Dinsdag 1 juli 2025, commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)

Beslispunt

• - 

  Welke leden leveren heden inbreng voor nader schriftelijk overleg?

NB 1 - Dit agendapunt hangt samen met agendapunt 3.

NB 2 - Van het lid Jaspers (BBB) is reeds inbreng ontvangen op 10 juni 2025 .

Toelichting

Richtlijn EU 2025/1237 (wijziging beschermingsstatus van de wolf)

• - 

  Op 7 maart heeft de Europese Commissie een voorstel gepubliceerd tot wijziging van de Habitatrichtlijn (Richtlijn inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna (92/43/EEG)) voor wat betreft de beschermde status van de wolf (COM(2025)106).
• - 

  In voorstel COM(2025)106 wordt de beschermde status van de wolf verlaagd door de wolf te verplaatsen van Bijlage IV naar Bijlage V bij de Habitatrichtlijn. Hiermee wordt de beschermde status van de wolf onder de Habitatrichtlijn in lijn gebracht met het aangepaste Verdrag van Bern dat op 7 maart 2025 in werking is getreden. Het BNC fiche is op 11 april 2025 ontvangen (bijgevoegd).
• - 

  Op 5 juni 2025 stemde de Raad in met het voorstel, conform het standpunt in eerste lezing van het Europees Parlement. De defintieve versie van de richtlijn is inmiddels op 24 juni 2025 gepubliceerd (2025/1237) in het Publicatieblad van de Europese Unie en zal 20 dagen later in werking treden.

Schriftelijk overleg

• - 

  Naar aanleiding van het voorstel tot wijziging van de Habitatrichtlijn heeft de commissie in mei schriftelijk overleg gevoerd. Naar aanleiding daarvan (33576, AK) heeft de commissie besloten heden gelegenheid te bieden voor nader schriftelijk overleg. Inmiddels is dus de definitieve versie van de richtlijn beschikbaar.
• - 

  De commissie is nog in afwachting van beantwoording van vragen die op 24 april 2025 over dit voorstel zijn gesteld aan de Europese Commissie (33576, AJ).

Voorhang ontwerpbesluit beschermingsstatus wolf en goudjakhals (33118, GL)

• - 

  Het ontwerpbesluit houdende wijziging van het Besluit activiteiten leefomgeving en van het Besluit kwaliteit leefomgeving (bescherming wolf en goudjakhals) is bij brief van 6 juni 2025 (33118, GL) voorgehangen bij beide Kamers (zie agendapunt 3 en het overzicht aanhangige gedelegeerde regelgeving). De reactietermijn van deze voorhang is 8 juli 2025; daarna zal ontwerpbesluit ter advisering worden aangeboden aan de Afdeling advisering van de Raad van State.
• - 

  Met het ontwerpbesluit wordt de aanpassing van de Europese regelgeving over de bescherming van wolven, zoals opgenomen in richtlijn 2025/1237, vertaald naar de nationale regelgeving. Tevens wordt met het voorgestelde besluit de mogelijkheid gecreëerd om op te kunnen treden bij incidenten met wolven en tegelijk voldoende bescherming aan wolven te bieden.

Beslispunten

• - 

  Welke leden wensen heden inbreng te leveren voor schriftelijk overleg over het voorgehangen ontwerpbesluit?

NB - Dit agendapunt hangt samen met agendapunt 2 .

Toelichting

• - 

  Het Besluit houdende wijziging van het Besluit activiteiten leefomgeving en van het Besluit kwaliteit leefomgeving (bescherming wolf en goudjakhals) is bij brief van 6 juni 2025 (33118, GL) voorgehangen bij beide Kamers (zie het overzicht aanhangige gedelegeerde regelgeving). De reactietermijn van deze voorhang is 8 juli 2025; daarna zal ontwerpbesluit ter advisering worden aangeboden aan de Afdeling advisering van de Raad van State.
• - 

  Met het ontwerpbesluit wordt enerzijds de aanpassing van de Europese regelgeving over de bescherming van wolven, zoals opgenomen in richtlijn 2025/1237 (zie agendapunt 2), vertaald naar de nationale regelgeving. Anderzijds wordt met het voorgestelde besluit de mogelijkheid gecreëerd om op te kunnen treden bij incidenten met wolven en tegelijk voldoende bescherming aan wolven te bieden.
• - 

