Debat samengevat: Begrotingen VRO, VWS en LVVN aangenomen

Het debat met demissionair minister Keijzer ging met name over het intrekken van de in de Voorjaarsnota aangekondigde huurbevriezing, de voorkeursregeling voor statushouders, de invoering van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Voor de begroting stemden de fracties van SGP, D66, Volt, CDA, PVV, VVD, JA21, ChristenUnie, BBB, OPNL, 50PLUS en Fractie-Kemperman. De fracties van GroenLinks-PvdA, FVD, SP en PvdD stemden tegen.

Aangehouden motie

Er is een motie ingediend:

• - 

  De motie-Kemperman over bij Algemene Maatregel van Bestuur buitengebruikstellen van de Wet kwaliteitsborging van het bouwen. De motie is door minister Keijzer ontraden.

De Kamer stemt waarschijnlijk na het zomerreces over de motie.

Debat in het kort

Senator Janssen-van Helvoort (GroenLinks-PvdA) zei dat het niet doorgaan van de huurbevriezing geen verbetering van de inkomenspositie van de laagste inkomensgroep betekent. Naar aanleiding van het in de Tweede Kamer aangenomen amendement om de voorrangsregeling van statushouders af te schaffen, vroeg ze of statushouders hiermee onder geen enkel beding meer voorrang krijgen. Ook wilde ze weten hoe de minister de onverwachte extra lastenverzwaring van gemeenten gaat opvangen die is ontstaan door de invoering van de Omgevingswet.

Ook senator Van Aelst-den Uyl (SP) maakt zich zorgen om huurders van wie de bestaanszekerheid op de tocht staat. Volgens de SP wordt nu afgebroken wat opgebouwd had kunnen worden met de Wet betaalbare huur. Van Aelst vroeg of de plannen voor het plaatsen van flexwoningen nog steeds haalbaar zijn. Er gaat meer geld naar de huurcommissies. Waarom hebben zij het drukker? Hoe kan worden voorkomen dat huurders naar de huurcommissie stappen, vroeg ze.

De minister kon niet anders dan de huurbevriezing intrekken zei BBB-senator Lievense. Hij wilde weten wat er gebeurt met de voorrang voor statushouders die al een huurwoning hebben en bijvoorbeeld gaan scheiden. Ook de BBB vreest dat er nog veel in de Omgevingswet geïnvesteerd moet worden voordat de wet echt goed werkt. Dat de huurtoeslag ook daalt is volgens Lievense het geval van een iets te enthousiaste minister van financiën. Hij vroeg hoe het overleg hierover loopt binnen het demissionaire kabinet.

Senator Kemperman (Fractie-Kemperman) had geen vraag aan de minister over de wijziging van de begroting. Hij gebruikte zijn inbreng om de minister te bevragen over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Kemperman vond het geen pas dat de Kamer pas vrijdag de monitoring van de Wkb heeft ontvangen. Volgens hem valt het nodige op het rapport af te dingen. Het is een evident verkeerd werkende wet die desondanks in stand wordt gehouden. De minister beschikt blijkbaar over andere signalen dan de Kamer. Kemperman zei dat de fout hersteld moet worden.

Demissionair minister Keijzer erkende dat nog niet alles goed loopt met de Wkb. Maar, zo zei zij, er is ook sprake van een voorzichtig positief effect op de bouwkwaliteit. De belangrijkste conclusie is dat er nu nog te weinig ervaring is met deze wet om al uitspraken te doen. Ze waarschuwde dat gemeenten meer mensen zullen moeten inhuren als de Kamer van de Wkb af wil. Bovendien ziet zij een verschil van mening tussen de Eerste en de Tweede Kamer. De laatste lijkt niet van de Wkb af te willen.

Over het intrekken van de huurbevriezing zei de minister dat het demissionaire kabinet goed zal wegen wat alle verschillende maatregelen betekenen voor de inkomenspositie van de verschillende groepen in de samenleving. Wat betreft het door de Tweede Kamer aangenomen amendement over de voorrangsregeling voor statushouders antwoordde de minister dat zij advies zal vragen over de rechtmatigheid en uitvoerbaarheid ervan. Haar eigen wetsvoorstel over het afschaffen van de voorrangsregeling ligt nu bij de Raad van State. Keijzer zegde toe dat zij het advies daarover goed zal wegen met het amendement van de Tweede Kamer.

