In de Eerste Kamer hebben CDA en ChristenUnie, twee regeringspartijen, en de VVD als grootste oppositiepartij, dinsdag 15 april gepleit voor een geleidelijke verhoging van het defensiebudget in Nederland. Dit gebeurde tijdens een beleidsdebat over de huidige en toekomstige stand van de krijgsmacht met de ministers Verhagen van Buitenlandse Zaken, Van Middelkoop van Defensie en diens staatssecretaris De Vries. De andere regeringspartij, PvdA, was nog niet zover. Woordvoerder Van Driel zei dat de PvdA-fractie de uitkomsten afwacht van de verkenningen over de toekomstige rol van de krijgsmacht door een ambtelijke werkgroep. Het debat werd gevoerd op basis van de Begrotingsstaten Buitenlandse Zaken 2008 (31.200 V) en de Begrotingsstaten Defensie 2008 (31.200 X).
Wonderlijk
Van Driel vond het wonderlijk dat een klankbordgroep die op de voorstellen van de werkgroep zal reageren onder leiding staat van de vorige minister van Financiën Zalm. Dat was een minister die keer op keer bezuinigingen op defensie heeft laten doorvoeren, zei Van Driel. De PvdA-woordvoerder vond dat Nederland niet zozeer moet kijken naar wat andere landen besteden aan hun krijgsmacht, maar dat we allereerst onze ambities moeten vaststellen en dan bepalen hoeveel het gaat kosten om onze militaire bijdrage aan de wereldvrede te leveren.
Trendbreuk
Minister Van Middelkoop wilde zich niet vastleggen op een bepaald percentage, maar noemde het voorstel van zijn Amerikaanse ambtgenoot Gates om de komende vijf jaar 0,2% per jaar het budget te verhogen een 'niet onaardige suggestie'. Volgens Van Middelkoop is er al een trendbreuk opgetreden doordat onder het huidige kabinet voor het eerst in vijftien jaar de uitgaven voor defensie niet zijn verlaagd. Er is echter 500 miljoen euro meer uitgetrokken.
NAVO-norm
VVD-woordvoerder Van Kappen, die zijn maidenspeech hield, wees op de norm die de NAVO de lidstaten voorhoudt: 2% van het bruto nationaal inkomen zou aan defensie besteed moeten worden. Nederland zit thans op een percentage van 1,4% en dit dreigt in de loop van de kabinetsperiode te zakken tot 1,2%. In 1991 was het nog 2,8%. Ook woordvoerder Kuiper van de ChristenUnie pleitte mede namens de SGP-fractie voor de 2%-norm van de NAVO. CDA-woordvoerder Hillen, die ook zijn eerste toespraak in de senaat hield, legde evenals zijn collega Van Kappen, een relatie met het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Sinds jaar en dag is dit gekoppeld aan een bepaald percentage van het nationaal inkomen. Thans is dit 0,8%. Volgens Hillen zou een deel van het geld voor ontwikkelingssamenwerking kunnen worden overgeheveld naar defensie, vanwege de opbouwende taken die militairen verrichten in bijvoorbeeld Uruzgan (Afghanistan). De ministers Van Middelkoop en Verhagen lieten doorschemeren dat deze verschuiving in de lopende kabinetsperiode onbespreekbaar is. Hillen bond het kabinet op het hart een doortimmerd testament achter te laten voor de volgende regeerperiode. Nu moet in de programma's van de politieke partijen al gaan doorklinken dat de uitgaven voor defensie omhoog gaan. Dan kunnen ze niet meer in onderhandelingen over een regeerakkoord verlaagd worden.
Politieke blokkades
VVD-senator Van Kappen pleitte voor een tweedeling van het defensiebudget: een deel voor het in stand houden van de defensie-organisatie inclusief de nodige investeringen, gekoppeld aan het bruto nationaal inkomen, en een ander deel om de kosten voor het deelnemen aan operaties van NAVO of VN te betalen. Van Kappen wees ook op de politieke blokkades die samenwerking tussen NAVO en Europese Unie in conflicthaarden in de weg staan. Minister Verhagen was met hem eens dat deze blokkades opgeruimd moeten worden.
Kostenverdeling
Senator Van Driel sloot zich aan bij het pleidooi van zijn collega Van Kappen voor het verdelen van de kosten van NAVO-missies over de lidstaten. Het is toch te gek dat wie op missie gaat, ook nog volledig voor alle kosten opdraait, zei Van Driel. Van Kappen zei bij VN-missies de kosten wel verdeeld worden over de lidstaten. Cuba betaalt mee, ook als het tegen een missie heeft gestemd, zei Van Kappen, louter omdat Cuba lid is van de VN.
Toezegging
SP-senator Vliegenthart legde er de nadruk op dat de doelstellingen van de NAVO aanpassing behoeven. Het bondgenootschap zou vooral ook voor de zwakken in de samenleving moeten opkomen. Hij meende een bondgenoot te vinden in senator Kuiper die namens CU en SGP wees op de gerechtigheid die de NAVO moet nastreven. Maar Kuiper zei dat hij niet alleen zwaarden wilde laten omsmelten in ploegscharen (zoals Vliegenthart betoogde), maar dat het ook nodig kan zijn om van ploegscharen weer zwaarden te maken. Want het slechte in de wereld moet bestreden worden.
Omvorming NAVO
Senator Yildirim pleitte voor een omvorming van de NAVO tot een bondgenootschap dat niet zozeer met militair geweld opereert, maar dat opkomt voor de verdrukten in de wereld.
Deel dit item: