Debat samengevat: Wet beëindiging salderingsregeling

Senator Crone (GroenLinks-PvdA) noemde het voorstel 'geen goede wet': "Eindelijk kwamen de zonnepanelen binnen het bereik van huurders en middeninkomens en dan wordt de regeling afgeschaft." Ook wordt door dit wetsvoorstel de tijd waarin mensen de aanschaf van panelen kunnen terugverdienen veel langer: van zeven tot negen jaar naar zeventien jaar. BBB-senator Panman gaf aan dat zijn fractie met tegenzin het wetsvoorstel zal steunen omdat de BBB zich een betrouwbaar coalitiepartner wil tonen. De BBB maakt zich nog wel zorgen om de uitvoerbaarheid van het wetsvoorstel.

Volgens senator Aerdts (D66) heeft de salderingsregeling de overstap naar groene energie een duwtje in de rug gegeven. Dit wetsvoorstel is volgens haar een slechtere wet dan het voorstel voor afbouw. Wat D66 betreft wordt het geld dat de afschaffing oplevert gebruikt voor behalen van de klimaatdoelen. SP-senator Van Aelst wees erop dat de Kamer onder druk nu al een debat voert, terwijl de SP het voorstel zorgvuldig had willen behandelen. Ze noemde de wet een 'pure bezuinigingskwestie, een bezuiniging op huishoudens ten behoeve van de schatkist'.

PvdD-senator Visseren-Hamakers vroeg waarom het kabinet niet steviger inzet op de afbouw van fossiele subsidies als zij op zoek is naar bezuinigingen. Ook wilde ze weten hoe het kabinet gebruik van energie van zon op dak gaat stimuleren als deze regeling wordt afgeschaft. In februari stemde SGP-senator Schalk nog voor de afbouw van de salderingsregeling. Hij zei dat zijn fractie best een versobering wil, maar hij vraagt zich wel af wat de afschaffing in één keer betekent voor de gewone man die eindelijke de kosten van zonnepanelen kan opbrengen.

ChristenUnie-senator Holterhues, die mede namens het CDA sprak, is nog steeds voor afbouw van de regeling. Volgens hem was vanaf het begin duidelijk dat de regeling eindig zou zijn. Het geld dat dit oplevert kan beter worden ingezet voor de energietransitie. Hij vroeg wat afschaffen betekent voor huurders die servicekosten betalen voor de panelen op hun dak. Voor PVV-senator Van Strien is het belangrijkste om de netcongestie met voorrang aan te pakken. Een onderdeel daarvan is afschaffen van de salderingsregeling. Het was duidelijk dat er wel een keer iets moest gebeuren.

Volgens senator Perin-Gopie (Volt) moet de energietransitie eerlijk verdeeld worden, terwijl nu vooral rijke mensen profiteren van de salderingsregeling. Ze ziet wel het risico dat mensen met lagere inkomens na het afschaffen van de regeling nog meer moeite zullen hebben om mee te doen met energietransitie.

Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei zei dat de salderingsregeling effectief is gebleken. Er liggen nu zonnepanelen op daken van drie miljoen huishoudens, een half miljoen daarvan zijn corporatiewoningen. Inmiddels is de keerzijde van de regeling te zien: netcongestie en oneerlijke verdeling van de kosten. Beëindiging van de regeling zal leiden tot vermindering van netcongestie. Het stimuleert namelijk dat mensen de energie die zelf hebben opgewekt ook zelf gaan gebruiken. Het gaat volgens haar echt lonen om zelf te gebruiken.

Er zijn vier moties ingediend.

• - 

  De motie-Crone c.s. over gelijke behandeling van de kosten en baten van zon op het dak. De motie is door de minister ontraden.
• - 

  De motie-Crone c.s. over het niet laten groeien van de kloof tussen huur- en koopsector. De minister vroeg of Crone de motie wilde aanhouden.
• - 

  De motie-Visseren-Hamakers c.s. over voorstellen die zon op het dak voor (ver)huurders aantrekkelijk laten blijven. De motie is door de minister ontraden.
• - 

  De motie-Schalk c.s. over het mogelijk maken van een geleidelijke afbouw van de salderingsregeling. Ook deze motie is door de minister ontraden.

Het wetsvoorstel regelt het afschaffen van de salderingsregeling per 1 januari 2027. Huishoudens en bedrijven met zonnepanelen (of andere hernieuwbare energiebronnen) krijgen voor de elektriciteit die ze leveren aan het net niet langer het geldende energietarief, maar een vergoeding waarvan de hoogte nog niet bekend is. Een eerder wetsvoorstel om de salderingsregeling af te bouwen is op 13 februari 2024 door de Eerste Kamer verworpen. In een door de Tweede Kamer aangenomen motie is verzocht om een voorstel tot aanpassing van de salderingsregeling bij het Belastingplan 2025.

Eindafnemers met een kleine aansluiting die zelf elektriciteit opwekken, bijvoorbeeld met zonnepanelen op het dak van hun woning, kunnen die elektriciteit terugleveren op het net. Zij ontvangen vanaf dan een redelijke vergoeding van de marktdeelnemer waaraan zij terugleveren. Aangezien teruggeleverde elektriciteit niet langer geheel of gedeeltelijk kan worden gesaldeerd met geleverde elektriciteit, wordt met dit wetsvoorstel de eis van een redelijke vergoeding voortaan op alle door een actieve afnemer teruggeleverde zelfopgewekte hernieuwbare elektriciteit van toepassing.

Daarnaast geldt niet alleen voor de eigen leverancier van de actieve afnemer een redelijke vergoeding, maar voor elke marktdeelnemer aan wie een actieve afnemer zelfopgewekte hernieuwbare elektriciteit teruglevert. De wettelijke bescherming door de eis van een redelijke vergoeding wordt door het wetsvoorstel uitgebreid van eindafnemers met een kleine aansluiting die salderen bij hun energieleverancier naar alle actieve afnemers die hernieuwbare elektriciteit opwekken en terugleveren.