van zonnestroom te verhogen en zo netcongestie te beperken? Wat zou hiertoe een prikkel kunnen zijn indien salderen gewoon behouden blijft?
Daarnaast hebben we dezelfde zorg als de heer Van Rooij van de fractie van 50PLUS over het gat in de begroting dat ontstaat als de wet er niet doorheen komt. Daardoor zal in de komende jaren een gat in de begroting ontstaan van in totaal 2,8 miljard euro. We hoorden eerder dat er 17 miljard euro bezuinigd moet gaan worden, dus nog eens een gat in de begroting van 2,8 miljard euro lijkt ons geen goed idee.
Voor de fractie van de ChristenUnie is het helder dat de salderingsregeling voor zonnepanelen afgebouwd moet worden. De regeling stamt uit een tijd dat de terugverdientijd rond de 30 jaar lag. Vanwege de sterke daling van de prijs voor zonnepanelen is de terugverdientijd vele malen lager. De regeling is succesvol gebleken; het is nu tijd om deze af te bouwen. De regeling is, zoals de minister heeft aangegeven, achterhaald en duur. Ze is ondoelmatig geworden.
Wel dient de afbouw te gebeuren met de nodige adequate voorlichting. We zijn tevreden met de toezegging van de minister in dezen en trekken derhalve onze voorgenomen motie in. Ook tijdens dit debat heb ik allerlei mailtjes gekregen van verontruste burgers. We willen nog eens benadrukken dat voorlichting in dezen uiterst belangrijk is om wantrouwen van de burger te voorkomen en tevens in te zetten op het adequaat gebruik van zelf opgewekte stroom op piekmomenten en het delen of opslaan van zelf opgewekte stroom.
We zien uit naar de antwoorden van de minister.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Holterhues. U kunt een voorgenomen motie niet intrekken. Dat zou een staatsrechtelijk novum zijn.
De heer Holterhues (ChristenUnie):
Ja, ik weet het.
De voorzitter:
U kunt wel afzien van uw voornemen om een motie in te dienen …
De heer Holterhues (ChristenUnie):
Terwijl ik het uitsprak, dacht ik: dit klopt niet.
De voorzitter:
… anders krijgen we er nog een categorie moties bij.
De heer Van Apeldoorn heeft nog een vraag aan u.
De heer Van Apeldoorn i (SP):
Ik deel met de heer Holterhues dat adequate voorlichting belangrijk is. Maar wordt dat niet mosterd na de maaltijd? Stel dat je vorig jaar, of twee jaar geleden, met je gespaarde of geleende geld hebt geïnvesteerd in zonnepanelen en je leest volgende week in de krant dat de Eerste Kamer in meerderheid heeft ingestemd met het voorstel van de minister om de salderingsregeling af te schaffen — ik ga er eigenlijk vanuit dat dit niet gaat gebeuren — terwijl je dat niet zag aankomen, en dan komt er een adequate voorlichtingscampagne. Moet de boodschap dan zijn: sorry, meneer, mevrouw, u had eigenlijk beter moeten opletten en de debatten in de Tweede Kamer moeten volgen, want nu is het te laat?
De heer Holterhues (ChristenUnie):
U vroeg aan de minister om dat in te richten, maar ik zou, als ik de minister een tip mag geven, op drie dingen letten. Hoe kun je adequaat energie gebruiken op piekmomenten? Hoe kun je energie delen of opslaan? Maar ik merk in de mailtjes die ik heb gekregen ook dat er allerlei cowboyverhalen zijn. Het lijkt me gewoon heel erg goed om uit te leggen wat de regeling is en dat er evaluatiemomenten zijn, zeg ik via de voorzitter.
De heer Van Apeldoorn (SP):
De heer Holterhues komt nu aan met cowboyverhalen. Hij moet dan maar eens onderbouwen om welke cowboyverhalen het gaat. Het is toch een feit dat als de salderingsregeling wordt afgeschaft en je hebt geïnvesteerd in zonnepanelen, je duurder uitkomt dan eerder het geval was? En als je dat niet wist, dan zul je je in zekere zin toch bedrogen voelen of in ieder geval denken: "Die overheid was toch niet zo betrouwbaar. Ik had gedacht dat ik het eerder zou terugverdienen dan nu het geval is, want die salderingsregeling is afgeschaft"? Daar kan dan wel voorlichting over komen, maar ja, dan is het wel gebeurd.
De heer Holterhues (ChristenUnie):
Ik weet niet wat voor mailtjes de heer Van Apeldoorn heeft gekregen, maar ik heb ook allerlei mailtjes gekregen van mensen die zeggen: die investering had ik nooit moeten doen, het is een totale mislukking. Misschien is men duurder uit. Overigens zegt de minister dat 80% in ieder geval gegarandeerd is. In sommige gevallen komt het wel gunstig uit, maar het is ook niet waar dat het een totale desinvestering was.
De voorzitter:
Tot slot, meneer Van Apeldoorn.
De heer Van Apeldoorn (SP):
Ja, tot slot. Ik heb ook niet gezegd dat het een totale desinvestering was. Het gaat erom hoe de situatie wordt na de afschaffing vergeleken met de situatie voor de afschaffing. Volgens mij is dat heel erg helder. Ik blijf dat punt herhalen: een adequate voorlichtingscampagne komt rijkelijk laat als wij volgende week voor dit wetsvoorstel zouden stemmen.
De heer Holterhues (ChristenUnie):
Ja, maar ik denk dat het ook goed is om in de voorlichtingscampagne mee te nemen dat dit altijd al het geval was. Altijd, of in ieder geval al vele jaren, is gecommuniceerd dat deze regeling wordt afgebouwd.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Holterhues. Dan is het woord aan de heer Van Ballekom namens de VVD.