Verslag van de vergadering van 11 maart 2025 (2024/2025 nr. 21)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 22.37 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Hartog i (Volt):
Voorzitter. Allereerst dank aan de minister voor de beantwoording van de vragen. Het was een groot aantal vragen en ik stelde de beantwoording erg op prijs. Ik heb een aantal korte opmerkingen.
De minister zei geen probleem te zien met hulpconcurrentie tussen verschillende landen. Ik kan alleen maar Cruijff citeren: "Je gaat het pas zien als je het doorhebt". We zullen dat zien, en dat kunnen we later dan wel een keer meenemen.
Dan heb ik nog een opmerking over UNRWA. Ik heb nu drie keer gevraagd of het bedrag van de UNRWA in de 425 miljoen zit die juridisch bindend of beleidsmatig gebonden is. U kent mij; dan redeneer ik: qui ne dit mot consent. Dat contract zit dus in het juridisch bindende onderdeel van de begroting. Dat heeft een effect. Ook begrijp ik van de minister dat ze geen voorbeelden heeft waarin ooit de clausule van het parlementaire voorbehoud is gebruikt om een contract open te breken. Dat concludeer ik, tenzij de minister daar iets anders op heeft te zeggen.
Dan de koppeling met het bni. Daar is heel veel over gesproken. Ik zie dat we eigenlijk eerst gaan spreken over een bezuiniging van 2,4 miljard en dan gaan kijken of we die nog gaan koppelen. Ik zou eigenlijk aan de heer Van Rooijen willen vragen of we dat ook bij de pensioenen kunnen doen. Dan gaan we ze gewoon eerst halveren en kunnen we vervolgens praten over de koppeling en de indexering. Maar goed, de heer Van Rooijen is er niet. Ik denk niet dat dat aanvaardbaar zou zijn. Je moet die 2,4 miljard dus niet bezuinigen. De koppeling is dan een kleine bijdrage daaraan. Ik merk dat de minister geen toezegging wil doen op dit vlak. Ze kan zich zelfs niet committeren aan een expliciete ondersteuning zoals de uitvoering van een motie. Ik heb daar toch wel problemen mee. Ik wil dan alleen constateren dat er een meerderheid in deze Kamer is, inclusief Volt, die wenst dat die koppeling weer wordt ingevoerd. Ik heb de verschillende sprekers beluisterd en ik kan ze ook voor de minister optellen als ze dat wil. Dit deel van mijn betoog was aan de minister gericht.
Dan wil ik een gedeelte van mijn betoog gebruiken om mij te richten tot de collega's. We gaan zo langzamerhand naar een stemming toe en ik wil de collega's toch even aanspreken op waar we naartoe gaan.
Allereerst collega Van Ballekom. Ik wil hem complimenteren met het feit dat de VVD als enige regeringspartij de moed heeft getoond om de door de minister voorgestelde begroting te verdedigen. Ik vind dat bewonderenswaardig. Nu kent de heer Van Ballekom mijn verleden bij de VVD. Ik heb daar ook de gelegenheid gehad om verschillende topkadercursussen te doen. Misschien heb ik niet goed opgelet, maar ik heb nooit begrepen dat ontwikkelingssamenwerking niet past bij een liberale wereldorde. Is het niet een smeermiddel voor goedlopende vrijhandel? Is het niet juist in het belang van de liberale wereldorde om overal een gedegen middenklasse te hebben? Of is de nadruk binnen het liberalisme vervallen tot: ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken?
Dan de positie van een aantal partijen die opereren vanuit het christelijke geloof. Die is mij ook onduidelijk. Ik kom zelf uit een katholiek nest. Vanuit de school deden wij vaak mee aan inzamelingsacties voor minderbedeelden. Ik sluit niet uit dat daar destijds best een stukje paternalisme en zendingsdrang in zat. Wat bij mij nu beklijft, is echter de centrale rol van barmhartigheid en rechtvaardigheid binnen het geloof. Zelf heb ik niet mijn eigen geloof tot uitgangspunt van mijn politieke werk gemaakt, maar ik respecteer dat anderen dat wel doen. Ik vraag daarom aan de collega's of het echt in ons belang is om ontwikkelingssamenwerking op deze radicale manier af te bouwen. Moeten wij de organisaties die al decennialang het goede werk doen, in een jaar zodanig afknijpen dat ze nu al gedwongen worden om hun goede werk via de christelijke insteek neer te leggen?
