Verslag van de vergadering van 14 oktober 2025 (2025/2026 nr. 04)
Status: ongecorrigeerd
Aanvang: 13.46 uur
Een verslag met de status "ongecorrigeerd" is niet voor citaten en er kan geen recht aan ontleend worden.
De heer Panman i (BBB):
Voorzitter, geachte leden van de Eerste Kamer, dank u wel. Weloverwogen en met volle overtuiging heb ik mij kandidaat gesteld voor het ondervoorzitterschap van deze Kamer. Het is een rol van groot belang binnen onze Kamer, die vraagt om inzet, bestuurlijke ervaring en een onafhankelijke en verbindende houding. Het is een rol die niet uitsluitend beperkt blijft tot de dinsdag, maar die een flexibele agenda vereist, zoals ook de heer Dittrich al aangaf. Het is een rol die de gehele Kamer dient, zowel binnen als buiten deze vergaderzaal.
Graag zou ik kort willen toelichten waarom ik alleen voor eerste Ondervoorzitter ga en dus niet voor tweede Ondervoorzitter. In het verslag van het College van fractievoorzitters van 30 september jongstleden, werd gemeld dat de heer Schalk voornemens is om zich kandidaat te stellen voor het tweede ondervoorzitterschap. Voor mij is het evident dat alle Kamerleden en alle fracties gelijk zijn, in waardigheid en in rol. Daarom stel ik mij niet kandidaat voor het tweede ondervoorzitterschap, uit respect en om ruimte te geven aan leden uit kleinere fracties, zodat zij kandidaat kunnen zijn zonder directe concurrentie van een relatief grote fractie.
In de afgelopen dagen heb ik voor het indienen van mijn kandidatuur eerst de Voorzitter geraadpleegd of zij bezwaren ziet voor een eventuele samenwerking, want ik zie het College van Voorzitter en Ondervoorzitters als een team dat moet kunnen samenwerken. Vervolgens heb ik de kandidaten die na afgelopen vrijdag bekend waren, uiteraard succes gewenst en heb ik mijn kandidatuur onder de aandacht gebracht van alle fracties in deze Kamer: groot, klein, links, rechts, nieuw en al langer gevestigd. Dit contact was bewust niet uitsluitend met de fractievoorzitters, omdat alle Kamerleden voor mij gelijkwaardig zijn.
Rondom mijn kandidatuur is tevens ook geen afstemming geweest met andere fracties. Juist bij verkiezingen voor de positie van Voorzitter, zoals vorige week, en Ondervoorzitter, zoals deze week, is het belangrijk dat die vrij zijn van onderlinge afstemming. Maar het is wel van belang dat het College van Voorzitter en Ondervoorzitters een uitgebalanceerd geheel vormt, niet alleen wat betreft vrouw-man en links-rechts, maar ook wat betreft ervaring in de publieke en private sector. Dat neem ik graag mee. Op die manier kunnen we een complementair team vormen. Het is belangrijk dat het ondervoorzitterschap neutraal is en dat het alle Kamerleden gelijkwaardig kan dienen en vertegenwoordigen. We zijn immers samen één gemeenschap van volksvertegenwoordigers, die gezamenlijk de verantwoordelijkheid draagt voor het democratisch proces in deze Kamer.
In mijn werkzame leven van de afgelopen jaren en in de Kamer heb ik geleerd hoe essentieel het is dat we het debat scherp op de inhoud voeren maar tevens met waardigheid en respect, zoals ook de heer Dittrich aangaf, juist in een tijd waarin de maatschappelijke tegenstellingen en polarisatie groter lijken dan ooit. De kracht van onze democratie ligt in het luisteren naar elkaar, in het zoeken naar wat ons verbindt en in het bewaken van de zorgvuldigheid van ons wetgevingsproces. Daaraan wil ik vanuit een verbindende en onafhankelijke houding bijdragen als Ondervoorzitter.
Mijn wortels liggen op het platteland, maar ik ben inmiddels al jarenlang woonachtig in Den Haag. Dat is logistiek handig voor vervanging op maandag, vrijdag en daarbuiten. Ik heb van dichtbij ervaren hoe verschillend de perspectieven kunnen zijn tussen de stad en daarbuiten, maar ook tussen theoretisch en praktisch opgeleiden en tussen maatschappelijke starters en gepensioneerden. De Eerste Kamer heeft naar mijn overtuiging een bijzondere verantwoordelijkheid om de verschillen te overbruggen, met begrip, transparantie en respect voor ieder standpunt. Ik heb veel mensen hier in de Eerste Kamer mogen ontvangen en rondgeleid om zo het politieke hart dichter bij de mensen te brengen. Vorige week woensdagochtend deed ik dat nog met een groep uit de provincie Overijssel.
Mijn werkervaring bij diverse nationale en internationale organisaties, gecombineerd met bestuurlijke functies in het verenigingsleven, heeft mij gevormd in het omgaan met complexe vraagstukken en uiteenlopende belangen. Dat vraagt om overzicht, nuchterheid, empathie en de moed om besluiten te begeleiden. Dat zijn eigenschappen die ik graag ten dienste stel van deze Kamer. De afgelopen jaren heb ik bewust geïnvesteerd in relaties met collega's uit alle fracties en in de verbinding met politiek Den Haag, de provincies, maatschappelijke organisaties, de Raad van Europa en het Caribisch deel van ons Koninkrijk. Die ervaring heeft mij geleerd hoe waardevol het is om open te staan, te luisteren en met gezag, maar ook met mildheid, het gesprek te leiden. Als Ondervoorzitter zal ik er zijn voor alle fracties, groot, klein, lang gevestigd of nieuwkomers. "Onafhankelijk" en "onpartijdig" zijn voor mij vanzelfsprekende uitgangspunten. Ik wil bijdragen aan een klimaat waarin elk Kamerlid zich gehoord weet, het debat scherp, maar respectvol wordt gevoerd en besluitvorming transparant en zorgvuldig plaatsvindt.
Voorzitter, ik rond af. Met die overtuiging en in volle inzet stel ik mij dus kandidaat. Het zou mij een grote eer zijn om met uw vertrouwen deze verantwoordelijkheid op mij te mogen nemen.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel. Dan geef ik nu graag het woord aan de heer Rietkerk.