Behandelfase Eerste Kamer: gepubliceerd in Europees publicatieblad.

nationaal

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) en de commissie voor Veiligheid & Justitie (V&J) bespraken op 9 juli 2013 de reactie van de minister van Buitenlandse Zaken van 2 juli 2013. De commissies besloten de reactie van de minister te betrekken bij een nog te plannen debat over het buitenland- en veiligheidsbeleid.

Europees

Het besluit is aangenomen tijdens de Raad Algemene Zaken op 24 juni 2014.

volledige titel

Gezamenlijk voorstel voor een besluit van de Raad inzake de regelingen voor de toepassing van de solidariteitsclausule van de Unie

document Europese Commissie

JOIN(2012)39, d.d. 21 december 2012

rechtsgrondslag

Doel van het voorstel is te voldoen aan artikel 222, lid 3 VWEU

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

Besluit 2014/415/EU werd gepubliceerd in Pb EU L192.

De commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) en de commissie voor Veiligheid & Justitie (V&J) bespraken op 9 juli 2013 de reactie van de minister van Buitenlandse Zaken van 2 juli 2013. De commissies besloten de reactie van de minister te betrekken bij een nog te plannen debat over het buitenland- en veiligheidsbeleid.

De minister van Buitenlandse Zaken reageerde op 2 juli 2013, mede namens de minister van Defensie en de minister van Veiligheid en Justitie, op vragen van de commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) en de commissie voor Veiligheid & Justitie (V&J) van 5 maart 2013.

Op 29 maart 2013 gaf de minister van Buitenlandse Zaken aan in een brief aan de Kamer dat het niet mogelijk is de brief van 5 maart 2013 te beantwoorden binnen de gestelde termijn van vier weken.

Op 5 maart 2013 hebben de commissies voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) en Veiligheid & Justitie (V&J) ingestemd met de conceptbrief aan de regering. Er worden onder andere vragen gesteld over de beperkingen van het soort omstandigheden waaronder de solidariteitsclausule kan worden ingeroepen. De brief is nog dezelfde dag verstuurd.

De leden van de fractie van de SP gaven aan inbreng te willen leveren voor schriftelijk overleg met de regering. Op 26 februari 2013 werd besloten dat er een conceptbrief met de vragen als opgesteld door de SP-fractie zal circuleren onder de fracties opdat zij zich kunnen aansluiten bij deze vragen aansluiten en/of eigen vragen kunnen toevoegen.

De commissies voor V&J en voor BDO spraken op 5 februari 2013 opnieuw over het voorstel voor de implementatie van de solidariteitsclausule. De commissies besluiten in schriftelijk overleg te treden met de regering. De fractie van de SP zal hiertoe inbreng leveren voor schriftelijk overleg. De conceptbrief zal op 26 februari in een gezamenlijke vergadering worden geagendeerd.

De commissies voor Veiligheid en Justitie (V&J) en voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking (BDO) besloten op 22 januari 2013 dit voorstel opnieuw te agenderen na ontvangst van het BNC-fiche. Het fiche is op 1 februari 2013 ontvangen.

Op 5 juni 2013 is de reactie van de minister van Veiligheid en Justitie van 21 maart 2013 besproken tijdens het algemeen overleg over de Raad voor Justitie en Binnenlandse Zaken van 6 en 7 juni 2013. Tijdens het overleg gaf de minister van Veiligheid en Justitie onder meer aan dat het moeilijk te garanderen is dat het fonds binnen de begroting blijft. Het kabinet zal zich daar hard voor inzetten, maar kan geen garantie van 100% geven. Verder geeft de minister aan de Tweede Kamer, zoals eerder toegezegd, op de hoogte te houden wanneer Solidariteitsfonds weer aan de orde is.

Op 21 maart 2013 stuurde de minister van Veiligheid en Justitie, op verzoek van de commissie voor Veiligheid en Justitie (V&J), een appreciatie van de consequenties van de voorlopige uitkomst van de onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Kader voor het Solidariteitsfonds. De minister geeft hierin aan dat de precieze verdeelsleutel over de verschillende posten, waaronder het Solidariteitsfonds, nog op zich laten wachten maar dat Kamer geïnformeerd zal worden zodra de verdeelsleutel bekend is. Daarnaast geeft de minister aan dat de Kamer op de hoogte zal worden gehouden over de voortgang van de onderhandelingen in de Raad over de solidariteitsclausule. De commissie V&J besloot op 10 april 2013 de reactie van de minister te agenderen voor een algemeen overleg JBZ-Raad (overige JBZ-onderwerpen) op 5 juni 2013.

