Maandag 30 juni 2025, commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

Het aanvangstijdstip is gebaseerd op de huidige planning van de plenaire behandeling: na de eerste termijn en bij aanvang van de dinerpauze. Als de eerste termijn uitloopt, schuift het aanvangstijdstip van de commissievergadering ook op.

Beslispunt

Hoe wil de commissie naar aanleiding van de brief van 23 juni 2025 van de minister en de staatssecretaris van OCW (36.725, VIII, B) de Kamer adviseren?:

• 1. 

  De Kamer voorleggen dat zij zich deugdelijk geïnformeerd acht in de zin van art. 2.27, tweede lid CW ten behoeve van de prijsbijstelling voortgezet onderwijs, zodat de regering de beoogde middelen rechtmatig kan uitgeven.
• 2. 

  De Kamer voorleggen dat zij zich niet deugdelijk geïnformeerd acht in de zin van artikel 2.27, tweede lid, CW ten behoeve van de prijsbijstelling voortgezet onderwijs.

NB. In beide gevallen zal de commissie haar voorstel in een brief aan de Kamervoorzitter doen toekomen ten behoeve van plenaire stemming later vandaag.

Toelichting

Brief 12 juni 2025 - Beroep op art. 2.27 CW (36.725 VIII, A)

De bewindspersonen van OCW hebben de Kamer op 12 juni 2025 een brief gestuurd waarin zij verzoeken om de Eerste suppletoire begroting van het ministerie van OCW zo spoedig mogelijk te behandelen. Als dit niet mogelijk is doen zij een beroep op art 2.27 lid 2 Comptabiliteitswet 2016 (CW) met het verzoek aan de Kamer een onverwijld oordeel te geven met betrekking tot de vraag of zij zich deugdelijk geïnformeerd acht over het door de bewindslieden gemotiveerde oordeel dat het noodzakelijk is om met drie onderwerpen uit deze begroting zo snel mogelijk met de uitvoering te beginnen, in afwachting van autorisatie van de Eerste suppletoire begroting door de Staten-Generaal.

Het gaat om de volgende onderwerpen: (1) Het uitkeren van de prijsbijstelling voortgezet onderwijs, (2) Het plan basisvaardigheden mbo en (3) Het Fonds internationale topwetenschappers.

De commissie heeft op 17 juni 2025 besloten het advies over het beroep op artikel 2.27 CW aan de Kamer aan te houden tot 8 juli 2025 wanneer duidelijk is of de Eerste suppletoire begroting van het ministerie OCW al dan niet voor het zomerreces plenair wordt behandeld.

Brief 23 juni 2025 – Beroep op art. 2.27 CW (36.725 VIII, B)

Bij brief van 23 juni 2025 hebben de bewindslieden in aanvulling op voornoemde brief van 12 juni aangegeven dat met betrekking tot onderwerp (1) het uitkeren van de prijsbijstelling voortgezet onderwijs, behandeling vlak voor het zomerreces te laat komt.

Ambtelijk is te kennen gegeven dat als er niet voor 1 juli 2025 toestemming wordt gegeven voor het uitkeren van de prijsbijstelling (als compensatie voor de inflatie), de scholen niet tijdig deze budgetten ontvangen (deze deadline staat in beide brieven niet vermeld). Latere publicatie van de bekostigingsregeling zorgt volgens de bewindspersonen voor ernstige problemen in de uitvoering door DUO. Het betekent dat DUO alle budgetten die scholen nieuw ontvangen dit jaar moet herrekenen, met risico’s op fouten en problemen, en ook is het niet zeker dat alle budgetten dan nog dit jaar rechtmatig betaald kunnen worden.

Vandaag staat deze brief van 23 juni 2025 ter bespreking. Aan de commissie wordt gevraagd op welke wijze zij de Kamer wil adviseren met betrekking tot het beroep op art. 2.27 CW over (1) het uitkeren van de prijsbijstelling voortgezet onderwijs. Dat advies zal later vandaag ter stemming aan de Kamer worden voorgelegd. Een beslissing over de in de eerste brief genoemde onderwerpen (2) Het plan basisvaardigheden mbo en (3) Het Fonds internationale topwetenschappers hoeft niet voor 1 juli te worden genomen en zal zoals eerder besloten op 8 juli worden geagendeerd.

Tweede Kamer

Naar aanleiding van die eerste brief (12 juni 2025) heeft de commissie OCW op 19 juni 2025 besloten de Tweede Kamer bij de stemmingen van 25 juni 2025 voor te leggen dat zij zich niet deugdelijk geïnformeerd acht in de zin van artikel 2.27, tweede lid, CW.

Op 24 juni 2025 heeft de commissie OCW in een extra procedurevergadering besloten de Kamer voor te leggen dat zij zich deugdelijk geïnformeerd acht in de zin van art. 2.27, tweede lid CW ten behoeve van de prijsbijstelling voortgezet onderwijs en tevens verzocht om een nadere brief van de bewindslieden van OCW met extra informatie en alternatieve dekkingsvoorstellen (zie bijlage). De commissie heeft vervolgens in een nieuwe brief aan de Tweede Kamer gezonden ten behoeve van de stemmingen van 25 juni 2025. De Tweede Kamer heeft voorstel van de commissie OCW op 25 juni 2025 aangenomen.

NB De tekst van artikel 2.27, tweede lid, van de Comptabiliteitswet 2016 luidt als volgt:

Zolang een voorstel van wet tot wijziging van een begrotingsstaat niet tot wet is verheven en in werking is getreden, wordt nieuw beleid dat ten grondslag ligt aan die wijziging, niet in uitvoering genomen, tenzij uitstel van de uitvoering naar het gemotiveerde oordeel van Onze Minister die het aangaat niet in het belang is van het Rijk en hij de Staten-Generaal daarover naar het onverwijlde oordeel van de Staten-Generaal deugdelijk heeft geïnformeerd.

