Verslag van de vergadering van 6 februari 2024 (2023/2024 nr. 19)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 20.05 uur
De heer Panman i (BBB):
Voorzitter. Ik ben geen fiscalist, dus vanuit die hoedanigheid blijf ik het een merkwaardig fenomeen vinden dat je ergens een voorschot neemt op de toekomst en het volgens ook nog claimt. Er wordt 2,8 miljard genoemd, maar eigenlijk is het in de afbouwperiode gemiddeld 350 miljoen en daarna 717 miljoen. Dat klinkt toch iets anders. Maar goed, we hebben het daar al veel over gehad. Ik heb nog wat vraagtekens bij het feit dat de minister het nu "ondoelmatig" en "te duur geworden" noemt. Wat is dan ondoelmatig? Wat was het doel dan überhaupt? Wanneer hebben we dat bereikt? Wat waren de geraamde kosten, waardoor het nu te duur is? Ik vind het nogal een subjectieve reactie vanuit de minister. Tevens zitten er behoorlijk wat verwachtingen in de beantwoording van de minister die niet heel erg hard zijn. Dat geeft de BBB-fractie niet de geruststelling dat het allemaal wel goed komt.
We hebben het ook gehad over de rechtvaardigheid van dit wetsvoorstel. Het is nu eenmaal zo dat het in collectieve elementen zit. Het is nu eenmaal zo dat mensen die panelen hebben aangeschaft, echt een offer hebben gebracht. Ze hebben echt geïnvesteerd, hun spaarcenten zijn op en ze zijn een of meerdere jaren niet op vakantie gegaan, terwijl anderen dat wel deden. Ze hebben een bijdrage aan het klimaat geleverd voor de mensen zonder panelen.
Er is veel gezegd over de terugverdientijd. Ik ga het daar nu verder niet over hebben. Ik heb nog wel een punt over de zonnepanelen op grote daken in plaats van op de grond. Ik ben op dit moment heel erg blij met D66. Ik omarm D66 en deze klimaatminister nu virtueel, want eindelijk is daar de erkenning voor de waarde van landbouwgrond. Ik zal deze minister hier nog lang aan herinneren. Gezien het pushbericht dat net doorkwam, is er een kans dat we de minister nog vaker zien in dit huis.
Ik wil nog wel een kanttekening plaatsen, minister. Verzekeringsmaatschappijen zijn niet zo heel erg gelukkig met de suggestie: doe maar even op alle daken in industriegebieden "zon op dak". Hoewel wij dat uiteraard als BBB-fractie ook toejuichen, heeft het nog wel wat haken en ogen. Er zijn namelijk twee concrete dingen: allereerst de brandveiligheid bij industriepanden en ten tweede de sterkte van de dakconstructie. Niet alle daken zijn geschikt om zonnepanelen te dragen. Een paneel lijkt niet zo zwaar. Je tilt zo'n paneel zo op. Maar leg er maar eens duizend neer met alle ondersteunende constructies erbij en dan heb je een heel gewicht.
Verder heb ik niet echt een oplossing gehoord voor netcongestie. Ik hoor alleen dat het weggewuifd wordt en dat het allemaal wel meevalt met die netcongestie. Ik weet ook wel dat het erg regionaal is. Daarom is de BBB-fractie sowieso voor regionale zelfstandigheid. Laten we vooral verder werken aan regionale mogelijkheden voor lokale ondernemers en corporaties of buurtschappen. Het zou mooi zijn als zij gezamenlijk zonopwekking kunnen bewerkstelligen, zodat ook de investering in de gemeenschappen blijft en niet verdwijnt naar de buitenlandse aandeelhouders die ik in mijn eerste termijn heb genoemd.
Dan is er nog iets niet aan bod gekomen dat wel van belang is. Deze wet bevindt zich in een bepaalde context. Essent heeft gisteren een persbericht gepubliceerd, waarin mensen worden opgeroepen rekening te houden met het feit dat de energieprijzen enorm omhooggaan. Over een paar jaar zijn energierekeningen van €3.000 tot €3.800 per jaar geen uitzondering meer. Sterker nog, Essent waarschuwt: juist de huishoudens die niet verduurzaamd hebben, zijn de €3.800-huishoudens, en de huishoudens die wel verduurzaamd hebben, kunnen daar €800 per jaar op besparen. Hoe kun je verduurzamen? Je kunt onder andere verduurzamen door zonnepanelen neer te leggen. En hoe kun je dat stimuleren? Het cirkeltje is rond.
Wat Essent verder aangeeft, is: overheid, zorg ervoor dat de netbeheerkosten naar beneden gaan, dat de belastingen naar beneden gaan en dat het noodfonds gevuld blijft. Dat zijn echt draconische maatregelen, en we moeten voorkomen dat we die ook echt nodig hebben. Voor de rest roep ik de minister toch op om de randvoorwaarden voor de hele energietransitie eerst goed op orde te hebben voordat wij al te veel gas geven.
Over de oude meters ben ik niet overtuigd. Er is zojuist bevestigd in uw beantwoording dat de oude meters niet op tijd, met ingang van de wet, zijn vervangen door slimme meters. Ik ben heel erg benieuwd of dat überhaupt kan. In de wet staat immers dat er een verplichting is voor slimme meters, dat huishoudens die moeten hebben. Hoe gaat u daar dan mee om? Niet alleen loopt die saldering dan niet helemaal parallel, maar het is ook de vraag: hoe doet u de handhaving daarop, en wat voor consequenties heeft het als mensen geen slimme meter hebben tegen het einde van het jaar? Op deze manier is er namelijk een soort incentive, zo van: joh, als ze aanbellen om hem te vervangen, ben ik even niet thuis; ga eerst maar naar de buren.
Voorzitter, ik kom tot mijn laatste opmerking. Ik denk ook dat we wel kunnen concluderen vandaag: het is eigenlijk niet handig dat we dit wetsvoorstel in isolement behandelen. Want de hele energietransitie is een pakket, en dat heeft een samenhang. U noemde net ook al het Electricity Market Design en de nieuwe Energiewet; eigenlijk zou je dit in z'n geheel moeten behandelen, en nu niet vooruitlopend met deze wet voor de afbouw van saldering. Dus dat is niet handig. In die zin zouden we volgens de BBB-fractie óf dit wetsvoorstel moeten wegstemmen, zodat-ie nog gehandhaafd blijft en je hem mee kunt nemen in de Energiewet, óf hem misschien kunnen aanhouden; dat zou nog een uitweg zijn. Maar veel andere uitwegen ziet de BBB-fractie niet.
Daarmee wilde ik mijn inbreng voor de tweede termijn afsluiten, voorzitter. Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Panman. Dan is het woord aan de heer Crone namens GroenLinks-Partij van de Arbeid.