Debat samengevat: Actualisering diergezondheidsregels

Er zijn twee moties ingediend.

• - 

  De motie-Visseren-Hamakers c.s. verzoekt de regering binnen zes maanden met een voorstel te komen waarin de Europese richtlijn, die betrekking heeft op minimumnormen ter bescherming van varkens eisen zijn opgenomen, zodanig geïmplementeerd zal worden dat deze handhaafbaar is. De motie is door de minister ontraden.
• - 

  De motie-Kluit c.s. verzoekt de regering voor najaar 2024 met een pakket maatregelen te komen waarmee voorkomen wordt dat de belastingbetaler dubbel moet betalen bij uitkoop van veehouderijen, te verstaan: zowel voor het subsidiëren van het vergroten van de dierwaardigheid in de veehouderij, als voor waardevermeerdering als gevolg daarvan bij de uitkoop van boerenbedrijven. De motie kreeg van Adema het advies 'Oordeel Kamer', maar hij wilde er verder niet op ingaan omdat de motie ook over het onlangs gesloten hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen gaat.

Het wetsvoorstel wijzigt de Wet dieren op verschillende onderdelen. Aanleiding voor wijziging van de Wet dieren zijn voortschrijdend inzicht en nieuwe ontwikkelingen voor de informatieplicht voor een houder van dieren bij een besmettelijke dierziekte. De voorgestelde wijzigingen hangen samen met het nationale wettelijke kader voor het diergezondheidsbeleid. Het wetsvoorstel is bedoeld ter vervanging van een in de Wet dieren bij amendement Vestering doorgevoerde wijziging. Tenzij dit wetsvoorstel wordt aangenomen, treedt de Wet dieren met het amendement Vestering in werking op 1 juli a.s. Het amendement houdt in dat dieren niet langer worden aangepast aan het systeem, maar dat het systeem wordt aangepast aan de behoeften van dieren.

BBB: Wet is een verbetering

Senator Jaspers hield zijn maidenspeech. Hij zei dat dierenwelzijn geen onderwerp is voor gelegenheidspolitiek, de bühne of ideologisch stuntwerk. Als ik mijn hond niet meer aan de lijn mag houden, is het snel gedaan, aldus Jaspers. Hij is juist blij dat de eigenaar verantwoordelijkheid neemt. Bij het houden van dieren is iedere beslissing die op basis van inzicht en ervaring wordt genomen betwistbaar. Daar ligt volgens hem dan ook het probleem met het amendement Vestering.

Het amendement is tot stand gekomen vanuit een gevoel van emotie en overtuiging, niet geremd door enige kennis van zaken. Over het tentoonstellingsverbod van dieren waarop een ingreep is gedaan vroeg Jaspers de minister toe te zeggen dat dit verbod niet geldt voor oudere paarden. Deze wet is volgens de BBB een verbetering. Tot slot zei Jaspers dat juist het onderwerp dierhouderij Europees moet worden opgepakt.

VVD: Belangrijke en noodzakelijke stappen

Senator Klip-Martin wees erop dat de zorgplicht, namelijk het aanpassen van de huisvesting van dieren aan de dieren en niet andersom, al eerder is vastgelegd, maar niet was ingevuld. Dat gebeurde met het amendement Vestering. Het wetsvoorstel sluit volgens de VVD aan bij de doelstellingen in het amendement Vestering. Het voorziet in een toekomstgerichte dierwaardige veehouderij, aldus Klip. Ze kan zich vinden in de uitvoerbaarheid van het wetsvoorstel. Flexibiliteit en maatwerk zijn mogelijk en innovatie krijgt de ruimte.

De Algemene Maatregelen van Bestuur die uit de wet voortkomen moeten toetsbaar zijn voor de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA). Hoe gaat de regering de kwaliteit en de objectiviteit van de nieuwe autoriteit dierwaardigheid bewaken, vroeg Klip. Nederland heeft een professionele en innovatieve agrarische sector, laten we die koesteren, zei zij. Met dit voorstel kunnen belangrijke en in de ogen van de VVD noodzakelijke stappen worden gezet.

SGP: Mens verantwoordelijk voor schepping

Volgens senator De Vries draagt de mens de verantwoordelijkheid voor de schepping. Het wetsvoorstel is een verbetering ten opzichte van het amendement Vestering. Het zou volgens De Vries eerder moeten gaan om het stellen van doelen, en vervolgens aan de boeren om hieraan invulling te geven. Dieren moeten soms tegen zichzelf en anderen in bescherming worden genomen. Ook dat is de verantwoordelijkheid van de mens.

De Vries noemde de omschrijving 'positief emotionele gemoedstoestand van het dier' wel een heel rekbaar begrip. De focus ligt op de veehouderij, maar er is ook dierenleed in de wetenschap. Kunnen regels voor dierproeven op korte termijn worden aangepast, vroeg De Vries. Tot slot wilde hij weten wat de gevolgen zijn voor de Nederlandse positie in Europa ten aanzien van de productie van vlees.

CDA: Stevige investeringen noodzakelijk

De CDA-fractie is positief over deze wetswijziging die zorgt voor perspectief op een verantwoorde balans tussen dierwaardigheid en een robuuste veehouderij. Senator Prins vroeg aandacht voor de uitvoerbaarheid van het wetsvoorstel. Volgens het CDA zijn stevige investeringen noodzakelijk. Prins vroeg of de minister uitdrukkelijk kon toezeggen dat bij het vaststellen van de plannen van aanpak rekening wordt gehouden met andere wet- en regelgeving.

Nederland is een van de koplopers op het gebied van dierenwelzijn in Europa. Veel landen scoren dikke onvoldoendes. Het CDA is dan ook benieuwd welke activiteiten worden ondernomen om te zorgen dat Nederlandse boeren hun producten tegen een goede prijs kunnen afzetten. Hoever ga je inzetten op dierenwelzijn, dat van een redelijk goed niveau is, ten koste van de bestaanszekerheid van de veehouder en vice versa, vroeg Prins tot besluit.

PvdD: Wetsvoorstel zo lek als een mandje

Het routinematig couperen van biggenstaartjes speelt al 33 jaar, zei senator Visseren-Hamakers. De richtlijn die dit regelt is al 16 jaar oud, maar bij 99% van de biggen gebeurt het toch. Volgens haar betekent het nieuwe wetsvoorstel een ontmanteling van de al aangenomen wet die per 1 juli aanstaande zou ingaan. Visseren zei dat de minister de afgelopen jaren had kunnen gebruiken om de Wet dieren te verduidelijken, maar dat heeft hij niet gedaan. Het is dus een politieke keuze om de aangenomen wet niet uit te voeren. Ze vroeg de minister waarom hij de aangenomen wet niet heeft uitgevoerd.

De vervanging van het amendement Vestering is volgens de PvdD zo lek als een mandje. We hebben als Kamer de kans om te kiezen voor dierenwelzijn. Hoe willen we als samenleving onze relatie met dieren invulling geven? Als we kiezen voor dit wetsvoorstel dan kiezen we voor status quo. Als we kiezen voor de Wet dieren met het amendement Vestering, dan zou dat enorme sprong voorwaarts zijn, betoogde Visseren.

D66: Zorgen om controle en handhaving

Senator Aerdts sprak mede namens de ChristenUnie. Ze zei dat het goed was dat er onlangs toch een werkbaar en haalbaar amendement door de Tweede Kamer is aangenomen, waardoor de wet concrete leidraden bevat voor de invulling van dierwaardigheid in de veehouderij, met een duidelijke stip op de horizon. Met het niet sluiten van het landbouwakkoord en het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen is er 12,5 miljard euro minder beschikbaar voor de sector. Dat geld zou onder andere worden gebruikt voor stalmaatregelen. Liggen die kosten nu bij de boer, vroeg Aerdts.