Beslispunt

Welke fracties wensen vandaag inbreng te leveren voor schriftelijk overleg?

Toelichting

• - 

  In bijgaande brief van 30 mei 2025 deelt de minister van OCW zijn visie met de Kamer over het borgen en versterken van de vrijheid, veiligheid en vertrouwen in de wetenschap en kondigt hij in dit verband diverse acties aan. Gesteld wordt voor een weerbaar wetenschappelijk ecosysteem onderzoekers veilig van externe bedreigingen, in academische vrijheid en met vertrouwen vanuit de maatschappij hun werk moeten kunnen doen. Verder wordt gewezen op de verantwoordelijkheden van overheid, instellingen, individuele wetenschappers en de politiek in het beschermen van academische vrijheid, de veiligheid van wetenschappers en het versterken van vertrouwen in de wetenschap.
• - 

  In genoemde brief wordt op p. 4 gerefereerd aan de Motie-Roovers (GroenLinks-PvdA) c.s. over academische vrijheid in Nederland (36.600 VIII, P) die op 25 maart 2025 is ingediend tijdens het debat over de Begrotingsstaten OCW en is aangenomen op 5 april 2025 waarin (onder meer) zorgen zijn geuit over vragenlijsten uit de VS aan Nederlandse wetenschappers. De minister benadrukt in deze brief dat hij in nauw contact staat met de UNL de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de KNAW om deze situatie te blijven monitoren.
• - 

  Naar aanleiding van de brief besloot de commissie op 3 juni 2025 om op 1 juli 2025 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg en de uitvoeringstatus van de Motie-Roovers (GroenLinks-PvdA) c.s. als 'niet uitgevoerd' te blijven beschouwen. Nu de commissie gelet op het spoedeisende karakter van agendapunt 2 niet op 1 juli vergadert, maar vandaag 30 juni, is de gelegenheid voor het leveren van inbreng een dag eerder geagendeerd.

Motie-Roovers (GroenLinks-PvdA) c.s. over academische vrijheid in Nederland (36.600 VIII, P)

In deze motie wordt de regering, de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het bijzonder, opgeroepen:

• - 

  pal voor academische vrijheid te blijven staan en de nadruk te leggen op het recht van wetenschappers en onderwijsinstellingen om zonder inmenging van buitenaf hun onderwijsinhoud en richtlijnen te bepalen;
• - 

  uit te spreken dat vragenlijsten uit de VS aan Nederlandse wetenschappers en/of onderwijsinstellingen absoluut ontoelaatbaar zijn;
• - 

  in gesprek te treden met UNL over hoe deze stellingname van de regering geoperationaliseerd kan worden en hoe de regering universiteiten en andere onderwijsinstellingen in Nederland actief kan ondersteunen in hun acties om de academische vrijheid te waarborgen.

Tweede Kamer

De Tweede Kamer heeft op 22 mei 2025 een ronde tafelgesprek gevoerd met experts over academische vrijheid. Een commissiedebat over dit onderwerp met de minister van OCW wordt na het zomerreces gepland.

Beslispunten

Geeft de brief van 20 juni 2025 (30.420, A) aanleiding:

• - 

  over te gaan tot schriftelijk overleg of kan deze brief voor kennisgeving worden aangenomen?
• - 

  de status van toezegging T03932 (nu: 'openstaand') te wijzigen in 'voldaan'?

Toelichting

• - 

  Op 8 oktober 2024 heeft de Minister-President, naar aanleiding van een vraag van het lid Perin-Gopie (Volt), toegezegd dat het kabinet voor de zomer van 2025 met een emancipatienota komt waarin (meer) maatregelen staan die de acceptatie en emancipatie bevorderen van de lhbtiq+-gemeenschap (T03932).
• - 

  Op 20 juni 2025 heeft de Kamer een brief (30.420, A) ontvangen van de staatssecretaris van OCW ter aanbieding van de emancipatienota Veilig Meedoen! Hierin wordt een overzicht gegeven van de inspanningen van het demissionaire kabinet voor de rechten en emancipatie van vrouwen en lhbtiq+ personen. Als coördinerend bewindspersoon voor Emancipatie geeft de staatssecretaris in de brief aan hiermee invulling te geven aan de toezegging om voor de zomer 2025 de emancipatienota aan de Kamer toe te zenden.

Tweede Kamer

De Tweede Kamercommissie voor OCW bespreekt de brief in de procedurevergadering van donderdag 3 juli 2025.

A - Zesde voortgangsbrief Masterplan basisvaardigheden

Op 23 juni 2025 ontving de commissie OCW de zesde voortgangsbrief Masterplan basisvaardigheden van de staatssecretaris van OCW. In het kader van dit plan wordt er samen met scholen en onderwijsprofessionals sinds 2022 gewerkt aan het duurzaam verbeteren van de lees-, schrijf- en rekenprestaties van alle leerlingen in het funderend onderwijs. In de brief wordt ingegaan op de stand van zaken van een aantal onderwerpen.

B - Verslag OJCS-Raad voor de onderdelen onderwijs en cultuur van 12 en 13 mei 2025

Ter informatie treft u in de bijlage het verslag van de OJCS-Raad voor de onderdelen onderwijs en cultuur aan die de minister van OCW op 16 juni 2025 heeft aangeboden aan de Kamer.

Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven. Een overzicht van wetsvoorstellen die bij de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) in (schriftelijke) behandeling zijn, is hier te raadplegen.