Op dinsdag 8 juli debatteerde de Eerste Kamer over de gewijzigde begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport met demissionair minister Jansen en demissionair staatssecretarissen Pouw-Verweij en Tielen. Voor de begroting stemden de fracties van GroenLinks-PvdA, SGP, D66, Volt, CDA, PVV, VVD, JA21, ChristenUnie, BBB, OPNL, 50PLUS en Fractie-Kemperman. De fracties van FVD, SP en PvdD stemden tegen.

Aangenomen motie

• - 

  De motie-Van Aelst c.s. over het waarborgen van opvang voor slachtoffers van huiselijk geweld. Staatssecretaris Pouw-Verweij had het advies 'Oordeel Kamer' gegeven.

Debat in het kort

Volgens senator Van Aelst (SP) is er weinig plaats voor investeringen in preventie in Nederland. Terwijl ook de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving daarvoor pleit. Het is belangrijk om op preventie in te zetten bijvoorbeeld met een betere leefomgeving en het opsporen van de oorzaken van ziekten. Van Aelst pleitte voor collectieve voorzieningen voor publieke gezondheid. Het beleid richt zich nu vooral op preventie bij de individuele burger. Wanneer wordt preventie niet alleen met woorden maar ook met middelen serieus genomen, vroeg zij. In het onlangs gesloten Zorgakkoord ziet ze kleine stapjes, maar er is een systeemverandering nodig. Ze riep tot slot het demissionaire kabinet op om te voldoen aan het Verdrag van Istanbul en te zorgen voor voldoende goede opvang voor slachtoffers van huiselijk geweld.

Senator Koffeman ging in zijn bijdrage in op het mondeling overleg dat een week eerder had plaatsgevonden. Dat ging over de gezondheidseffecten voor mensen die in de buurt van een geitenhouderij wonen. Het was hem opgevallen dat zowel de demissionair minister van VWS als de demissionair minister van LVVN het voorzorgsbeginsel beperkt opvatten. Ze willen eerst aanvullend onderzoek afwachten, terwijl er al duidelijk onderzoek ligt. Koffeman vroeg hoe de minister staat tegenover de gevolgen van gebruik van glyfosaat en andere pesticiden voor de gezondheid van boeren en omwonenden. Ook wilde hij weten of het kabinet bereid is om het voorbeeld van de Britse regering wil volgen die met een actieplan zijn gekomen voor bijvoorbeeld meer gezonde producten in de winkel en minder reclame voor ongezonde producten.

Demissionair minister Jansen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport antwoordde dat het hele zorgveld het belang van preventie inziet, het kabinet ook. In het Zorgakkoord zitten volgens haar mooie onderdelen met structurele middelen. Het kabinet kijkt heel nadrukkelijk naar de geitenhouderij in relatie tot de volksgezondheid. De leefomgeving overstijgt de grenzen tussen verschillende departementen en wordt daarom ook interdepartementaal afgestemd. Dat neemt niet weg dat er ook politieke keuzes worden gemaakt, aldus Jansen.

Demissionair staatssecretaris Tielen van Jeugd, Preventie en Sport zei dat vorige week een beleidsaanpak voor preventie naar de Tweede Kamer is gestuurd. Ze zegde toe die ook met de Eerste Kamer te delen. Ze ziet inspirerende aanknopingspunten in de aanpak in het Verenigd Koninkrijk. Ze had goed nieuws over het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Het is gelukt om geld vrij te maken voor MRI-scans voor vrouwen met dicht borstweefsel. Demissionair staatssecretaris Pouw-Verweij van Langdurige en Maatschappelijke Zorg zegde toe dat de landelijke regie op de opvang van slachtoffers van huiselijk geweld haar aandacht heeft en dat er bestuurlijk overleg gaat plaatsvinden.

Het laatste debat voor het zomerreces van de Kamer begon, ging over de gewijzigde begroting van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur en Diergezondheidsfonds. Met demissionair minister Wiersma is onder andere gesproken over PAS-melders, gebruik van landbouwgif, de capaciteit bij de Nationale Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) en de beschermde status van de wolf. De fracties van SGP, D66, Volt, CDA, PVV, VVD, JA21, ChristenUnie, BBB, OPNL en 50PLUS stemden voor de begroting, de fracties van GroenLinks-PvdA, FVD, SP, PvdD en Fractie-Kemperman stemden tegen.