De Nederlandse Voedings- en Waren Autoriteit (NVWA) kampt met capaciteitsproblemen. Daarom heeft Aerdts zorgen over toekomstige controle en handhaving. Ze vroeg hoe de minister dit ziet. Met het oog op de toekomst is de transitie naar duurzaamheid onontkoombaar. Het systeem moet veranderen en er moeten integrale stappen worden gezet, zei Aerdts. Ze vroeg wat volgens de minister nodig is om in samenwerking met de sector deze stappen te zetten.

SP: Andere politieke keuzes

Senator Van Aelst zei dat het huidige systeem kapot is en andere politieke keuzes nodig zijn. Nog steeds zitten we vast aan een systeem waarin dieren niet naar buiten kunnen en gehouden worden in kooien. Boeren willen investeren in duurzaamheid en dierenwelzijn, maar niet als de politiek niet standvastig is. Een wet moet volgens Van Aelst in samenhang en in het geheel worden ingevoerd, en niet alleen dat deel waarmee het kabinet het eens is. Ze vroeg of het kabinet van mening is dat het de Eerste en Tweede Kamer serieus neemt, en of dit wetsvoorstel bijdraagt aan vertrouwen in de politiek.

De SP vindt dat een heldere visie op voedsel nodig is. Hoe past dit wetsvoorstel, waarin weinig verandert, in zo'n visie? Krijgt de NVWA voldoende helderheid met dit wetsvoorstel? Zijn er genoeg mensen bij de NVWA om dit uit te voeren en om dit veilig uit te voeren, vroeg Van Aelst. Het wetsvoorstel brengt meer onduidelijkheid dan duidelijkheid, besloot zij.

GroenLinks-PvdA: Argument minister boterzacht

Senator Kluit sprak mede namens Volt. Volgens haar heeft het halfslachtige overheidsbeleid grote gevolgen voor boeren. Ze worden steeds vaker als dierenmishandelaar gezien, terwijl ze binnen de regels van de wet handelen. Tegelijkertijd is de samenleving veranderd. Kluit maakt zich grote zorgen om de toekomstige generaties boeren die moeten opereren binnen de huidige wet. Precies daarom vindt zij de Wet dieren belangrijk, inclusief het amendement Vestering. Het heeft de ambitie die nodig is, aldus Kluit.

De minister helpt de boeren niet met dit wetsvoorstel. Waarom kiest de minister voor een route die boeren wederom veel onzekerheid geeft? Hoe denkt hij de boeren te kunnen overtuigen met steeds veranderende regelgeving, vroeg Kluit. GroenLinks-PvdA en Volt vinden het argument van de minister dat uitvoeren van het amendent Vestering zal leiden tot rechtszaken boterzacht. Ze concludeerde daarom dat dit wetsvoorstel ook niet uitvoerbaar is.

Beantwoording minister LNV

Het wetsvoorstel is volgens demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) een technische en concrete invulling van het amendement Vestering, het is geen beleidswijziging. Daarom past een nota van wijziging, zoals het wetsvoorstel, beter. Als het wel om een beleidswijziging ging, dan had dat niet gepast. Als er niets verandert, dan treedt gewoon het amendement Vestering in. U kunt kiezen voor de nota van wijziging, maar als dat niet het geval is, en de Kamer verwerpt de nota, dan treedt het amendement Vestering gewoon in, zei Adema tegen de Kamerleden.

Over de capaciteit van de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA) zei Adema dat er meer geld beschikbaar is voor de NVWA en dat het instrumentarium wordt aangepast. Hij zei ook te zien dat daar zorgen zijn voor de toekomst: zoveel groei in een korte tijd. Hij vroeg dan ook wat tijd voor de NVWA om dit op orde te krijgen. Over zelfregulering zei de minister dat de Nederlandse sector niet zelf kan reguleren, hij gaf een voorbeeld dat succesvol is geweest rondom antibiotica en als voorbeeld dient voor de landbouwsector in het buitenland. Over de zorg dat dat de belastingbetaler dubbel moet betalen bij uitkoop van veehouderijen zei Adema dat in het kader van dierwaardigheid en de in het kader van de Wet dieren er tijd zat is om opkoopregelingen af te wikkelen en vervolgens te investeren in dierwaardigheid.