Dinsdag 13 mei 2025, commissie Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingshulp (BDO)

Beslispunt

Wenst de commissie in schriftelijk overleg te treden naar aanleiding van de de brief van de minister van BZ met een kabinetsreactie op advies nr. 48 van de CAVV?

Toelichting

De minister van Buitenlandse Zaken stuurde op 4 maart jl. een brief aan de Kamer met de kabinetsreactie op het advies van de Commissie van advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken (CAVV): 'Confiscatie van eigendommen van vreemde staten' (nr. 48). Het advies van de CAVV is opgesteld op verzoek van de minister van BZ naar aanleiding van de internationale discussie over de mogelijke confiscatie van bevroren Russische tegoeden.

De commissie besloot op 11 maart jl. op verzoek van het lid Koffeman (PvdD), de kabinetsreactie aangaande het CAVV-advies inzake 'Confiscatie van eigendommen van vreemde staten' (nr. 48) te agenderen nadat de Tweede Kamer de behandeling hiervan heeft afgerond.

Behandeling Tweede Kamer

De Tweede Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken heeft op 27 maart 2025 schriftelijke vragen gesteld aan de minister van BZ over de kabinetsreactie op CAVV advies nr. 48, de minister heeft deze op 9 april 2025 beantwoord (36600 V, 66). De commissie heeft de kabinetsreactie daarnaast betrokken bij het commissiedebat Raad Buitenlandse Zaken op 10 april 2025 (zie het conceptverslag bijgevoegd).

Beslispunt

• - 

  Wenst de commissie het Witboek over de Toekomst van de Europese Defensie in behandeling te nemen?
• - 

  Wenst de commissie in schriftelijk overleg te treden naar aanleiding van de kabinetsappreciatie aangaande het witboek?

Toelichting

Op 19 maart 2025 publiceerde de Europese Commissie een Witboek over de Toekomst van de Europese Defensie - Paraatheid 2030. De commissie heeft tijdens de vergadering van 8 april jl. besloten om uit het Europees Werkprogramma dit Witboek als prioritair voor te dragen.

Op 23 april 2025 stuurde de minister van Defensie een kabinetsappreciatie aangaande het witboek naar de Kamer. De appreciate en het witboek liggen ter bespreking voor.

Behandeling Tweede Kamer

In de Tweede Kamer wordt het witboek samen met het voorstel SAFE – Security Action for Europe (COM(2025)122) door de commissie voor Defensie behandeld, dit voorstel is is gepubliceerd als onderdeel van een breder pakket waa ook het witboek deel van uitmaakt. SAFE is een tijdelijk noodinstrument ter financiële ondersteuning van lidstaten, in de vorm van individuele leningen aan lidstaten van maximaal 150 mld euro, voor gezamenlijke defensie-uitgaven.

Op 17 april 2025 vond een commissiedebat plaats over het behandelvoorbehoud dat de Tweede Kamer had geplaatst op het SAFE-voorstel waarbij ook de kabinetsappreciatie over het Witboek Europese Defensie Gereedheid 2030 werd betrokken (zie ook bijgevoegd de informatieafspraken die zijn gemaakt). Op 23 april vond een tweeminutendebat plaats. Bij dit debat zijn er 4 moties ingediend, waarbij één motie is aangenomen: 22112, nr. 4037 Motie van de leden Van der Werf en Paternotte over een actieve rol in de discussie over een intergouvernementeel Europees defensiemechanisme.

Witboek

Witboeken van de Europese Commissie zijn documenten die voorstellen bevatten voor actie van de Europese Unie (EU) op een specifiek gebied. Het doel van een witboek is een debat te starten met het publiek, de belanghebbenden, het Europees Parlement en de Raad om een politieke consensus te bereiken.