  Omdat de gewijzigde Habitatrichtlijn (2025/1237) naar verwachting eerder in werking zal treden dan het voorgehangen ontwerpbesluit, ontstaat er een overgangsperiode. De staatssecretaris van LVVN wijst er in de aanbiedingsbrief van de voorhang op dat het van belang is deze overgangsperiode zo kort mogelijk te houden en het besluit zo spoedig mogelijk in werking te laten treden. Aansluitend aan de voorhangperiode zal daarom over het ontwerpbesluit spoedadvies worden gevraagd aan de Afdeling advisering van de Raad van State.
• - 

  Het voorgehangen ontwerpbesluit is door de fractie van de PvdD voorgedragen voor controversieelverklaring. Finale besluitvorming daarover is voorzien voor 8 juli a.s.
• - 

  Het lid Nicolaï (PvdD) heeft naar aanleiding van het wekelijkse overzicht aanhangige gedelegeerde regelgeving op 23 juni 2025 verzocht om in de gelegenheid gesteld te worden vragen te stellen over het voorgehangen ontwerpbesluit.
• - 

  De staatssecretaris van LVVN heeft aan de Tweede Kamer verzocht de (procedurele of inhoudelijke) behandeling van het ontwerpbesluit af te ronden vóór de afloop van de voorhangperiode op 8 juli 2025, zodat het ontwerpbesluit aansluitend aan de voorhangprocedure voor spoedadvies aan de Raad van State kan worden voorgelegd (zie onder).

Stand van zaken Tweede Kamer

• - 

  In de procedurevergadering LVVN van 18 juni 2025 is de staatssecretaris van LVVN verzocht om geen onomkeerbare stappen te zetten ten aanzien van het ontwerpbesluit voordat de behandeling van het ontwerpbesluit in de Kamer is afgerond. In zijn reactie van 23 juni op dat verzoek (TK 33118, 298) laat hij weten uitvoering te geven aan dat verzoek, maar wel benadrukt hij de (procedurele of inhoudelijke) behandeling van het ontwerpbesluit af te ronden vóór de afloop van de voorhangperiode op 8 juli a.s., zodat het ontwerpbesluit voor spoedadvies aan de Raad van State kan worden voorgelegd. Wanneer de voorlegging aan de Raad van State niet aansluitend op de op 8 juli a.s. eindigende voorhangperiode kan plaatsvinden, resulteert dit in een vertraging van het proces.
• - 

  In de procedurevergadering LVVN van 2 juli staat zowel het ontwerpbesluit (TK 33118, 295) geagendeerd alsook de reactie van de staatssecretaris van LVVN op het verzoek van de commissie om geen onomkeerbare stappen te zetten (TK 33118, 298).

Beslispunt

• - 

  Geeft het verslag schriftelijk overleg (27428, G) aanleiding tot nader schriftelijk overleg of wenst u de brief van 23 juni voor kennisgeving aan te nemen?

Toelichting

• - 

  Op 18 juni 2024 besloot de commissie LNV het E-dossier inzake nieuwe genomische technieken (NGT's) - E230014 aan te houden in afwachting van de onderhandelingen in de Raad van de Europese Unie.
• - 

  Op 15 april jl. heeft het lid Visseren-Hamakers (PvdD) naar aanleiding van de brief van de staatssecretaris van LVVN, mede namens de minister van Economische Zaken, de staatssecretaris van Openbaar Vervoer en Milieu en de Staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport, van 11 april 2025 aan de Tweede Kamer (TK 27428/22112, 409) verzocht het E-dossier E230014 op dinsdag 13 mei 2025 ter bespreking te agenderen.
• - 

  In de brief wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de op 14 maart 2025 vastgestelde raadspositie (bijgevoegd) op het NGT-dossier. De brief geeft ook uitleg over het verloop van het vervolgproces rondom de NGT-onderhandelingen. Ook in de recente kwartaalrapportage EU-wetgevingshandelingen (21109, BG) komt het NGT-dossier aan de orde.
• - 

  Op 27 mei jl. heeft het lid Visseren-Hamakars (PvdD) inbreng geleverd voor schriftelijk overleg. De beantwoording van die vragen staat vandaag ter bespreking geagendeerd (verslag schriftelijk overleg (27428, G)

Beslispunt

• - 

  Geeft het verslag schriftelijk overleg (36736, C) aanleiding tot nader schriftelijk overleg of wenst de commissie de brief van de minister van LVVN van 16 juni 2023 voor kennisgeving aan te nemen?

  NB De commissie is nog in afwachting van beantwoording van vragen op 23 mei 2025 gesteld aan de Europese Commissie (36736, B) .