Verworpen motie

• - 

  De motie-Nicolaï c.s. over het vragen van een spoedadvies aan de Raad van State. De minister had de motie ontraden.

Debat in het kort

Senator Kluit (GroenLinks-PvdA) vroeg of de toepassing en opschaling van robotisering ook wordt opengesteld voor grondbewerkers? Hoe gaat minister garanderen dat extensivering structureel is? Gaat het kabinet aan de uitkoopregelingen voorwaarden stellen voor toekomstig grondgebruik om intensief gebruik te voorkomen? Kluit wilde ook weten wat de minister gaat doen om de zorgplicht rond agrarische bedrijven na te komen, zoals Gezondsheidsraad heeft gezegd over geitenhouderijen. Tot slot vroeg ze wat de komende maanden het spoor is voor PAS-melders die zich moeten verantwoorden bij de rechter?

SP-senator Van Aelst sloot zich aan bij de vragen van GroenLinks-PvdA. Ze wilde verder weten hoe wordt toegezien op de naleving van het gebruik van landbouwgif. Zijn er al stappen gezet? Ook vroeg ze hoe het dempen van de NVWA-kosten van de roodvleesslachthuizen zich verhoudt ten opzichte de drie boetes per dag bij slachthuizen op dit moment. Voor lagere zorgkosten en gezond perspectief zijn gezond voedsel en een gezonde leefomgeving van levensbelang. Gek genoeg was het plan van het kabinet om structureel te bezuinigen op nationale parken en natuureducatie. Hoe rijmt de minister dit?

Volgens senator Jaspers (BBB) biedt de begroting ruimte voor voorzichtig optimisme. Voedselzekerheid, natuurbeheer en het perspectief voor de boer worden steeds serieuzer genomen. BBB pleit voor maatwerk, niet van bovenaf opgelegd, maar in gesprek met de sector. Hoe voorkomen we dat het geld blijft steken in plannen, onderzoek en overlegtafels, zonder dat er op het erf iets verandert, vroeg hij. Hoeveel PAS-melders kunnen gelegaliseerd worden met de aanpassing van de 1 mol? Digitalisering, klantgerichtheid en kennis van de praktijk bij de uitvoeringsorganisaties zoals NVWA moeten voorrang krijgen, zei Jaspers.

De inbreng van senator Nicolaï (PvdD) ging over het beschermingsniveau van de wolf. Op 24 juni is het beschermingsniveau van de wolf in de Europese Unie naar een lager niveau bijgesteld. Als de wolf op een andere lijst wordt gezet, is het dier weer beschermd en kan er niet zonder vergunning op worden gejaagd. Maar, zo zei Nicolaï, als we niets doen dan is de wolf vanaf volgende week vogelvrij. Hij vroeg of de staatssecretaris bereid is om apart spoedadvies te vragen aan de Raad van State te vragen voor plaatsing van de wolf op de betreffende lijst. Als dat voor 15 juli geregeld kan worden, is het op tijd.

In antwoord op de vraag over de wolf zei demissionair staatssecretaris Wiersma dat de Raad van State nooit advies in twee gedeelten geeft (zoals Nicolaï voorstelde), alleen over het geheel. De staatssecretaris wil vaart maken, terwijl bij een splitsing de algemene maatregel van bestuur die daarvoor nodig is, gewijzigd moet worden. Zo'n wijziging moet dan eerst weer langs de ministerraad. Dat wil de staatssecretaris niet.

Wiersma zei verder dat zij heel graag af wil van de modellenwerkelijkheid, maar dat we nooit helemaal zonder kunnen. Die richting heeft het kabinet al wel gezet. Over het dempen van de NVWA-tarieven van slachthuizen zei zij dat de kosten worden doorbelast aan het bedrijfsleven. De tarieven worden beïnvloed door ontwikkelingen van buitenaf en dan is demping soms nodig.

In de toekomst gaat Nederland naar een minimaal gebruik van gewasbescherming. De landbouwsector moet stappen zetten om te verminderen, aldus de minister. Het is de bedoeling om grondwerkers ook aan te moedigen robotisering te gaan gebruiken. PAS-melders kunnen individuele hulp krijgen. Bovendien is er een onafhankelijke schadecommissie voor PAS-melders. Tot slot ging zij in op de vraag over natuurparken en natuureducatie. Wiersma zei dat haar ministerie een financiële taakstelling heeft, en daar heeft zij keuzes in moeten maken.