Op 5-9 april 2025 vond in de Oezbeekse hoofdstad Tashkent de 150e assemblee plaats van de IPU (Interparlementaire Unie). De leden Talsma (CU) en Belhirch (D66) hebben hieraan deelgenomen. Aan deze leden wordt gevraagd een korte mondelinge terugkoppeling van deze vergadering te geven.

Zie voor meer informatie het nieuwsbericht op de Eerste Kamerwebsite.

Het lid Karimi (GroenLinks) neemt van 8 -12 mei 2025 deel aan een OVSE verkiezingswaarnemingsmissie in Albanië. Daarvoor vond ook van 9-10 april jl. een waarnemingsmissie aan de voorverkiezingen plaats.

Het lid Vogels (VVD) heeft namens PACE deelgenomen aan de verkiezingswaarnemingsmissie in Albanië.

Aan deze leden wordt gevraagd een mondelinge terugkoppeling te geven van de verkiezingswaarnemingsmissie.

Brief inzake Artikel 100-bijdrage aan EUFOR Althea

Op 25 april 2025 stuurden de ministers van Buitenlandse Zaken, van Defensie en van Defensie een brief naar de Kamer inzake de Artikel 100-bijdrage aan EUFOR Althea (zie bijgevoegd). Het gaat hier om inzet van een infanteriecompagnie van de Koninklijke Landmacht tbv het multinationaal bataljon van EUFOR Althea, en een verlenging van de huidige artikel 100-inzet van een Human Intelligence (HUMINT) team en Nederlandse staffunctionarissen op het hoofdkwartier van EUFOR Althea te Sarajevo. Volgens de door de Eerste Kamer vastgestelde artikel 100-procedure (zie bijgevoegd), zal de brief worden geagendeerd na behandeling in de Tweede Kamer. De Tweede Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken bespreekt de procedure op donderdag 15 mei.

Brief over internationale inzet van Nederlandse militairen, civiele experts en politiefunctionarissen 2025 – 2028

Op 4 april jl. stuurden de minister van Buitenlandse Zaken en de minister van Defensie een brief naar de Kamer over de Nederlandse militaire, civiele en politiële bijdragen aan internationale missies en operaties voor de periode 2025 tot en met juni 2028 in het kader van de bevordering van de internationale rechtsorde en stabiliteit. Hierin werd ook de artikel 100-bijdrage aan EUFOR Althea aangekondigd. Deze brief is ter infomatie toegevoegd.

Brief met een reactie op het evaluatierapport over de Rijkswet van Taverne

Op 11 april 2025 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een brief naar de Kamer met een reactie op het evaluatierapport over de Rijkswet houdende wijziging van de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen in verband met het informeren van de Staten-Generaal over een ieder verbindende bepalingen van verdragen. De reactie van de minister en het evaluatierapport zijn ter informatie toegevoegd (zie ook wetsdossier 34.158 (R2048)). Daarnaast is een kort memo met de belangrijkste punten uit de evaluatie toegevoegd.

Kamerbrief Staatsgarantie bedrijfscasus

Op 17 april jl. informeerden de minister van EZ en de minister van Defensie de Kamer over een steunverzoek met betrekking tot Royal IHC. De ministers doen een beroep op artikel 2.27 lid 2 van de Comptabiliteitswet. Deze brief is ter informatie bijgevoegd en op 22 april jl. geagendeerd bij de commissie EZ/KGG. De commissie EZ/KGG besloot in te gaan op het aanbod van de beide bewindspersonen om middels een vertrouwelijke technische briefing nader te worden geïnformeerd over de voorwaarden waaronder de garantie wordt verstrekt, deze vindt plaats op dinsdag 13 mei, om 17:30-18:30 uur, waaraan ook leden van de commissie BDO kunnen deelnemen.

De Tweede Kamercommissie voor EZ heeft op 22 april jl. de minister van EZK verzocht een incidentele suppletoire begroting in te dienen. De minister heeft dit wetsvoorstel op 25 april jl. dit wetsvoorstel ingediend (36734).

Brief over lijsten van verdragen in voorbereiding met als peildatum 1 april 2025

Deze brief is op 4 april jl. naar de Kamer gestuurd en ter informatie toegevoegd. Hierin geeft de minister van BZ een overzicht van in voorbereiding zijnde verdragen waarover thans wordt onderhandeld. Daarbij worden onder meer de stand van zaken van het EU-Mercosur Verdrag en het EU-China investeringsakkoord genoemd. Bij het EU-Mercosur-Verdrag wordt aangegeven dat het het kabinet pas een positie zal bepalen op het moment dat alle daartoe noodzakelijke stukken door de EC ter besluitvorming aan de Raad worden voorgelegd. Op 6 december 2024 hebben de EC en Mercosur de onderhandelingen inhoudelijk afgerond. De teksten worden nu juridisch opgeschoond en vertaald in alle EU-talen. Naar verwachting worden de definitieve teksten rond de zomerperiode door de EC ter besluitvorming voorgelegd aan de Raad.

Aangaande het EU-China investeringsakkoord heeft Nederland nog geen positie ingenomen, omdat er nog geen definitieve tekst van het principeakkoord beschikbaar is. Het ontwerp-investeringsakkoord dat op 30 december 2020 is gepresenteerd werd onverwacht geaccordeerd door China, met een inspanningsverplichting om openstaande conventies van de International Labour Organization — onder meer tegen dwangarbeid — te ratificeren. Dit akkoord zit formeel nog in de fase van juridische opschoning en vertaling. Formeel is de volgende fase van besluitvorming over het ontwerp investeringsakkoord goedkeuring door de Raad en het EP, en zal waarschijnlijk een EU-only verdrag worden. Zie verder blz. 22-23 voor meer informatie.

Programma werkbezoek Defensie 16 mei as.

Bijgevoegd treft u ter informatie het programma voor het werkbezoek aan Defensie op 16 mei as. De volgende leden hebben zich voor dit werkbezoek aangemeld: Koen Petersen (commissievoorzitter/VVD), Math Goossen (BBB), Robert Croll (BBB), Henk Marquart Scholtz (BBB), Gom van Strien (PVV), Randy Martens (GL-PvdA), Madeleine van Toorenburg (CDA), Karin van Bijsterveld (JA21) en Martin van Rooijen (50PLUS).

Kranslegging bij herdenking Soesterberg 4 mei jl.

De commissievoorzitters van de commissie BDO en van de Tweede Kamercommissie van Defensie hebben op zondag 4 mei namens de commissies een krans gelegd bij de herdenking van de Koninklijke Luchtmacht, in het kader van 80 jaar vrijheid.

Uitnodigingen voor bilaterale bezoeken in buitenland (besloten gedeelte van vergadering)

De afgelopen tijd hebben leden van de commissie brieven ontvangen van ambassadeurs met uitnodigingen om hun land/parlement te bezoeken (zie bijv. de bijgevoegde brieven). Mede gezien het parttime karakter van de Eerste Kamer, gaat de commissie BDO in principe niet op reis naar het buitenland voor bilaterale bezoeken. Dat gebeurt alleen voor bezoeken aan instellingen zoals de NAVO. Contacten met buitenlandse parlementsleden lopen via de parlementaire assemblees, de interparlementaire conferenties en via ontvangsten van buitenlandse parlementariërs of andere hoogwaardigheidsbekleders. Het staat leden uiteraard vrij om op eigen titel te reizen.

Limité voorstellen

Bijgevoegd vindt u (besloten) twee nieuw verschenen Europees voorstellen met een limité markering, die vanwege zijn besloten karakter niet op de lijst met reguliere nieuw verschenen Europese voorstellen kan worden opgenomen. Het document (of gedeeltes ervan) kunt u niet delen met derden, noch uit citeren in een eventuele openbare gedachtewisseling met de regering.

Planning commissieactiviteiten BDO