Toelichting

• - 

  Op 15 april heeft de commissie dit (niet wetgevende) voorstel als prioritair aangemerkt. Dit dossier maakt daarmee deel uit van het (nog vast te stellen) Europees Werkprogramma Eerste Kamer 2025.
• - 

  Deze als prioritiar aangemerkte mededeling (COM(2025)75) is op 19 februari 2025 gepubliceerd. Het BNC-fiche bij dit voorstel is ontvangen op 28 maart 2025 (36736, A).
• - 

  Vandaag staat ter bespreking geagendeerd de beantwoording van de aan de regering gestelde vragen (verslag schriftelijk overleg 36736, C).

Beslispunten

• - 

  Geeft het verslag schriftelijk overleg (35746/28286/31571, K) aanleiding tot nader schriftelijk overleg of wenst u de brief van 26 juni 2025 voor kennisgeving aan te nemen?
• - 

  Geeft het verslag schriftelijk overleg aanleiding de status van de motie 35746, G, thans niet uitgevoerd, te wijzigen in (deels) uitgevoerd?
• - 

  Geeft het verslag schriftelijk overleg aanleiding de status van de van toezegging T03706, thans openstaand / legisprudentie, te wijzigen?

Toelichting

• - 

  Naar aanleiding van de brief van de minister van LVVN van dinsdag 18 februari 2025 (35746/28286/31571/36600 XIV, J) is op 18 maart jl. inbreng geleverd voor schriftelijk overleg.
• - 

  De gestelde vragen hebben betrekking op de motie 35746, G van het lid Visseren-Hamakers c.s. en op toezegging T03706, eveneens van het lid Visseren-Hamakers (PvdD).
• - 

  De reactie van de minister van LVVN is ontvangen op 26 juni 2025 (verslag schriftelijk overleg 35746/28286/31571, K) en staat heden ter bespreking geagendeerd.

Motie 35746, G

• - 

  Indiener: Visseren-Hamakers (PvdD)
• - 

  Status: niet uitgevoerd

In deze motie wordt de regering verzocht om binnen zes maanden met een voorstel te komen waarin de Europese richtlijn, met betrekking tot het verbod op routinematig decouperen bij varkens, zodanig geïmplementeerd zal worden dat deze handhaafbaar is.

Toezegging T03706

• - 

  Betrokken lid: Vissseren-Hamakers (PvdD)
• - 

  Status: openstaand / legisprudentie

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zegt de Kamer, naar aanleiding van een vraag van het lid Visseren-Hamakers (PvdD), toe dat hij de Kamer jaarlijks een brief betreffende het aantal ritueel geslachte dieren zal toesturen.

A - Dierwaardige veehouderij

Convenant 'Stappen naar dierwaardige veehouderij'

In haar brief van 24 juni 2025 (28286, AE) gaat de minister van LVVN in op recente ontwikkelingen inzake de dierwaardige veehouderij. Zo schetst zij o.a. de opzet van het convenant 'Stappen naar dierwaardige veehouderij. Om de naleving van het conventant te controleren, komt er een Autoriteit Dierwaardige Veehouderij. De brief treft u hierbij aan.

Internetconsultatie AMvB dierwaardige veehouderij

Ook gaat de brief in op de AMvB dierwaardige veehouderij. Per 1 juli 2024 is de Wet dieren gewijzigd (zie: Stb. 2024, 156 en Stb. 2024, 160) en is in deze wet via een instructiebepaling (artikel 2.3a Wet dieren) een opdracht bij de minister neergelegd om uiterlijk per 1 juli 2025 een AMvB dierwaardige veehouderij 2040 voor melkvee, kalveren, pluimvee (alleen kippen) en varkens voor te hangen bij het parlement (artikel 10.10, derde lid, Wet dieren). De instructiebepaling vergt dat in een AMvB regels worden vastgelegd over gedragsbehoeften en (het stoppen met) ingrepen bij dieren in de veehouderij, gericht op het bewerkstelligen van dierwaardige veehouderij in 2040.

De AMvB heeft het voorbereidingstraject doorlopen en op 24 juni 2025 is de internetconsultatie gestart (einddatum consultatie: 5 augustus 2025). Parallel aan de internetconsultatie worden de wetgevingstoets door J&V, de uitvoerings- en handhaafbaarheidstoets (NVWA) en de regeldruktoets (ATR) uitgevoerd. Het realiseren van een dierwaardige veehouderij is gericht op de langere termijn. In de AMvB zijn daarom dierenwelzijnsmaatregelen opgenomen die op verschillende momenten in het tijdspad 2025 – 2040 in werking zullen treden.