Op 27 februari 2013 besloot de commissie voor V&J tijdens een procedurevergadering het volgende:

• - 

  De minister wordt verzocht ter aanvulling op het fiche een appreciatie te geven van de consequenties van de voorlopige uitkomst van de Meerjarig Financieel Kader onderhandelingen voor het voorziene Solidariteitsfonds.
• - 

  De minister wordt verzocht de Kamer ieder kwartaal dan wel in de geannoteerde agenda van de JBZ-Raad en wanneer daartoe, gezien het verloop van de onderhandelingen aanleiding bestaat, te informeren over het verloop van de onderhandelingen en daarbij steeds (de ontwikkeling van) het krachtenveld in de Raad aan te geven ten aanzien van de reikwijdte van het voorstel, de criteria voor gecoördineerde actie, de verhouding tussen lidstaten, Raad, Commissie, Hoge Vertegenwoordiger, betrokken diensten (zowel nationale als Europese diensten, ook militair) en de financiële consequenties.

Op 6 maart 2013 hebben de commissies V&J, EUZA en BZK een Algemeen Overleg (AO) gevoerd met de minister voor V&J en de staatssecretaris voor V&J over de JBZ-Raad van 7 en 8 maart 2013. Het voorstel voor een Raadsbesluit betreffende de solidariteitsclausule is hier onder meer besproken.

Op 14 februari 2013 hebben de commissies EUZA en BZ een Algemeen Overleg (AO) gevoerd met de minister van Buitenlandse Zaken. Het voorstel voor een Raadsbesluit betreffende de solidariteitsclausule is hier onder meer besproken.

De Tweede Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken heeft het voorstel betreffende de solidariteitsclausule eveneens als prioritair dossier geselecteerd.

De Nederlandse regering verwelkomt het voorstel voor de uitwerking van de Solidariteitsclausule. Wederzijdse bijstand is een belangrijk principe in de Europese samenwerking; de gedachte van een gezamenlijk optreden in de geest van solidariteit wordt door Nederland gesteund, laat de minister in het BNC-fiche onder andere weten. De regering beschouwt de Solidariteitsclausule als aanvullend op reeds bestaande mechanismen en instrumenten op EU niveau, met name op het gebied van civiele bescherming. De toegevoegde waarde die de Solidariteitsclausule in relatie tot deze instrumenten kan bieden is de coördinatie op hoog politiek niveau.

Nederland is wel kritisch ten aanzien van de vormgeving van mogelijke financiële gevolgen en staat kritisch tegenover het feit dat er, naast het Europese Responscentrum voor Noodsituaties, geen vast aanspreekpunt op EU politiek niveau zal zijn in het geval een beroep wordt gedaan op de Solidariteitsclausule. De voorzitter van de Europese Commissie zal per crisis bepalen welke Commissaris aanspreekpunt is voor de crisis. De regering vraagt zich af of dit een effectieve en snelle respons, evenals een goede informatiedeling tussen de Europese instellingen en de lidstaten, ten goede komt.

Dit gezamenlijke voorstel van de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid ziet op het formuleren van regelingen voor de toepassing van de "solidariteitsclausule" zoals verwoord in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (artikel 222). In deze clausule committeren de Unie en de lidstaten zich aan een gezamenlijk optreden indien een lidstaat wordt getroffen door een terroristische aanval, een natuurramp of een door de mens veroorzaakte ramp. In het voorstel worden het geografische toepassingsgebied, het activeringsmechanisme en het responsmechanisme op het niveau van de Unie vastgelegd.

De clausule is van toepassing op rampen en terroristische aanslagen op EU-grondgebied, schepen in internationale wateren, vliegtuigen in het internationale luchtruim en kritieke infrastructuur die onder de jurisdictie van een lidstaat valt. De EU zou alleen moeten optreden in uitzonderlijke omstandigheden en op verzoek van de politieke autoriteiten van een lidstaat. Gezien het brede toepassingsgebied van dit artikel hebben de voorgestelde regelingen betrekking op een groot aantal beleidsterreinen en instrumenten, waaronder de interne veiligheidsstrategie, het mechanisme en het financieringsinstrument voor civiele bescherming, het Solidariteitsfonds, bepaalde structuren van de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) en het crisiscoördinatiemechanisme bij de Raad.

Het voorstel is aangenomen tijdens de Raad Algemene Zaken op 24 juni 2014.

Tijdens de Raad Algemene Zaken op 17 december 2013 heeft de Raad kennisgenomen van een voortgangsverslag van het Voorzitterschap over het voorstel.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 22 november 2012 heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen waarin zij er bij de Commissie en de vicevoorzitter/hoge vertegenwoordiger op aandringt om voor eind 2012 een gezamenlijk voorstel in te dienen voor een besluit van de Raad houdende regelingen voor de toepassing van de solidariteitsclausule overeenkomstig artikel 222, lid 3, van het VWEU.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.