Op de website van Broederlijk Delen las ik iets wat ik wel relevant vond in deze vastentijd. Het gedeelte over spiritualiteit zegt: "De spiritualiteit van Broederlijk Delen vindt haar oorsprong in het evangelie en het voorbeeld van Jezus. We vinden inspiratie in Zijn verzet tegen alles wat mensen kleineert, uitbuit en kapotmaakt. We sluiten ons aan bij Zijn keuze om mensen te bevrijden, om kleine mensen te verdedigen, om armen kansen te geven en uitgesloten bevolkingsgroepen te verdedigen. We delen Zijn visie dat wie macht heeft, deze ten dienste van de zwakkeren moet stellen en Zijn overtuiging dat de mens belangrijker moet zijn dan regels en wetten. De band tussen versobering en solidariteit die toen werd gelegd, heeft Broederlijk Delen nooit meer losgelaten. Ook vandaag is de christelijke spiritualiteit het zingevingsmodel van waaruit onze werking vertrekt." Ik zal de rest achterwege laten. U kunt het zich wel voorstellen. Dit is het einde van mijn citaat.
Ik was ook blij met de spreker van Woord en Daad bij onze expertbijeenkomst. Deze was voorgesteld door de SGP. Bij hen lees ik: "Ieder mens is geschapen naar Gods beeld en alle mensen zijn gelijkwaardig. Daarom weten we ons geroepen om Gods liefde en barmhartigheid te weerspiegelen en door te geven. In een gebroken wereld, getekend door armoede en onrecht, streeft Woord en Daad naar zichtbare tekenen van Gods komend Koninkrijk." U kunt zich ook de rest wel voorstellen op de website, dus ik stop mijn citaat, vanwege de tijd.
Ik begrijp natuurlijk dat er in de Tweede Kamer afspraken zijn gemaakt tussen partijen en dat er waarschijnlijk van Eerste Kamerfracties wordt verwacht dat ze zich daarnaar voegen. Hoe zit het dan met het idee dat wij zonder last of ruggespraak opereren, vraag ik mijn collega's en vrienden van het CDA en de SGP. Volgen wij Amerikaanse politici in alles als transactioneel te beschouwen? Volstaat een aalmoes om onze ziel te verkopen? Ik zou zeggen: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.
Ook bij de btw-discussie heb ik aangegeven dat een vogel in de hand beter is dan tien vogels in de lucht. Ik kan me dan ook moeilijk voorstellen dat collega's opnieuw op basis van een nog niet eens gedane toezegging, maar met de hoop op een inspanningsverplichting ten aanzien van het herstel van de bni-koppeling, het uiteindelijke resultaat van drastische doorgaande bezuinigingen nu al goedkeuren. Ik herhaal dat deze koppeling zal plaatsvinden op een substantieel lager niveau. Ik hoop dat wij inspiratie mogen vinden uit de missies van vele niet-gouvernementele organisaties, of zij nu opereren op religieuze of op seculiere basis.
Voorzitter. Ik hoop dat Gods hand ons volgende week naar wijsheid leidt bij de stemming over deze radicaal nieuwe begroting.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Hartog. Misschien voor de Handelingen: wij handelen inderdaad zonder last, maar in 1983 is de ruggespraak uit de Grondwet geschrapt, omdat het juist goed is als wij regelmatig ruggespraak hebben met onze achterban in de andere vier dagen van de week. Dat gezegd hebbende geef ik graag het woord aan mevrouw Belhirch namens D66.