De AMvB bevat een evaluatiebepaling die erop is gericht te waarborgen dat de beweging naar dierwaardige veehouderij plaatsvindt in overeenstemming met andere gestelde doelen. De evaluatie zal onder andere informatie bevatten over de inzichten met betrekking tot dierenwelzijn, emissies, vergunningverlening en verdienvermogen van de veehouderij.

In de brief van 24 juni merkt de minister van LVVN op dat het niet mogelijk zal zijn om de ontwerp AMvB voor 1 juli 2025 bij het parlement voor te hangen. Zij streeft ernaar dit zo snel mogelijk te doen en gaat er vanuit dat de voorhangprocedure uiterlijk komend najaar kan plaatsvinden.

B - Voorlopige appreciatie Ctgb inzake glyfosaat studie

In verband met het mondeling overleg van vandaag heeft de minister van LVVN de Kamer op 26 juni 2025 de voorlopige appreciatie aangeboden van het Ctgb op de publicatie van Panzacchi et al. 2025 (Carcinogenic effects of long-term exposure from prenatal life to glyphosate and glyphosate based herbicides in Sprague-Dawley rats ), waarin een relatie wordt gelegd tussen de blootstelling aan glyfosaat en de ontwikkeling van kanker. Het betreft een voorlopige appreciatie aangezien het Ctgb alleen beschikt over de publicatie en niet over de achterliggende data van het onderzoek. Het Ctgb concludeert op basis van de publicatie dat deze studie momenteel geen aanleiding geeft om een Europese herbeoordelingsprocedure voor glyfosaat te starten en dat de eerdere op Europees niveau getrokken conclusies over de carcinogeniteit van glyfosaat blijven staan. De minister neem de conclusies van het Ctgb over en zal op basis hiervan geen aanvullende maatregelen nemen. Zij wacht het onderzoek van de EFSA en ECHA af en zal de Kamer hierover informeren, zodra deze analyse beschikbaar is. De brief (27858, I) is als bijlage opgenomen en is tevens toegevoegd aan de agenda van het mondeling overleg VGO-III (vandaag 19:00 - 20:00 uur).

C - Indicatieve overzichtsplanning dossiers LVVN

De minister van LVVN heeft de Tweede Kamer op 17 juni 2025 per brief (TK 36600 XIV, 83) een indicatieve overzichtsplanning gestuurd van de dossiers waarover zij de Tweede Kamer in de komende periode verder wil informeren. Al deze dossiers en verdere uitwerkingen daarvan zijn verbonden met de vraagstukken rondom de ontwikkeling van het landelijk gebied en het van het slot halen van Nederland en de inzet voor een geborgde stikstofreductie en natuurherstel.

D - Stand van zaken wolvenbeleid

Met zijn brief van 17 juni 2025 (TK 33576, 452) heeft de staatssecretaris van LVVN de Tweede Kamer, mede in verband met het commissiedebat Natuur van 19 juni 2025 (terug te kijken via debatdirect), geïnformeerd over een aantal onderwerpen met betrekking tot het wolvenbeleid.

E - Jaarverslag van de Nationale ombudsman, Kinderombudsman en Veteranenombudsman 2024

Het jaarverslag 2024 van de drie ombudsmannen is op 19 juni 2025 aangeboden aan de Voorzitter van de Tweede Kamer en is ook verstuurd naar de voorzitter van de Eerste Kamer, met daarbij de wens om met de Eerste Kamer in gesprek te gaan over het jaarverslag. Zowel de integrale versie als de samenvatting van het jaarverslag treft u hierbij aan. Tevens is opgenomen de cijferbijlage bij het jaarverslag.

De commissie BIZA spreekt op 28 oktober a.s. van 17.00-18.00 uur met de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman.

F - Nieuwe afspraak met de Rli over het advies 'Falen en opstaan'

Op 17 juni jl. heeft de commissie besloten het voor die datum geplande gesprek van de commissie met de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) over het advies 'Falen en opstaan ' te verschuiven naar een nader te bepalen datum na het zomerreces. Op welke termijn wenst de commissie dat gesprek te houden?

• - 

  Hieronder is een overzicht van de openstaande correspondentie weergegeven (dit betreft brieven en wetgevingsverslagen).
• - 

  Een overzicht van wetsvoorstellen die bij de commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) in (schriftelijke) behandeling zijn, is via deze LINK te raadplegen.
• - 

  Een overzicht van LNV-wetsvoorstellen in behandeling bij de Tweede Kamer is te raadplegen via deze LINK.